620 likes | 1.25k Views
ADRENALİN CERRAHİ HASTALIKLARI. Doç. Dr. Tamer Akça. Anatomi / Fizyoloji. Böbreğin üst iç kısmına tünemiş gibi, 4 gr A.Phrenica İnferior, Aorta, A.Renalis V.Adrenalis Dekstra (kısa-geniş) V.Cava İnferior V.Adrenalis Sinistra V.Renalis Sinistra Adrenal Korteks (Parlak sarı renk)
E N D
ADRENALİN CERRAHİ HASTALIKLARI Doç. Dr. Tamer Akça
Anatomi / Fizyoloji Böbreğin üst iç kısmına tünemiş gibi, 4 gr A.Phrenica İnferior, Aorta, A.Renalis V.Adrenalis Dekstra (kısa-geniş) V.Cava İnferior V.Adrenalis Sinistra V.Renalis Sinistra Adrenal Korteks (Parlak sarı renk) Z. Glomerüloza ( aldosteron) Z. Fasikülata (kortizol) Z. Retikülaris (androjen) Adrenal Medülla (Daha koyu) Katekolaminler Adrenal Cerrahisi
Adrenal Cerrahisi Normal Adrenal
Normal Adrenal Adrenal Cerrahisi
Addison veya uzun süreli KS tedavisi Cushing Sendromu Cushing Hastalığı İdiopatik Adrenal Hiperplazi Adrenal Cerrahisi
PERİADRENAL MED. Z.R. Z.F. Z.G. KAPSÜL Adrenal Cerrahisi Mikroskopik Görünüm
Cerrahi Prensipler • BT veya MRI • Adrenal sintigrafi (fonksiyone tm.) • Tanı ve lezyonun yeri • Ameliyat öncesi hazırlık • Metabolik krizler Adrenal Cerrahisi
HİPERADRENOKORTİSİZM (CUSHING HASTALIĞI VE CUSHING SENDROMU) kronik glukokortikoid salınımı; en sık iatrojenik • ACTH salınımı artması • hipofizer adenoma (Cushing hastalığı, %65-70; en yaygın patolojik neden) • ektopik ACTH salınımı (küçük hücreli bronkojenik karsinom, karsinoid tümör, pankreas kanseri, timus kanseri, medüller tiroid kanseri veya diğer nöroendokrin neoplaziler) • ACTH’dan bağımsız glukokortikoid salgılayan tümör • adrenokortikal tümör • adrenokortikal adenom, makro/mikronodüler hiperplazi veya karsinom • Psödo-Cushing • Majör depresyon • Alkolizm Adrenal Cerrahisi
Semptomlar • trunkal obezite (%95) • hipertansiyon (%70) • glukoz intoleransı (%80) • sentripedal yağ dağılımı (%80) • ekstremitelerde kas atrofisi (%70) • hirsutizm (%80) • mensturasyon değişiklikleri veya impotans (%75) • pletorik yüz (%85) • ciltte mor strialar (%50) • psikolojik semptomlar (%40) • akne (%40) • baş/sırt ağrısı Adrenal Cerrahisi
Laboratuvar önce hiperkortisizm, sonra kaynağı tespit • Hiperkortisizm • serbest kortizolün idrarla atılımı (>100 mg/gün) • gecelik deksametazon supresyon testi (sınırda yükselmiş üriner kortizolu bulunan şişman ve deprese hastalar); plazma kortizol seviyeleri deprese edilemez ve idrarda serbest kortizol atılımı yüksek-Cushing • Kaynak • Plazma bazal ACTH seviyelerinin immünoradyometrik ölçümle (IRMA) tespiti • Metirapon testi ve CRF infüzyon • Sella tursika MRI’ı; adrenalin ve batın/toraks BT veya MRI Adrenal Cerrahisi
Adrenal Cerrahisi Adrenal Adenoma
Adrenal Cerrahisi This is a large adrenal cortical carcinoma which is displacing the left kidney downward. Such neoplasms are usually functional (secreting corticosteroids or sex steroids). They have a poor prognosis. Adrenal Karsinoma
Adrenal Cerrahisi Tüberküloza bağlı kazeifikasyon nekrozu
Tedavi medikal tedavi • genellikle destek amaçlı • hiperkortisizmin geçici kontrolü gerektiğinde • rezeksiyonla tam kür sağlanamayanlarda • tam bir rezeksiyon mümkün olmadığında • ketokonazol, metirapon veya aminoglutetemid • steroid biyosentezini inhibe ederler • Mitotane • adrenal kortekse toksik bir DDT derivesi Adrenal Cerrahisi
Tedavi cerrahi tedavi • Kortizol salgılayan adrenal tümör ve ACTH salgılayan tümör için ideal • Transsfenoidal hipofizer adenoma eksizyonu • Cushing hastalığı olanlarda • Adrenalektomi hiperkortisizmin yıkıcı etkilerini geri döndürmede oldukça başarılı • laparoskopi • açık yöntem Adrenal Cerrahisi
Tedavi cerrahi tedavi • Tek taraflı adrenalektomi • kortizol salgılayan adenom • karsinom • Total bilateral adrenalektomi • Cushing hastalığı • ACTH salgılayan tümörü rezeke edilemeyecek durumdaki ektopik ACTH sendromlu olgular • bilateral primer adrenal hastalık • Cushing sendromunda subtotal rezeksiyon önerilmez • genellikle başlangıçta yetersiz adrenokortikal rezerv bırakması • ACTH stimülasyonunun devamı nedeniyle hastalığın sıklıkla tekrarlaması söz konusudur Adrenal Cerrahisi
Postoperatif tedavi • hayat boyu kortikosteroid desteği • genel anestezi, enfeksiyon gibi stres; Addison benzeri krizler • ateş, hiperpotasemi, karın ağrısı ve hipotansiyon • hızla müdahale edilip SF infüzyonu ve kortizol • Nelson Sendromu. • bilateral adrenalektomi uygulanan hastaların yaklaşık %10’unda • ACTH salgılayan ve çok agresif seyreden bir hipofizer adenomanın genişlemesine ve sonrasında sella dışına taşmasına bağlı semptomlar Adrenal Cerrahisi
HİPERALDOSTERONİZM • Primer hiperaldosteronizm(Conn Sendromu); plazma renin seviyeleri • aldosteron salgılayan adenoma (aldosteronoma, %75) • adrenal hiperplazi ile giden idiopatik hiperaldosteronizm (%25) • Sekonder hiperaldosteronizm; aldosteron ve renin düzeyi • renal arter stenozu • siroz • konjestif kalp yetmezliği sonucu Adrenal Cerrahisi
Adrenal Cerrahisi Conn Sendromlu Hastada Adrenal Adenoma
Bulgular • hipokalemi ve alkaloz • hipertansiyon; orta/ağır, tedaviye dirençli • genel bir malazi • kas güçsüzlüğü • poliüri • polidipsi • kramp • parestezi • tetani ve hipopotasemik paralizi; nadir • baş ağrısı • retinopati; nadir Adrenal Cerrahisi
Tanı • plazma aldosteronu (ng/dl) - renin (ng/ml/h) oranı • plazma aldosteronu >15 ng/dl iken oran >20 ise primer hiperaldosteronizm • BT ve MRI Adrenal Cerrahisi
Tedavi cerrahi tedavi • ameliyat öncesi hazırlık; • kan basıncı ve hipopotasemi için spironolaktan, preoperatif 1-2 hafta • hipertansiyon için kalsiyum kanal blokerleri ve diüretik • aldosteronomalar ; o tarafta laparoskopik adrenalektomi • postoperatif bakım; geçici bir adrenal yetmezliği için spironolaktan medikal tedavi • amaç hipertansiyon ve hipopotasemi kontrolü • amilorid • spironolaktan • ACE inhibitörleri • kalsiyum kanal blokerleri Adrenal Cerrahisi
ADRENOGENİTAL SENDROMLAR • kortizol sentezi için gerekli bir veya daha fazla enzimin yetmezliği ile • erkeklerde 2-3 yaşından sonra • penis ve kas kitlesinin hipertrofisi, • vücut kıllanmasındaki prematüre artış • kadınlarda doğumdan itibaren • klitoris hipertrofisi • labioskrotal yaprakların bileşimi • iç genital organlar (overler, uterus ve salpenksler) etkilenmez Adrenal Cerrahisi
ADRENOGENİTAL SENDROMLAR • eksik olan enzimler • 21-hidroksilaz (en sık) • 11-betahidroksilaz • 3-betahidroksidehidrogenaz • 17-hidroksilaz • desmolaz tedavi • dış genital malformasyonların erken dönemde cerrahi olarak düzeltilmesi • eksik olan kortizolün yerine konması Adrenal Cerrahisi
Rembrandt The Music Party1626 (40 Kb); Oil on wood; Rijksmuseum, Amsterdam Adrenal Cerrahisi
Fizyoloji • Epinefrin; adrenal medülladan sentez edilip salgılanan başlıca katekolamin • Norepinefrin; daha az miktarlarda depolanır ve salgılanır • Katekolaminlerin sentezi ve salınımı otonom sinir sistemi aracılığı ile düzenlenir Adrenal Cerrahisi
FEOKROMOSİTOMA • sempatoadrenal sistemin kromaffin hücrelerinden köken alan neoplaziler • düzensiz, epizodik ve aşırı katekolamin salgılanması (norepinefrin ve daha az epinefrin) • adrenal medülla (%80-85) • adrenal dışı (%10-15) • paravertebral ganglionlar • posterior mediasten • Zuckerkandl organı (en sık) • mesane Adrenal Cerrahisi
MEN IIa; medüller tiroid karsinomu + feokromositoma + hiperparatiroidizm • MEN IIb; medüller tiroid karsinomu+ feokromositoma + mukozal nöromalar + marfanoid duruş + ganglionöromatozi • von Recklinghausen hastalığı; café au lait spots + nörofibromatozis + feokromositoma • von Hippel-Lindau hastalığı; retinal hemanjiyoma + MSS’nin hemanjiyoblastoması + böbrek kistleri ve karsinoması + feokromositoma + pankreas kisti + epididim kistadenomu Adrenal Cerrahisi
Feokromasitomalı hastada adrenal kitle Adrenal Cerrahisi This large adrenal neoplasm has been sectioned in half. Note the grey-tan color of the tumor compared to the yellow cortex stretched around it and a small remnant of remaining adrenal at the lower right. This patient had episodic hypertension. This is a tumor arising in the adrenal medulla--a pheochromocytoma.
This pheochromocytoma demonstrates the chromaffin reaction. This neoplasm of the adrenal medulla contains catecholamines (epinephrine and norepinephrine). The section of tumor at the bottom has been placed into a dichromate fixative which turns the tissue brown as the catecholamines are oxidized. Compare to the section of pink to yellow tumor at the top which has not been placed in dichromate fixative. Adrenal Cerrahisi Kromafin reaksiyonu gösteren feokromasitoma
Semptomlar katekolaminlere bağlı aşırı sempatik stimülasyon • en sık rastlanan belirti epizodik veya sürekli hipertansiyon (%90) • paroksismal frontal baş ağrısı • aşırı terleme • çarpıntı • flushing • anksiete Adrenal Cerrahisi
Tanı • 24 saatlik idrarda katekolamin ve metabolitlerinin (metanefrinler, VMA) artışı • BT (>1 cm. lezyonların %90-95’i) • MRI • 131I-MIBG sintigrafi • intra ve ekstra adrenal feokromositomalar için spesifik Adrenal Cerrahisi
Tedavi • cerrahi eksizyon (benign ve malign) • preoperatif alfa adrenerjik blokaj tedavisi (10-14 gün) • Fenoksibenzamin • Metirozin • kalsiyum kanal blokerleri • prazosin • propranolol • artmış katekolaminler nedeniyle almış kan volümünü düzeltmek • olası ağır krizleri ve bunların komplikasyonlarını önlemek • hastayı kardiyomiyopatiden korumak • < 5-6 cm. laparoskopik adrenalektomi • tümör manüple edilmeden evvel beta blokerler • ani hipertansiyonu önlemek için nitroprussid • kardiyak disritmiler için verilmelidir Adrenal Cerrahisi
%0.5-1 • sıklıkla benign adenomalar • lezyonların 1/5’inde primer adrenokortikal karsinom veya fonksiyonel adenoma • fonksiyone kitleler ve nonfonksiyone 6 cm.den büyük çaplı lezyonlar malignite gelişme riski göz önünde bulundurularak alınmalı • 3 cm.den büyük adrenal kitleler takip edilmeli • 3-6 aylık aralıklarla • boyutları büyüdüğü taktirde alınmalı Adrenal Cerrahisi
nadir fakat agresif • hızlı ilerleyici hiperkortisizm • hiperaldosteronizm • Virilizasyon • BT • kesin teşhis nodal ve uzak met.lerin operatif ve patolojik olarak ortaya konması ile • iyi sınırlı lokal tümörler için tam cerrahi rezeksiyon • lokal ilerlemiş veya metastatik karsinomada debulkingi • mitotane Adrenal Cerrahisi
Waterhouse-Friderichsen Sendromu Adrenal Cerrahisi
Adrenal Cerrahisi Waterhouse-Friderichsen’e bağlı DİK ve belirgin purpura ile giden sepsisli hasta
Sağ adrenalde konjenital nöroblastoma Adrenal Cerrahisi