Onderwijsdag 2007

1. Onderwijsdag 2007 Was het maar zo simpel !de relatie Onderwijs en OnderzoekProf.dr. Giel HutschemaekersACSW Sociale faculteitGRIP Gelderse Roos

2. Inleiding: een nare jongensdroom • moet onderwijs geïnspireerd worden door eigen onderzoek en recente wetenschappelijke ontwikkelingen? • een docent die met passie over zijn vak vertelt is goud waard! • Floris Rutjes praat met passie over zijn onderzoek en dus moet hij het daar in de collegezaal over hebben. • wie kan daar op deze universiteit tegen zijn? Helemaal niemand! • spreken over onderzoek: inspirerend, didactisch en verhelderend • de stelling dat je maar beter niet over je onderzoek kan vertellen kan/wil ik niet verdedigen • ook niet de stelling dat de invloed van onderzoek op het onderwijs wel eens als een boemerang kan werken. • en toch zal het moeten! Want dat is wat er thans gebeurt, zeker in de sociale wetenschappen

3. Onderwijsdag 2007 Titel presentatie of onderwerp 1. Onderwijs over eigen onderzoek • vroegere leermeester uit Tilburg: sprak enkel over eigen theorie en bijbehorend onderzoek. ‘andere kennis haal je wel uit de leerboeken’ • ik heb veel van hem geleerd, zijn colleges waren prachtig. • Impliciete doel: strak leren nadenken: academische denk- en werkhouding • inhoud van het vak komt eigenlijk op de tweede plaats en is het medium waarlangs de academische vorming plaatsvindt. • door over onderzoek te praten breng je je studenten die academische denk- en werkhouding bij. • rechtlijnig, spannend, creatief, nooit tevreden. Als een spannend jongensboek!

4. Via onderzoek word je academisch gevormd Expliciete doelen van academische vorming: • Een manier van denken en redeneren • Concrete inhoud van een vak • Vaardigheden: onderzoeks- en praktische vaardigheden Impliciete doelen • assumpties over hoe de werkelijkheid in elkaar zit • assumpties over hoe mensen in elkaar zitten • assumpties over hoe goed onderzoek eruit ziet.

5. 2. De huidige academische vorming maakt eenzijdig • De huidige academische vorming wordt gekenmerkt door een experimentele insteek. • De experimentele werkelijkheid is eigenlijk een heel bijzondere • Het laboratorium als minicosmos waarbij complexe zaken worden herleid tot ‘des choses claires et distinctes’ en de context onder controle wordt gebracht • De experimentalist kijkt vanuit een technisch rationele bril naar de werkelijkheid. • De experimentalist is degeen die aan de touwtjes trekt • De rol van de context wordt als storend gezien in de zoektocht naar het wezenlijke (universele)

6. Een voorbeeld • Het ‘interventie’ paradigma in de sociale wetenschappen • Onderzoekers zoeken naar ‘effectieve interventies’ gericht op klachtenvermindering, etc. • In het laboratorium worden werkzame ingrediënten blootgelegd: er ontstaat inzicht en er worden interventies ontwikkeld • Deze wordt getoetst (liefst bij studenten) zodat deze de status van ‘evidence based’ krijgt • Daarmee ontstaat de suggestie dat de interventie het effect bepaalt. • Feitelijk: de interventie werkt vaak helemaal niet zo in de praktijk. • De collusie interventie

7. De wetenschapper waant zich boven de wereld;de professional staat in de wereld • Dankzij het huidige ‘experimentele’ onderzoeksparadigma staat de onderzoeker op afstand. • Dat kleurt zijn kennis en zijn interventies (top down) • De professional daarentegen staat in de wereld • Hij beschikt over actie- en systeemvaardigheden • Hij beschikt over tacit knowledge • Deze praktijkkennis komt niet van buiten van maar van binnen (bottom up) • Bij de professional hoort een ander soort onderzoek: praktijkgestuurd onderzoek

8. 3. Praktijkgestuurd onderzoek • praktijk gestuurd onderzoek: • een eigen object (problemen in de praktijk) • een eigen set aan designs • een eigen methode (omgaan met de rol van context) • vooral een eigen soort onderzoeker • model van de scientist practitioner • weet op wetenschappelijke wijze naar zijn eigen praktijk te kijken • weet wetenschappelijke kennis te gebruiken in de praktijk • weet anderen te ‘verleiden’ tot kennisproductie • De praktijkonderzoeker beschikt over vaardigheden van ene professional • maar die onderzoeksvorm leer je amper op de universiteit

9. Het ideaal • Praktijkgestuurd onderzoek vraagt vergelijkbare vaardigheden als professionele arbeid. • praktijkgestuurd onderzoek impliceert academische vorming • en leert de studenten vaardigheden die ze in de praktijk van alledag kunnen gebruiken • bovendien geeft het hen een realistischer beeld van de wereld en de mogelijkheden van wetenschap in de praktijk • En het leert hen beter te sturen in de praktijk • Waarom doen we daar zo denigrerend over?

10. Conclusie: niet onderzoek maar eenzijdigheid is het probleem • De kloof tussen praktijk en wetenschap wordt steeds groter • Vertellen over je eigen onderzoek, dat is mijn stelling, maakt die stelling alleen maar groter…. • omdat onderzoekers vooral bezig zijn met fundamenteel onderzoek in hun ivoren toren. • Wat zijn de gevolgen? • Afgestudeerden verliezen aan competenties • Studenten haken af verhuizen naar het HBO • En van daaruit worden ze met open handen ontvangen in de praktijk • Met als gevolg dat de kloof alleen maar groter wordt.