Tetrasiklinler Doç. Dr E. Pelin Kelicen http://yunus.hacettepe.edu.tr/~pkelicen

1. TetrasiklinlerDoç. Dr E. Pelin Kelicenhttp://yunus.hacettepe.edu.tr/~pkelicen

2. Bakteriyostatik etkilidirler.Yüksek konsantrasyonda bakterisid etkilidirler.

3. Etki mekanizmasıBakteri içine aktif tr. ile pompalanır. Bu pompa insan h. sinde yoktur.Bakteri ribozomlarının 30S alt ünitesine bağlanarak aminoasil t-RNA’nın m-RNA-Ribozom kompleksine erişimini engeller.Protein sentezini “reversible” inhibe ederler. Antibiyotik özelliği haricinde, E.coli’nin GİS epiteline bağlanması bloke olur.

5. Sınıflandırılmaları

6. En az selektif ve en geniş spektrumlu antibiyotiktirler.

7. Tetrasiklinlerin Antibiyotik Spektrumları-1 • Çoğu Gr(+) kok • Gr(+) basiller: (PenG veya Eritromisinden sonra ikinci tercih) • Anaerobik mikroorganizmalar • Neisseria (Penisilinaz salgılayan gonakok hariç)

8. Tetrasiklinlerin Antibiyotik Spektrumları-2 • İLK TERCİH: • P.mallei, • P. Pseudomallei, • H. ducrei, • Y. pestis, • Y. enterocolitica, • Calymmobacterium granulamatosis, • Compylobacteria

9. Tetrasiklinlerin Antibiyotik Spektrumları-3 • ÇOK ETKİN: • V. Cholera, • Brucella, • F. tularensis, • P. multicoida.

10. Tetrasiklinlerin Antibiyotik Spektrumları-4 • ETKİN: • E. coli, • H. influenza, • B. fragilis, • İndol (+) proteus,

11. Tetrasiklinlerin Antibiyotik Spektrumları-5 Mikoplazmalar, Riketsiyalar, Klamidia, Leptospira, Borelia, Treponema, Amipler, Koksiella, Aktinomices, Lejyonella

12. Tetrasiklinlere Rezistans *Kloramfenikolle çapraz rezistans, *Yavaş, basamaklı, plazmid aracılı, *Pompa’nın inhibisyonu, *İnaktive edici enzim yapımı, *Dışa atıcı taşıma sistemi oluşturulması.

13. Tetrasiklinlerin Farmakokinetiği-1 Mide ve ince barsakta tam olmayan emilim, Minosiklin %100, Doksisiklin %95, Diğer %60-80

14. Süt, yoğurt gibi besinler ve antasidler, antianemik gibi ilaçlar içindeki +2 ve +3 değerlikli Ca, Fe, Zn, Al, Mg gibi metallerleŞELAT oluşturduklarından emilimleri azalır (Şelat oluşturma doksisiklin’de daha az). Tetrasiklinlerin Farmakokinetiği-2

15. Tetrasiklinlerin Farmakokinetiği-2 • Dokulara iyi, BOS’a az geçerler. • Sadece minosiklin BOS ve SSS’e yeterli ölçüde geçer. • Minosiklin en uzunetkilisidir.

16. Tetrasiklinlerin Farmakokinetiği-3 • Plazma proteinlerine bağlanma değişken, • Minosiklin ve Doksisiklin yağda çözünür, SSS’ne girer, tükrükte yoğundur, meningokok taşıyıcılığını azaltır, • KC ile kandan temizlenir, safradan atılır, EHS’a girer, • Diş ve kemikte sekestre olur, kemik iliğine girer, idrar, feçes ve sütten atılır, plasentayı geçer.

17. Tetrasiklinlerin Farmakokinetiği-3 • Tetrasiklin ve oksitetrasiklin böbreklerden atılırken, • Minosiklin ve doksisiklin karaciğerde metabolizma edilirler.

18. En tercih edildikleri infeksiyonlar Tetrasiklinlerin Kullanımı-1 • BRUSELİYOZ Brusella (+streptomisin) • KOLERA Vibrio kolera • RİKETSİYAL İNFEKSİYONLAR (doksisiklin) • TRAHOM • PSİTTAKOZ (Papağan Hastalığı) Chlamydia psittaci • LYMEBorrelia burgdorferi • REKÜRREN ATEŞ Borrelia recurrentis • TULAREMİ • SPİROKET • Klamidia (doksisiklin) • Granuloma inguinale • Mikoplazma

19. Tetrasiklinlerin Kullanımı-2 • VEBA ve BRUSELLA’dadiğer antibiyotiklerle kombine, • KİSTİK FİBROSİS’tepnömoni profilaksisis için çocukta, • AKNE ted., • Tekrarlayıcı üriner infeksiyonlarda,

20. Tetrasiklinlerin Kullanımı-3 Diğer kullanıldıkları yerler Whipplehastalığı (Antibiyotik etkinin dışında) (intestinal lipodistrofi= lenfadenopati, artrit , ateş, öksürük), Turist diyaresinin tedavi ve profilaksisi, Demeklosiklin anti- ADH etkisi gösterdiğinden diabetes insipidus benzeri tablo oluştururken, uygunsuz ADH salınımı sendromunda da kullanılabilir.

21. Staph., Strep., Enterococ inf.da KESİNLİKLE KULLANILMAZLAR! • TRAHOM hariç topikal kullanımları gereksiz direnç oluşumuna neden olur, • İntratekal ve i.m. KESİNLİKLE KULLANILMAZLAR!

22. Yan etkileri-1 • GİS İrritasyon, epigastrik yanma, bulantı, kusma, hafif diyare, anoreksi, enterokolit, (Gıda ile birlikte alınmalı) • SÜPERİNFEKSİYONLAR Oral kandidiyazis, vajinit, stomatit • PSEUDOMEMBRANOZ ENTEROKOLİT Dışkıda kan ve lökosit (Cl.difficile): ilaç alımı durdurulur, oral Metronidazol veya Basitrasin, Vankomisin ve Penisilin başlanır

23. Yan etkileri-2 • FOTOTOKSİSİTE, UV hassasiyet, • Hepatotoksisite, yağ depolanması, sarılık, • Süresi dolmuş preparatlarıyla Fanconi sendromu (sistinozis; renal tübüler fonk. bozukluğu) benzeri tablo, • Diş, tırnak ve kemiklerde pigmentasyon,disklorasyon ve gelişme bozuklukları, • Gebelerde ve 8 yaş altındaki çocuklarda kullanılmamalıdır, • Bebeklerde psödotümör serebritablosu, yenidoğanda kafa içi basınç artışı, pıhtılaşma defektleri, vestibüler rahatsızlık. • Minosiklinle vestibüler bozukluklar,

24. Yan etkileri-3 • Doksisiklin hariç böbrek bozukluğu olanlarda kullanılmamalılar (azotemi), • Fatal hepatorenal sendrom,

25. Yan etkileri-4 • Gebelerde ketoasidoz, • Demeklosiklin ile fotosensitivite, • Barsak florasını bozduklarından enterokolit, stomatit,

26. İlaç etkileşimleri • Penisilinlerin etkisini azaltırlar, • Mikrozomal enzim indüksiyonu yaparak Karbamazepin, Fenitoin, Barbitüratlar tetrasiklinlerin etkinliğini azaltırlar, KC enzimini indükleyen ilaçlar özellikle doksisiklinint 1/2’ ini kısaltırlar, • Güçlü diüretikler nefrotoksisitelerinin arttırırlar, • Oral kontraseptiflerin etkilerini azaltırlar, • Oral antikoagülanların etkilerini potansiyalize ederler.

27. Kaynaklar • Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, 10. Baskı, Hacettepe Taş, 2002. • Bertram G. Katzung, Basic&Clinical Pharmacology, 7th edition, Appleton&Lange, 1998.