920 likes | 1.6k Views
Acil Cerrahi ve Travma Hastalarında Beslenme. Nutrisyon. Yaşamın sürdürülebilmesi, büyüme ve gelişmenin sağlanabilmesi için besinlerin insan organizmasında kullanılmasıdır. Malnütrisyon
E N D
Nutrisyon • Yaşamın sürdürülebilmesi, büyüme ve gelişmenin sağlanabilmesi için besinlerin insan organizmasında kullanılmasıdır. Malnütrisyon • Dokuların asıl gereksinimi olan makro veya mikro besin öğelerinden yoksun kalması sonucu, yapısal eksikliklerin ve organ fonksiyon bozukluklarının ortaya çıkması durumudur.
Nutrisyonel destek • “Nutrisyonel tedavi” - zamanlama, metod ve içerik→ immun cevap, infeksiyone rezistans, hastanede kalış süresi, mortaliteyi direkt etkiler. • Malnütre ve kritik hastalarda major tedavi önceliğidir.
↑İnfeksiyöz komplikasyon ↑ hastanede yatış ↓İmmün fonksiyonlar Solunum kaslarında zayıflama Ventilatör bağımlılığında artma Viseral organ fonksiyonlarında bozulma Azalmış yara iyileşmesi Mukozal bariyerde bozulma Artmış mortalite Malnutrisyonun zararlı etkileri
Malnütre hasta ↑ risk: • Ciddi kilo kaybı (kilo kaybı >%10) • Kronik ilaç ve alkol bağımlılığı • Kaşeksi / BMI < 15kg/m2 • Hipermetobolizma (yanık, ateş, sepsis, multitravma)
Dextroz + IV sıvı / oral alana kadar takip Paranteral beslenme 20. yy ın en önemli tıbbi buluşlarındandır. Rutin overfeeding: 4000-5000 kcal / gün Yaralanmadan sonra 12-24 saat içinde erken agresif beslenme ]Ciddi maliyeti vardır, uygunsuz kullanımı mortalite ve morbiditeyi artırır. ] Protein, yağ ve karbonhidratlar dikkatlice titre edilmelidir Nutrisyonel destek30 yıl
Nutrisyon • Niçin? • Kime? • Ne zaman? • Nasıl? • Neler?
Niçin nutrisyon? • Yaralanma / Travma = • HipermetabolikCevap
Metobolik streste kas proteolizisinin nedenleri • hglikoz ihtiyacı • Lökosit ve fibroblastlar (yara) • artmış katekolaminler ve kortikosteriodler • h glukoneogenez • substratlar • h glukagon • İnsulin direnci
Niye? • Ortalama glikojen rezervi • 12-14 saat inaktivitede • 2 saat orta derece aktivitede • Açlık ve stres = Katabolikdurum
Nutrisyonun önemi • Sadece protein, yağ veya karbonhidrat kaynağı değil • GI sistem = en büyük immun organ • Tüm vücut immün dokunun %65 • İmmunglobulin üreten hücrelerin %80 • GI sistem hastalık, yaralanma yada cerrahi sonrası hastanın immun cevabınının düzenlenmesinde önemli rol oynar
Travma, Cerrahi, İnfeksiyonMediatörlerTravma cevabı Oksijen transportunda azalma Villuslarda hipoksi Lokal akut inflamasyon Nötrofillerin agregasyonu Enterositler tehdit altında Defans mekanizmasının yıkılması Endotoksin ve bakteri translokasyonu
Barsak bütünlüğü Increased Permeability Bacterial Overgrowth Maintaining Gut Integrity Erken enteral beslenme barsak bütünlüğünü sağlar bakteri çoğalmasını engeller Artmış barsak geçirgenliği MOF a yol açar Ammori. J GastrointestSurg 1999;3:252
Kimler nutrisyona ihtiyaç duyar? • 5-7 günden daha fazla beslenemeyen hastalar • Hastalığın süresi 10 günden uzun süreceği tahmin ediliyor ise • Malnütrise hastalar (3 ayda vücut ağırlığının %10’ undan fazlasını kaybetmiş hastalar, kronik hastalıklar, alkol bağımlıları, kaşektikler, hipermetobolizma ile seyreden hastalıklar(Yanıklar, ateş, sepsis, travma)
Ne zaman nutrisyon? • Mümkünse ameliyat öncesi • “Preoperative Serum Albumin Level as a predictor of operative mortality and morbidity” - Gibbs J, et al. Arch Surg, 1999.
Nasıl nutrisyon yapalım? • Enteral nutrisyon • Parenteral nutrisyon (TPN)
ENTERAL NÜTRİSYON Günlük protein, kalori ve sıvı gereksinimlerini oral yoldan sağlayamayan bir hastaya, gerekli olan tüm besin ögelerinin ya da desteklenmesi istenilen maddelerin, hastanın işlevsel olan gastrointestinal kanalı yoluyla verilmesine ENTERAL NÜTRİSYON DESTEĞİ denir
Enteral Nütrisyon • Gastrik/ Post-Pilorik • Teorik olarak Treitz distali→ aspirasyon riski ↓ ANCAK
Enteral Nütrisyon • Post-pilorikbeslenme aspirasyon riskini AZALTMAZ • İntragastrik yol ilk seçim olmalı • Yatak başı her zaman 30-45 derece kaldırılmalı • Bolus beslenme devamlı beslenmeye üstün DEĞİL
Enteral Nütrisyon • Beklenen süre 1 aydan kısa ise nazoenterik yol • Daha uzun- PEG yadaPEJ tube • En iyi yatak başında yerleştirilen nazoenterik tüp ADBG kontrol • Fluoroskopik / endoskopikguide başarı???
PEG -- PEGJ • Prospektif non-randomize • N = 89 (ciddi yaralı) • İstatistiksel FARK YOK: • Ventilatöre bağlı gün • Pnömoni • İleus • Sepsis Adams et al, J of Trauma 2000; 48(3), 459-65
PEG -- PEGJCiddi yaralı travma hastası *P=0.02 Adams et al, J of Trauma 2000; 48(3), 459-65
Enteral Nutrition • Gastrik rezidü > 200 mL ise/ (4x saatlik) yavaşlat ya da kes • Prokinetik • Gastroparezi / yada gastrik tolerasyon yok ise 24. saatte transpilorik yol ??
Prokinetik Ajanlar • Gastrik atoni • Metoklopramid • Eritromisin
Metoklopramid • Dopamin antagonisti • Kolinerjik reseptörlere etkili • Gastrik motiliteyi uyarır • Gastrik, pilorik ve duodenal motor aktiviteyi koordine eder • Yan etki %10-20
Enteral Beslenme - Zamanlama • Sıklıkla birkaç gün ertelenir / resüsitasyon vs. • 12-24 saatten fazla ertelenirse özellikle KKT ve yanıkta yüksek gastroparezi ve EN intoleransı • İlk 12 saatte güvenli ve başarılıdır!!
Enteral Beslenme - Zamanlama • EN ilk 24 saat içinde düşük doz (10-15mL/st) başlanmalı ve giderek artan dozlarda birkaç günde hedef doza ulaşılmalıdır • Gastroparazi ve ileus insidensi azalır
ENTERAL NÜTRİSYONUN KOMPLİKASYONLARI • Mekanik • Gastrointestinal • Metabolik • İrritasyon • Tüpün yerinden oynaması • Tüp tıkanması • Aspirasyon
ENTERAL NÜTRİSYONUN KOMPLİKASYONLARI • Mekanik • Gastrointestinal • Metabolik • Bulantı • Kusma • Şişkinlik • Diyare
ENTERAL NÜTRİSYONUN KOMPLİKASYONLARI • Mekanik • Gastrointestinal • Metabolik • Dehidratasyon • Aşırı hidrasyon • Hiperglisemi • Elektrolit dengesizliği
TPN • TPN GI sistem nonfonksiyone, erişilemez ya da hasta oral-enteral yolla yeteri kadar beslenemiyor ise tercih edilmelidir. • Kısa barsak send., enterokütan fistül, komplet intstinal obst, şiddetli malabsorbsiyon, peritonit.
VA Cooperative Study – • Elektif cerrahi hastası + orta derece malnutrisyonlu hastalarda=TPN ye bağlı risk>>> fayda • Perioperatif TPN- hinfeksiyoz komplikasyonlar, fayda YOK • Yüksek derece malnutrisyonlu hastalarda non infeksiyöz komplikasyonlarda AZALMA
TPN Kontrendikasyonları • Enteral nutrisyon yeterli ise • Hemodinamik instabilite • Preoperatif kısa süreli tedavi (<7-10 gün) • Terminal dönem hastalık ??? • Tedaviden hedeflenen faydanın tam olarak belirlenememesi
PARENTERAL NÜTRİSYON KOMPLİKASYONLARI Kateter bağımlı Metabolik GİS etkileri Teknik (Mekanik) İnfektif Periferik Parenteral Nütrisyon
Enteral vs Parenteral PRÇ- 4 yıl period, N=260 Whipple yada gastrektomi Gianotti et al, Arch Surg 1997; 132:1222-30
Enteral vs Parenteral • Barsak bütünlüğü ve immunolojik fonksiyonlar için düşük hızda trofik EN verilebilir • PRÇ lar ciddi pankreatitte EN un TPN ye üstünlüğünü göstermiştir
Nütrisyonla neler vermeliyiz? • Kalori • Ekstra • Vitamin vd • Immunomodulasyon
Kalori – Ne kadar • Harrison- Benedict / pratik hesaplama • Devam eden ihtiyaçlar • Literatürde optimal metod YOK • Hiçbir formül üstün değil
Harris-Benedict Formülü: • Erkek Bazal Enerji Tüketimi (BET)= 66 + (13.7)(ağırlık/kg)+(5)(boy/cm)-(6.8)(yaş) • KadınBazal Enerji Tüketimi(BET)= 65.5+(9.6)(ağırlık/kg)+(1.8)(boy/cm)-(4.7)(yaş) Aktivite Faktörü • Yatak istirahati 1.2 • Hareketli 1.3 • Total Enerji tüketimi (TET)= (BET) + Aktivite Faktörü+ Yaralanma faktörü Yaralanma Faktörü Minor cerrahi1.2 Travma 1.35 Sepsis 1.6 Yanık2.1
Pratik • 30 kcal/kg/günkalori • 1.5 g/kg/gün protein
HB – pratik kural • 60yaş kadın • 70 kg, 180 cm • İnce barsak rezeksiyonu • Harris Benedict: • BET=66+(13.7)(70)+(5)(180)-(6.8)(60)= 1449kkal/gün • TET= 1449 kcal/day X 1.2 X 1.35= 2347 Pratik: (30 kkal/kg/gün= 2100) Protein ihtiyacı= 1.5g/kg/gün= 105g
NütrisyonelDağılım • Karbonhidratlar • 4 kkal/g; kalori gereksiniminin 2/3 • Lipidler • 9 kkal/g; kalori gereksiniminin 1/3 • Hiperglisemikhastalarda (diabetik, steroid) • KH gibi protein katobolizmasını engellemez • Protein • 4 kkal/g • 1.5 g/kg/gün
Protein gereksinimi (without dialysis) (with dialysis)