Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

1. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Małgorzata Czerska 16 maja 2011 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Przestrzeganie horyzontalnej zasady równości szans kobiet i mężczyzn w Europejskim Funduszu Społecznym wynika z zapisów Traktatu Amsterdamskiego oraz Rozporządzeń Rady Europejskiej regulujących wdrażanie EFS we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej To obowiązek prawny, zapisany w umowach wiążących wszystkie instytucje zaangażowane w realizację POKL w Polsce i korzystające ze środków EFS

3. Traktat Amsterdamski, 1997 Art.2 „Zadaniem Wspólnoty jest (…) popieranie równości mężczyzn i kobiet.” Art.3 „We wszystkich działaniach Wspólnota zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet.” Art.13 „Rada (…) może podjąć środki niezbędne w celu zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.”

4. Traktat Amsterdamski, 1997 Art.141 „W celu zapewnienia pełnej równości między mężczyznami i kobietami w życiu zawodowym zasada równości traktowania nie stanowi przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniu lub przyjmowaniu środków przewidujących specyficzne korzyści, zmierzające do ułatwienia wykonywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapobiegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej i ich kompensowania.”

5. Rozporządzenie Rady 1083/2006 Fundusze Strukturalne Art.16 Równość między mężczyznami i kobietami i niedyskryminacja „Państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględniania problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy.”

6. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego 1081/2006, Europejski Fundusz Społeczny Art.2 Zadania „EFS uwzględnia priorytety i cele Wspólnoty w dziedzinach (…) wspierania równości kobiet i mężczyzn i niedyskryminacji.” Art.3 Zakres pomocy „EFS wspiera działania (…) poprzez promowanie włączania do głównego nurtu polityki oraz podejmowania konkretnych działań mających na celu poprawę dostępu do zatrudnienia, zwiększenie trwałego uczestnictwa kobiet w zatrudnieniu i rozwoju ich kariery oraz zmniejszenie segregacji ze względu na płeć na rynku pracy, w tym poprzez oddziaływanie na bezpośrednie i pośrednie przyczyny różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn.”

7. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego 1081/2006, Europejski Fundusz Społeczny Art.6 Równość płci i równość szans „Państwa członkowskie zapewniają włączenie do programów operacyjnych opisu sposobu, w jaki równość płci i równość szans są wspierane w ramach przygotowywania, realizacji, monitorowania i oceny programów operacyjnych. Państwa członkowskie wspierają zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w zarządzaniu programami operacyjnymi i w ich realizacji na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym …”

8. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego 1081/2006, Europejski Fundusz Społeczny Wstęp – pkt. 16 Podejściu polegającemu na włączaniu problematyki równości płci do głównego nurtu polityki (gender mainstreaming) powinny towarzyszyć konkretne działania w celu zwiększenia trwałego udziału kobiet w zatrudnianiu oraz rozwoju ich kariery.

9. Zasada równości szans Stan, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki oraz gdy mają równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju), z których mogliby korzystać; Możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń stereotypów płci

10. Cele strategiczne równości płci • Równa niezależność ekonomiczna kobiet i mężczyzn • Godzenie życia zawodowego i prywatnego • Równy udział w podejmowaniu decyzji • Eliminacja przemocy ze względu na płeć • Eliminacja stereotypów płci • Propagowanie równości płci w stosunkach zewnętrznych oraz polityce rozwojowej

11. Bariery równości płci • Segregacja pionowa i pozioma rynku pracy • Różnice w płacach kobiet i mężczyzn • Mała elastyczność rozwiązań czasu pracy • Niski udział mężczyzn w wypełnianiu obowiązków rodzinnych • Niski udział kobiet w procesach podejmowaniu decyzji • Przemoc ze względu na płeć • Niewidoczność kwestii płci w ochronie zdrowia • Niewystarczający system opieki przedszkolnej • Stereotypy płci we wszystkich obszarach • Dyskryminacja wielokrotna, szczególnie w odniesieniu do kobiet starszych, imigrujących, niepełnosprawnych oraz należących do mniejszości etnicznych

12. Celem projektów edukacyjnych w PO KL powinno być: osłabienie istniejących barier równości, poprzez m.in. przekazywanie dzieciom i młodzieży niestereotypowej wiedzyoraz pokazanie szerokiego, niezależnego od płci, spektrum możliwych wyborów życiowych. To także zapewnienie, że zarówno dziewczynki, jak i chłopcy otrzymają wiedzę i umiejętności o tej samej jakościi w równym stopniu, niezależnie od stereotypów płci, są wspierani/wspierane w dokonywaniu niezależnych decyzji. Wreszcie to kwestia kształtowania partnerskich relacji między płciami, opierających się na zasadzie wzajemnego szacunku, równych praw i obowiązków, wolności od przemocy.

13. Przykłady działań równościowych • Działania na etapie rekrutacji (rola Liderów szkolnych): • Prowadzenie działań promocyjno - informacyjnych • Kryteria strategiczne - ilość miejsc na dana formę wsparcia „zarezerwowana” dla kobiet/mężczyzn • Dodatkowe punkty za płeć • Działania promocyjne mające na celu „łamanie stereotypów” dotyczących płci: • Pokazywanie kobiet i mężczyzn w aktywnych i niestereotypowych rolach • Bezwzględne unikanie przekazów seksistowskich, stereotypowych, poniżających dla • którejkolwiek z płci • Bezpośrednie zwrócenie się do kobiet i mężczyzn z grup tradycyjnie wykluczanych lub • nieobecnych w danym obszarze np. poprzez dodatkowe zdanie „Na nasze szkolenia w • szczególności zapraszamy kobiety. Zapewniamy specjalne wsparcie dla uczestniczek naszego projektu”

14. Przykłady działań równościowych • Używanie języka wrażliwego na płeć i tzw. żeńskich końcówek, stosowanie żeńskich nazw zawodów • Promowanie postaw wspierających działania na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn (instrukcje dla Liderów szkolnych, pogadanki z uczestnikami na poziomie rekrutacji) • Niestereotypowy przekaz kierowany do kobiet i mężczyzn lub dodatkowe zajęcia równościowe skierowane do obu płci uczące postawy szacunku wobec siebie – łamanie stereotypów płci w doradztwie zawodowym skierowanym do kobiet/mężczyzn • Zapewnienie, że kobiety i mężczyźni mogą uczestniczyć w równym stopniu w oferowanych zajęciach, przy czym ważne jest, aby zachęcać i ośmielać uczniów do przełamywania stereotypów

15. Przykładowe działania na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn • Wprowadzenie dodatkowych zajęć poświęconych kwestiom równości płci i rozwiązywaniu problemów bez użycia przemocy, które przekażą uczniom umiejętności radzenia sobie z trudnymi uczuciami, dyskryminacją, wykluczeniem, uprzedzeniami, szykanowaniem w relacjach z rówieśnikami/rówieśniczkami • Działania na poziomie ewaluacji projektu - pytania dotyczące kwestii związanych z równością szans kobiet i mężczyzn • Aktywne zachęcanie kobiet/mężczyzn do zdobycia • cennych na rynku pracy kwalifikacji, również wtedy gdy kwalifikacje te kojarzone są przede wszystkim lub • nawet wyłącznie z płcią przeciwną – • istotna rola Liderów szkolnych/Dyrektorów szkół/ • doradców zawodowych/rodziców

16. Zarządzanie projektem odbywa się przy uwzględnianiu zasady równości szans gdy: • koordynator/koordynatorka powinien aktywnie wspierać działania na rzecz równości • płci i angażować w nie cały zespół projektowy • wszyscy pracownicy/pracownice zespołu projektowego, w tym również podwykonawcy powinni zdawać sobie sprawę z obowiązku przestrzegania zasady równości szans kobiet i mężczyzn i wiedzą jak ta zasada odnosi się do koncepcji projektu oraz ich codziennej pracy • zespół projektowy powinien dysponować wiedzą na temat przepisów prawa pracy dotyczących zapobiegania dyskryminacji • w zespole projektowym powinna być jasno określona odpowiedzialność za przestrzeganie zasady równości szans. Inne zadania związane z równością należy przypisać do obowiązków koordynatora, inne do Lidera szkolnego itp. • w podejmowaniu decyzji projektowych należy zaangażować zarówno kobiety jak i mężczyzn • skład zespołu projektowego powinien być stosunkowo różnorodny

17. Zgodnie z aktualnie obowiązującą Instrukcją wypełniania wniosku beneficjenta o płatność w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w pkt. 5 Postęp rzeczowy realizacji projektu w opisie poszczególnych działań realizowanych w projekcie należy podać informacje na temat działań podjętych w okresie rozliczeniowym na rzecz równości płci. Dotyczy to wszystkich projektów, które podlegały ocenie wg punktów standardu minimum i nie zostały uznane za wyjątek od standardu minimum. • Przykładowe działania to: • 1. Opis przeprowadzonej rekrutacji w kontekście równości szans płci. • 2. Opis działań informacyjno-promocyjnych w kontekście równości szans płci. • 3. Opis działań równościowych zrealizowanych na rzecz zespołu projektowego. • 4. Opis działań równościowych zrealizowanych na rzecz grup docelowych. • 5. Opis działań równościowych dot. monitorowania projektu – w tym osiągniętych • rezultatów.

18. Powyższe punkty stanowią jedynie przykład Partner nie jest zobowiązany do opisywania każdego z nich. Opis nie musi dotyczyć każdego z realizowanych w projekcie zadań, a jedynie tych w ramach których działania na rzecz równości płci zostały podjęte i zrealizowane w danym okresie rozliczeniowym. W sytuacji, Partner napotkał problemy w realizacji na rzecz równości płci, informację na ten temat powinien przedstawić również w pkt.12 wniosku o płatność – niezależnie od opisu w pkt. 5.

19. Najważniejsze źródła: • Podręcznik Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki • Wdrażanie perspektywy równości szans kobiet i mężczyzn w projektach Europejskiego Funduszu Społecznego • Obserwatoria Rynku Pracy • Raport Kongresu Kobiet Polskich 2009 • Raport GUS „Kobiety w Polsce” 2008

20. Dziękuję za uwagę. Departament Rozwoju Gospodarczego Wydział Kształcenia Zawodowego UMWM Tel. (12) 633 68 65 wew.130 www.zawodowamalopolska.pl Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego