380 likes | 575 Views
De zin en onzin van Strategie. Ruurd Verdam Oranjewoud 12 oktober 2010. Scenario’s. Scenario’s in de onvoorspelbare wereld van economie valuta – Euro banken. Economische uitgangspositie beroerd. Bankencrisis laat diepe sporen na. Gevolgen voor Nederland:
E N D
De zin en onzin van Strategie Ruurd Verdam Oranjewoud 12 oktober 2010
Scenario’s • Scenario’s in de onvoorspelbare wereld van • economie • valuta – Euro • banken
Economische uitgangspositie beroerd Bankencrisis laat diepe sporen na. Gevolgen voor Nederland: Economische groei – 4% (‘09) nu ca 1,5% Steun aan banken ca € 250 miljard Groot gat in rijksbegroting: in 2010 tekort van 6% Consumenten en bedrijven in verdrukking Pensioenfondsen in problemen
De hamvraag Voortgaand economisch herstel of dubbeldip ?
Haperend beeld in de VS Spaarquote Werkloosheid Huizenprijs Leading indicator
Azie groeit voorspoedig Toenemend belang Azië in wereldeconomie
Pril herstel economische groei Productie
Tekort en Staatsschuld (2011)wat was ook al weer de EMU-norm ? Griekenland 120 Italië België Frankrijk Eurozone Ierland Duitsland Spanje NL 60 Staatsschuld in % BBP Finland Slowakije Lux 0 -15 -12 -9 -6 -3 0 3 Begrotingssaldo in % BBP
Weer oog voor risico’s: markt dwingt tot discipline Rente op 5 jaars Staat
Paars of Bruin, al dan niet gedoogdMaatregelen zijn onvermijdelijk
Economie overleeft crisisdankzij andere aanpak dan in jaren ’30 • Enorme liquiditeitsteun • Redding banken • Wereldwijd stimulans overheden
Echter . . . • Crisis in jaren ’30 werd versterkt door uiteenvallen • Gouden Standaard • Systeem dwong discipline af • Gaf stabiliteit, zekerheid en vertrouwen • Nu dreigt wederom valuta-crisis • Toenemende interventies t.b.v. exporten • Grote spanningen in Euro-gebied • Speculatie tegen zwakkere valuta’s • Overleeft de Euro ? ? ?
Waarom de Euro ? • 1946 oproep van Churchill tot • ‘Verenigde Staten van Europa’ • 1951 EGKS • 1957 EEG • Benelux, Duitsland, Frankrijk, Italië • vrij verkeer van personen en goederen • gemeenschappelijk landbouwbeleid • grote economische impuls • 1969 1e Europese Raad in Den Haag • Streven naar Europese Monetaire Unie
Dalende dollar dwingt tot samenwerken EMS -11% DoelEMU slang $
Het EMS begon te werken 1.90 Lire 1.80 Devaluaties werden kleiner 1.70 1.60 1.50 FrFr 1.40 1.30 BFr 1.20 DM 1.10 1.00 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 Source: DATASTREAM
En renteverschillen werden minder 8 7 6 It 5 4 Sp 3 2 Fr 1 0 NL -1 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998
Overeenstemming over Euro • Voordelen EMS: • Afnemende devaluaties Zuidelijke landen • Goed voor concurrentiepositie Duitsland en Nederland • Sterk dalende rente in Zuid Europa • Goed voor economie en rijksbegroting • Maar overgaan op een gemeenschappelijke EURO . . . • opgeven van de nationale munt • en een belangrijk economisch instrument • . . . . pas met de val van de Berlijnse Muur
Maar nu . . Na 10 jaar succes terug bij af? Weer fors oplopende renteverschillen
Verworvenheden Euro • Stabiele wisselkoersen binnen Europa • Enorm economisch voordeel voor NL en Dld • kostenvoordeel bedrijfsleven • maar vooral goed voor concurrentiekracht • Lagere rente Zuidelijke landen • goed voor economie en rijksbegroting • Europese Unie sterk handelsblok • Minder gevoelig voor koersen andere valuta
Is uitstappen een optie ? • Miljarden kostende operatie door weer invoeren eigen munt • Voor landen als NL en Duitsland • Weer gevoelig voor devaluaties Zuid-Europese landen • Verslechtering concurrentiepositie • Voor Zuidelijke Europese landen • Naast debiteuren risico ook weer valutarisico • Nog sterkere stijging rente • Slecht voor economie en rijksbegroting
Is een land laten vallen een optie ? • Eén partij laten vallen zet systeem op het spel . . . • . . . met dreigend domino-effect • Banken • Euro-landen • En daardoor weer Banken etc • Zelfde nadelen • En tot slot: . . . de politieke dimensie
Banken krabbelen weer op Overheidsgelden komen deels terug • ABN AMRO (ca € 30 mrd) blijkt dure investering • Maar ING, Aegon en SNS lossen af • Garantieregeling (€ 200 mrd) maar voor € 50 mrd gebruikt Maar . . . • Waarom worden er geen kredieten meer verstrekt? • Waarom merk ik niets van de lage ECB-rente?
Banken krijgen goedkoop geld van ECB Maar waarom krijgt de klant dat niet ?
Lange commitments lang funden Rentetarieven kort en lang ‘Banken krijgen bijna gratis geld van ECB. Maar dat zie ik niet terug in mijn tarief voor een lening’. Lange commitments moeten banken (deels) funden met lang middelen. 10 jr Staat 5 jr Staat Euribor
Maar het belangrijkste . . . Waarom hebben de banken de crisis niet voorzien ??
De Economist van 1858 . . . De hebzucht moet binnen behoorlijke grenzen gebragt; de vurige dorst naar genietingen, die reeds, bij het geperfectioneerd crediet-systeem onzer eeuw, zo menig koopman de grenzen der voorzigtigheid deed overschrijden, die moeten overwonnen. Bezadigdheid en zelfbeheersing moeten de plaats vervangen van de toomelooze winzucht.
Wat leren we ervan ? Zodra er schakels komen tussen investering / kredietverlening en uiteindelijke doel creëren we een kiem voor een zeepbel . . . . . . en het uiteenspatten ervan.
Banken moeten dus terug naar de kern • De kern van alle voorstellen: • Banken: • Keer terug naar de basis • Stel de klant centraal • U bent een dienstverlenende instelling • Lagere bonussen • Hogere reserves en minder hefboom
Hogere reserves heeft consequenties • Banken moeten meer eigen vermogen aanhouden. • Hiertoe 3 wegen: • óf meer winst inhouden • óf nieuw vermogen aantrekken • óf balansgroei afremmen • De gevolgen zijn: • Banken worden voorzichtiger • én kritischer • Krediet wordt duurder
Conclusie Economie • Voortgaand herstel aannemelijk, mits . . . . . . valutacrisis uitblijft . . . en banken vertrouwen kunnen terugwinnen EURO • EURO overleeft . . . . . . mits mastodonten nog gehoor vinden . . . en ter bescherming van banken Banken • Zullen positie geleidelijk verder herstellen . . . mits Euro overeind blijft . . . en dubbel dip uitblijft Want anders . . .