ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİNE BİT ENTEGRASYONU VE MESLEKİ GELİŞİM: FATİH PROJESİ ÖRNEĞİ

ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİNE BİT ENTEGRASYONU VE MESLEKİ GELİŞİM: FATİH PROJESİ ÖRNEĞİ Yasemin Koçak USLUEL Hacettepe Üniversitesi, kocak@hacettepe.edu.tr Esin KALAYCI Başkent Üniversitesi, ekalayci@baskent.edu.tr Hatice Gökçe BİLGİÇ Hacettepe Üniversitesi, hgokcebilgic@hacettepe.edu.tr Nilüfer USLU Hacettepe Üniversitesi, niluferatman@hacettepe.edu.tr

Sunu Planı • Çalışmanın Amacı • Fatih Projesi • Fatih Projesi ve Entegrasyon • Projenin Bileşenleri Açısından Entegrasyon • Öneriler IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Çalışmanın Amacı • Bu çalışmada BİT’in öğrenme-öğretme süreçlerine entegrasyonu konusunda alanyazında gerçekleştirilmiş çalışmalardan yola çıkılarak FATİH projesi örneğinde var olan durum tartışılmış ve mesleki gelişim için öneriler sunulmuştur. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Çünkü… • Tarihsel süreçte yenilikçi projelerin başarısızlıkla sonuçlanması, sadece o projeyi değil, gelecekteki projelerde okul lideri, öğretmen, öğrenci, veli kısaca okul topluluğunu oluşturan üyelerin, yeni projelere kuşku ile yaklaşmasına da neden olmaktadır (Drent ve Meelissen, 2008). IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Çalışmanın Amacı • Fatih Projesi • Fatih Projesi ve Entegrasyon • Projenin bileşenleri açısından entegrasyon • Öneriler IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Fatih Projesi • Fırsatları • Arttırma • Teknolojiyi • İyileştirme • Hareketi IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Fatih Projesi FATİH projesi, • 2013 yılı sonuna kadar dersliklere BT araçları sağlanarak, BT destekli öğretimin gerçekleştirilmesi amacıyla planlanmıştır. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Fatih Projesi Proje beş ana bileşenden oluşmaktadır: • Donanım altyapısının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar, • e-İçeriğin sağlanması ve yönetilmesine yönelik çalışmalar, • Öğretim programlarında etkin BT kullanımının sağlanmasına yönelik çalışmalar, • Derslerde BT kullanımı için öğretmenlere verilecek hizmet içi eğitim faaliyetleri, • Ağ altyapısı ve geniş bant internet kullanımı ile bilinçli ve güvenli BİT kullanımının sağlanması. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Fatih Projesi ve Entegrasyon • FATİH projesinin bileşenlerine bakıldığında BİT’in öğrenme-öğretme sürecine entegrasyonunu sağlamaya yönelik bir proje olabileceği ileri sürülebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Proje ile ilgili bilgiler • MEB’nınhttp://fatihprojesi.meb.gov.tr/ sitesinden, • pilot okullardaki uygulamalara yönelik • anket çalışmalarından • projede görev alan bazı öğretmenler ile yapılan görüşme sonuçlarından elde edilmiştir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Proje hakkındaki bilgilerden ve alanyazından elde edilen bulgulardan hareket edilerek FATİH projesinin bileşenleri açısından sağlıklı bir entegrasyon sürecinin gerçekleştirilebilmesine yönelik öneriler geliştirilmiştir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Erişim • FATİH projesinde okulların BİT ihtiyaçlarının karşılanması ilk bileşen olarak yer almaktadır. • Alanyazında da erişim entegrasyonu etkileyen faktörler arasında yer aldığı görülmektedir (Afshari ve diğerleri, 2009; Baek ve Jung, 2008; Chen, 2008; Drent ve Meelissen, 2008; Mueller et al. 2008; Papanastasiou ve Angeli, 2008; Sang et al. 2009; Tondeur, ValckevevanBraak, 2008; Usluel, Mumcu ve Demirarslan, 2007). • Oysa, okullarda teknolojinin sağlanması sınıftaki öğretim uygulamalarının iyileştirilmesini beraberinde getirmemektedir (Inan ve diğerleri, 2010). IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Öğretim Programı • Pilot okul değerlendirme süreçleri incelendiğinde, öğretmenler öğretim programlarında yeterli yönlendirmelerin olmadığı belirtilmiştir. • ” Bilişim Teknolojilerinin derslerde kullanılabilmesi için Öğretim Programlarında etkinlikler bölümlerinin bu teknolojileri içerecek biçimde güncelleştirilmesi gerekmektedir” sorusuna %98 evet, %2 si hayır yanıtını vermişlerdir (n=47). • “Öğretmen kılavuz kitaplarının içeriği bilişim teknolojilerini içerecek biçimde değiştirilmelidir” sorusuna öğretmenlerin %96’ sı evet , %4 ü ise hayır yanıtını vermiştir (n=47). • BİT’in öğrenme-öğretme sürecine entegrasyonunda öğretmenin kendisinden beklenilenleri yerine getirebilmesi için öğretim programı ile teknolojinin birlikte kullanılması önemlidir (Johnson, 2009). IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Öğretmenler • öğretmenlerin BİT bilgi ve becerileri, • pedagojik inançları, • BİT ile öğretim deneyimleri, • etkinliklerin gerçekleştirilmesinde öğretmenlerle birlikte çalışma, • öğretmenlerin BİT’in potansiyelinin farkına varmaları, • öğretim amaçlı teknoloji kullanımı (Afshari ve diğerleri, 2009;Drent ve Meelissen, 2008; Baek, Jung ve diğerleri, 2008; Chen, 2008; Mueller ve diğerleri, 2008; Papanastasiou ve Angeli, 2008; Sang ve diğerleri, 2009; Tondeur, Valcke ve vanBraak, 2008a; Usluel ve diğerleri, 2007) gibi öğretmenlerin süreç içerisinde ağırlıklı rolünü gösteren araştırma sonuçları dikkati çekmektedir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Öğretmenler ve Mesleki Gelişim • Öğretmenlerin süreç içindeki ağırlıklı rolü mesleki gelişim programlarının önemini artırmaktadır. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Mesleki Gelişim • FATİH projesinde Derslerde BT kullanımı için öğretmenlere verilecek • donanım altyapısını, • eğitsel e-içerikleri • BT'ye uyumlu hale getirilen öğretmen kılavuz kitaplarını etkin biçimde kullanma becerilerini geliştirmelerine yönelik hizmetiçi eğitim faaliyetleri planlanmaktadır. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Mesleki Gelişim • Gerek ulusal gerekse uluslararası kapsamda öğretmenlere sağlanan mesleki gelişim programlarında temel BİT becerilerine odaklanılmasının BİT’in öğrenme-öğretme sürecine entegrasyonunu sağlamada yetersiz kaldığı yaygın bir problem olarak dile getirilmektedir (Jimoniaynis, 2009;Lim, 2007; So ve Kim, 2009; ChanLin ve diğerleri, 2006; Ertmer ve Ottenbreit-Leftwich, 2010). IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

… • Öğretmen yeterlikleri, mesleki gelişimleri ve öğretim programında entegrasyon bağlamında düzenlemeler yapılmadan, projenin tüm okullarda hayata geçirilmesi, donanım ve alt-yapı iyileştirme çalışmasından daha ileriye gidemeyeceği tehlikesini beraberinde getirebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Mesleki Gelişim ve Öneriler • Öneriler sunulurken BİT entegrasyonuyla ilgili altı eğitim alanı ve yeterlikler temele alınmıştır. • Teknolojik alan • Pedagojik alan • Yöntem ve değerlendirme alanları • İletişim alanı • Kişisel alan (Guzman ve Nusbaum, 2009). IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Teknolojik Alan • Öğretim süreci ile ilişkili kaynaklara ulaşma • Bu kaynakları amacına uygun olarak kullanma • Öğrenme ve öğretme sürecine BİT entegrasyonunu sağlamak için seçilen teknolojinin • nerede, • nasıl, • niçin • kullanılacağına yönelik çalışmaların yapılması • Buna uygun olarak hazırlanacak mesleki gelişim programlarının, öğretmenlerin dersleriyle ilgili yararlanabilecekleri teknoloji uygulamalarının neler olabileceği ve bunlara nasıl ulaşabilecekleri yönünde etkinlikleri içermesi önerilebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Pedagojik Alan • Öğrenme-öğretme sürecinde BİT kullanımı ile ilgili kararlar alma, • Süreci planlama • Buna uygun olarak hazırlanacak mesleki gelişim programlarında öğretmenlerden, konu alanlarına uygun olarak BİT’ in öğretim sürecine entegrasyonunu sağlamaya dönük ders planları hazırlamaları ve kendi öğretim uygulamaları ile bağlantı kuracakları somut örnekler üzerinde çalışmalarının sağlanması önerilebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Yöntem ve Değerlendirme Alanları • Yöntem alanı, teknoloji uygulama tasarımlarını öğretim süreci ile ilişkilendirme; • Değerlendirme alanı, teknoloji temelli değerlendirme stratejilerini kullanarak öğrencileri izleme ve geri bildirimde bulunma, ayrıca öğretmenin süreci ve kendisini değerlendirmesi. • Buna uygun olarak hazırlanacak mesleki gelişim programlarının etkili BİT entegrasyonunun sağlandığı bir ortamda, öğrenen merkezli bir yaklaşımla gerçekleştirilmesi önerilebilir. • Böylece öğretmenlerin kazanmaya çalıştıkları yeterlikleri yaşayarak öğrenmelerini ve kendi öğretim uygulamaları ile bağlantı kurabilmelerini sağlayabilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

İletişim Alanı • Etkileşimli sosyal ortamlar yaratma • Buna uygun olarak hazırlanacak mesleki gelişim programlarında bu alandaki yeterliklerin kazanımı için, öğretmenler arasında etkileşim içinde bilgi paylaşımını sağlayacak sosyal ortamların düzenlenmesi ve bu ortamlardaki iletişimim sürdürülebilirliğinin sağlanması önerilebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Kişisel Alan • Öğretmenin BİT uygulamalarına ilişkin olumlu değerlerinin oluşması • Değişime açık ve esnek olması • Ancak değişime açık ve esnek olma konusunun öğretmenin içinde yetiştiği kültürle doğrudan ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle verilecek eğitimlerin uzun süreli olması ile bu sorunun üstesinden gelinebileceği söylenebilir (Belland, 2009). • Buna uygun olarak hazırlanacak mesleki gelişim programlarında öğretmenler için somut, işlevsel yarar sağlayabilecek örnekler ile BİT’e ilişkin olumlu değerlerin kazanımının sağlanması önerilebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Özet Olarak… • Öğrenci öğrenmesini güçlü kılmayı temele almış ortak bir vizyona sahip olma, • Öğretmenlerin bireysel bağlamları için anlamlı ve ilgili etkinliklerle etkileşim içinde olmasını sağlayacak biçimde süreci gerçekleştirme, • Meslektaşları ile işbirliğini sağlayabilecek ortamlar oluşturma ve işbirliğini özendirme, • Hangi BİT kaynağının, hangi öğretimsel amaçlar için kullanılacağına yönelik süreklilik içeren bir destek sağlanması da araştırma sonuçlarında yer almaktadır (Adelman ve diğerleri, 2002; NFIE, 1996; Porter ve diğerleri, 2000; Sparks, 2002; akt. Lawless ve Pellegrino, 2007). IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Sözün Sonunda… Gerek öğretmenin süreç içerisindeki rolü, gerekse Fatih projesine ayrılan maddi kaynaklar açısından sürece bakıldığında, • “mesleki gelişim” programlarının projenin başarılı olmasında madde ve insan kaynaklarını birleştiren bir unsur olduğu ileri sürülebilir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

… Bu nedenle belirtilen araştırma sonuçları ve önerilerinin dikkate alındığı bir mesleki gelişim programının düzenlenmesi, • kaynakların etkili kullanımından, • öğrencilerin güçlü öğrenme yaşantıları ile geleceğe hazır olmasına değin geniş bir yelpazede kendisini gösterecektir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

… • FATİH projesi kapsamında öncelikle mesleki gelişim programlarının kalitesine önem verilmesi gerektiği ileri sürülebilir. • Mesleki gelişim programlarının planlama ve hazırlama aşamasında • öğretmenlerin bu programdan kazanımının neler olacağı ve • bu kazanımların öğrencilerin kazanımları üzerinde nasıl bir etkisi olacağının açıklıkla tanımlanması, sürecin yönetimi açısından önemli görünmektedir. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

… • Ayrıca proje kapsamında mesleki eğitim programlarının devamında • bu kazanımların gerçekleşip gerçekleşmediği, • katkısının ne derece olduğu gözlemlenerek, mesleki gelişim programlarının sürekliliği sağlanmalıdır. IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

Teşekkürler…. • Yasemin Koçak USLUEL • Hacettepe Üniversitesi, kocak@hacettepe.edu.tr • Esin KALAYCI • Başkent Üniversitesi, ekalayci@baskent.edu.tr • Hatice Gökçe BİLGİÇ • Hacettepe Üniversitesi, hgokcebilgic@hacettepe.edu.tr • Nilüfer USLU • Hacettepe Üniversitesi, niluferatman@hacettepe.edu.tr IETC Mayıs, 2011 İstanbul Üniversitesi

ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİNE BİT ENTEGRASYONU VE MESLEKİ GELİŞİM: FATİH PROJESİ ÖRNEĞİ