Definiowanie i pomiar kompetencji zawodowych

1. Definiowanie i pomiar kompetencji zawodowych dr Paweł Jurek Seminarium pt. „Droga do kariery- zawód czy kompetencje” Słupsk 16 października 2013 r.

2. Agenda • Czym są kompetencje zawodowe • Kompetencje a kwalifikacje • Pomiar i standardy pomiaru kompetencji zawodowych • Testy kompetencji dostępne na polskim rynku • Nowe tendencje w badaniu kompetencji Droga do kariery- zawód czy kompetencje

3. Kompetencje zawodowe „Gdy chcemy sprawdzić, kto będzie dobrym policjantem, musimy dowiedzieć się, co dobrzy policjanci robią.” „Jak dużo piwa osoba może wypić, nie jest ściśle związane z tym, ile go wypija.“ David McClelland „Na efektywność składa się pewna suma nawyków i zabiegów, które nie są czymś wrodzonym.“ Peter F. Drucker Droga do kariery- zawód czy kompetencje

4. Kompetencje zawodowe – dylematy definicyjne • Mieć kompetencje, czy być kompetentnym? • Zakres dyspozycji uznawany za kompetencje • Lista kompetencji: jedna uniwersalna, czy wiele specyficznych? • Stałość definicji poszczególnych kompetencji Droga do kariery- zawód czy kompetencje

5. Kompetencje zawodowe- model kompetentnego działania Źródło: Jurek, P. (2012). Metody pomiaru kompetencji zawodowych, Zeszyt informacyjno-metodyczny doradcy zawodowego nr 54, Warszawa: MPIPS Departament Rynku Pracy, s. 29 Droga do kariery- zawód czy kompetencje

6. Kompetencje a kwalifikacje Droga do kariery- zawód czy kompetencje

7. Pomiar kompetencji zawodowych- poziomy rozwoju kompetencji Droga do kariery- zawód czy kompetencje

8. Pomiar kompetencji zawodowych • Ocena - pomiar z wykorzystaniem technik ocen szacunkowych tak, aby tylko jawne, obiektywnie zaobserwowane zachowania podlegały ocenie. • Ewidencja • Wartościowanie • Diagnoza – rozpoznawanie stanów rzeczy na podstawie ich objawów. Droga do kariery- zawód czy kompetencje

9. Standardy pomiaru X = T + ε efekt spostrzegającego (oceniającego) efekt obiektu (osoby ocenianej) efekt relacji efekt metody (procedury, narzędzia) Droga do kariery- zawód czy kompetencje

10. Standardy pomiaru- rzetelność Dokładnośćz jaką test mierzy to, co mierzy. • Zgodność wewnętrzna pomiaru (alfa Cronbacha) - tym większa im wyższa zbieżność odpowiedzi na poszczególne pytania skali • Zgodność wyników w przypadku dwukrotnego badania tym samym narzędziem Droga do kariery- zawód czy kompetencje

11. Standardy pomiaru- trafność Zakres tego, co rzeczywiście mierzy metoda. • Korelacja pomiędzy wynikiem pomiaru z wynikami pochodzącymi z innych źródeł (trafność diagnostyczna) • Korelacja pomiędzy wynikiem pomiaru a wynikiem badania kryterium zewnętrznego w przyszłości (trafność prognostyczna) Droga do kariery- zawód czy kompetencje

12. Standardy pomiaru- normalizacja Nadawanie znaczenia wynikom pomiaru • Norma definiowana zgodnie z kryterium teoretycznym – odniesienie się do jakiegoś wzoru/modelu • Norma definiowana zgodnie z kryterium statystycznym – „zachowanie większości“ Droga do kariery- zawód czy kompetencje

13. Metody pomiaru kompetencji zawodowych • Samoocena i ocena kompetencji w miejscu pracy (ocena metoda 180 i 360 stopni) • Wywiady kompetencyjne (BEI) • Testy kompetencyjne • Assessment & Development Center • Gry komputerowe Droga do kariery- zawód czy kompetencje

14. Testy kompetencyjne- różne rozumienie • W przypadku ujęcia kompetencji w kategoriach różnic indywidualnych, nierzadko testami kompetencyjnymi nazywane są zarówno testy zdolności, jak i kwestionariusze badające osobowość, czy też postawy • Kwestionariusze bazujące na samoopisie zachowań, będących wskaźnikami kompetencji • Testy wiedzy praktycznej: testy oceny sytuacji (SJT), testy wiedzy ukrytej (Tacit Knowledge Tests) Droga do kariery- zawód czy kompetencje

15. Testy kompetencyjne- wiedza praktyczna • wiedza proceduralna (Ryle, 1949) • wiedza proceduralna przechowywana jest w formie skryptów poznawczych - reprezentacje sekwencji zdarzeń zawierające informacje o uczestnikach, rzeczach, przebiegu czynności oraz celu zdarzenia (Schank & Abelson, 1977) • wiedza pragmatyczna - pełni funkcję instrumentalną, tzn. umożliwia jednostce realizowanie codziennych zadań (Mądrzycki, 1996). • wiedza ukryta (tacit knowledge): ma charakter proceduralny, nabywana jest w wyniku własnego doświadczenia i ma wartość praktyczną dla sprawności działania osoby (Polanyi, 1966; Sternberg i wsp., 2000). Droga do kariery- zawód czy kompetencje

16. Testy kompetencyjne – przykład 1 (JOBFITTER) Droga do kariery- zawód czy kompetencje

17. Testy kompetencyjne – przykład 1 (JOBFITTER) Test Kompetencji Menedżerskich pozwala na ocenę praktycznej wiedzy niezbędnej do dobrego kierowania zespołem. Zadania sprawdzają umiejętności menedżerskie z zakresu 6 kompetencji: Organizacja pracy zespołu Przywództwo Rozwijaniepracowników Motywowanie Zarządzanie zmianą Podejmowanie decyzji Droga do kariery- zawód czy kompetencje

18. Testy kompetencyjne – przykład 1 (konstrukcja pytań) Droga do kariery- zawód czy kompetencje

19. Testy kompetencyjne – przykład 2 (Test Kompetencji Ogólnych) Komunikatywność i przekonywanie, Współpracowanie Delegowanie i egzekwowanie zadań, Inspirowanie i motywowanie Nastawienie biznesowe, Nastawienie na klienta Dokładność i odpowiedzialność, Dążenie do rezultatów, Ocena sytuacji i generowanie rozwiązań, Umiejętności organizacyjne Dostosowywanie zachowania, Innowacyjność Dostosowywanie zachowania, Innowacyjność, Umiejętność podejmowania decyzji Droga do kariery- zawód czy kompetencje

20. Testy kompetencyjne – przykład 2 (konstrukcja pytań) Droga do kariery- zawód czy kompetencje

21. Testy kompetencyjne – przykład 3 (Test Wiedzy Ukrytej dla Menedżerów) • 1. Opis sytuacji… • Oceń jakość niżej zamieszczonych strategii działań mających na celu wzrost orientacji na temat nowych produktów i technologii na skali od 1 do 7. • 1 ---------------- 2 -----------------3 ----------------- 4 ----------------- 5 ------------------ 6 ------------------7 • skrajnie zła ani dobra, ani zła skrajnie dobra • Zachowanie 1 • Zachowanie 2 • Zachowanie 3 • … Droga do kariery- zawód czy kompetencje

22. Nowe tendencje w badaniu kompetencji • Ćwiczenia złożone poznawczo stosowane podczas sesji Assessment Center • Gry komputerowe pozwalające na diagnozę kompetencji Droga do kariery- zawód czy kompetencje