610 likes | 1.92k Views
Elektron dağılımı ve periyodik cetvel. Dr. Kemal Doymuş. Elektron dağılımı ve periyodik tabloyu dikkate alarak hangi sorulara cevap verile bilir. 1. İyonlaşma enerjisine 2. Atom çapının büyüklüğüne 3. Elektron ilgisine 4. Para manyetik ve diya manyetiğe 5. Grup ve periyotların bulunmasına
E N D
Elektron dağılımı ve periyodik cetvel Dr. Kemal Doymuş
Elektron dağılımı ve periyodik tabloyu dikkate alarak hangi sorulara cevap verile bilir. • 1. İyonlaşma enerjisine • 2. Atom çapının büyüklüğüne • 3. Elektron ilgisine • 4. Para manyetik ve diya manyetiğe • 5. Grup ve periyotların bulunmasına • 6. İyonlar ve yarı çaplarına
Elektron dağılımı • Bir elektronun yerini belirlemek için, • dört kuantum sayısı gerekir. • Bu Kuantumlar. n, l, ml, ms dir. • Bir atomun içindeki elektron , cok az manyetik • bir alan oluşturtarak bir eksende döndüğü farz edilir. • Bu özelliğe elektronun spini denir. • not related to the orbital
Kuantum Sayıları • 1. Temel Kuantum Sayısı n Harfi ile gösterilir. n= 1 , 2, 3, 4, …. Sayıları alır 2.Açısal momentum sayıları l harfi ile gösterilir. l= 0, 1, 2, 3….(n-1) sayıları alır
Kuantum Sayıları 3. Manyetik kuantum sayıları ml ile gösterilir. ml= -l, 0, +l değerleri alır 4. Spin kuantum sayıları ms ile gösterilir. ms= + ½, - ½ değerleri alır.
Spinin özeliğini kuantum sayısı ms tarafında belirlenir. • ms; bu değerleri alır. ½ (+ ½ or – ½ ) • bir orbitalde zıt yönlü iki elektron bulunur.
Elektron dağılımı l ml ms n= 1 0 0 +1/2, -1/2
Çok atomlu atomlar için ise Pauli ilkesi kullanılır. • - Bir atomda hiçbir zaman iki elektron • aynı dört kuantum sayısına sahip olamaz. • Bir orpitale en fazla iki elektron girer, • bu elektronlar zıt yönlü girerler
orbital • Çekirdeğin etrafında bir elektron muhtemelen dört orpıtalin birinde bulunabilir. • 4 tip => s p d f • Bir orpital en fazla iki elektron alır.
Pure Atomic OrbitalsAtomik orbitaller Şekilerienerji seviyeleri s küresel 1 p halter 3 d karışık 5 f çok karışık 7
Orbitallerin şekileri http://www.colby.edu/chemistry/OChem/DEMOS/Orbitals.html
Elektron dolum sırası 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s 4p 4d 4f 5s 5p 5d 5f 6s 6p 6d 7s
Elektron dağılımı H atomu 1 elektron 1s1
Elektron dağılımı He atomu 2 elektronlar 1s2
Elektron dağılımı Li atomu 3 elektronlar 1s2, 2s1
Elektron dağılımı Cl atomu 17 elektronlar 1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p5
Elektron dağılımı As atomu 33 elektonlar 1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p6, 4s2, 3d10, 4p3 or [Ar] 4s2, 3d10, 4p3
Soru1 Mn: [Ar]4s2 3d? Mn d orpitalında kaç elektron olmalıdır? 4, 5, 6
Elektron dağılımı Negatif iyonlar Elektron ilave etmek (s), 1 her bir negatif yük bir elektron demektir. -1 = bir elektron -2 = iki elektron..
Elektron dağılımı S-2 iyonu (16 + 2)elektronlar 1s2, 2s2, 2p6, 3s2, 3p6
Elektron dağılımı Pozitif iyonlar Elektron uzaklaştırmak demektir, 1 elektron +1 demektir. 2 elektron uzaklaştırmak +2 yük demektir….
Elektron dağılımı Mg+2 iyonu (12-2)elektronlar 1s2, 2s2, 2p6
Soru 2 Cl valens elektron sayısı kaçtır, Yanı klorun son yörüngesinde kaç elektron vardır. [Ne]3s2 3p5? 2, 5, 7
soru3 Cl atomunu soy gaza benzetmek için elektron uzaklaştırılmalımı yoksa elektron ilave etmelimi?.
Periyodik tablo • Atom yarı çapı • İyon yarı çapı • İyonlaşma enerjisi • Elektron afinitesi
Atomic Radius • increase top to bottom down a group • each additional electron “shell” shields the outer electrons from the nuclear charge • Zeff = Z - S • where Zeff => effective nuclear charge • Z => nuclear charge, atomic number • S => shielding constant
l ml ms n=2 0 0 +1/2 -1/2 +1 -1 +1/2 -1/2 0 +1/2 -1/2 +1 +1/2 -1/2
Enerji seviyelerin bölümü • Çok elektronlu bir atomda iki tip elektrostatik • etkileşme oluşur. • 1)Çekirdek –elektron çekimi • 2) elektron- elektron itmesi • Sonuçta farklı alt seviyeli enerjiler oluşur.
Orbital enerjisine üç faktör etkiler: 1) Çekirdek yükü Çekirdek yükü artıkça, orbital enerji seviyeleri düşer. 2. Perdeleme etkisi Atoma elektron ilave edildiğinde çekim gücü düşer 3. Karşı etki
İnşa kuralı ( bu ifade doğrumu? • Elektronlar en düşük enerji seviyeden • başlanarak dolar • 3. HUND’S Kuralı:p , d, f gibi orpitalere • elektron önce tek tek girer sonra çiftleşirler.
Periyot • atom numarası 1 ile 2 olan element bulundurur. • 1S Sadece bir atomik orpitale sahıptır. • Sadece iki elektron alır. • 1H ‘nin 1 e-: 1s1 • 2He nin 2 e-: 1s2
2. periyot • atom numarası 3 il 10 arasındaki elementleri • bulundurur 3Li: 1s2 2s1 4Be: 1s2 2s2 5B: 1s2 2s2 2p1
3. periyot • Ne sonra , 1s2 2s2 2p6, üçüncü enerji seviyeli • Na ile başlar Na • Na: 1s2 2s2 2p6 3s1 Mg: 1s2 2s2 2p6 3s2 • Na bu şekilde de yazılabilir: [Ne] 3s1 • Mg: [Ne] 3s2
4. periyot • 4 üncü enerji seviyesi ile başlar • K: [Ar] 4s2 Ca: [Ar] 4s2 • 3d orbitalı 4s orpitalinde daha • yüksek enerji seviyesine sahiptir. Fakat 4p den • ise daha düşük enerji seviyesine sahip tır • - bu yüzden Ca 3d yi dolmadan 4s dolar.
Bazı genel özellikler 1. Bir gruptaki elementlerbenzer kimyasal özellik gösterir, çünkü diş yörüngedeki elektron dağılımı benzerdir. 2.Grup numarasıen yüksek periyotaki elektron sayısına eşittir. 3. Periyot sayısı en yüksek en sayısına eşittir.
gruplar • Alkalı metaler • Li: [He] 2s1 Na: [Ne] 3s1 K: [Ar] 4s1 • dış yörüngedeki elektron sayısı aynı, • Bu nedenle Na, K, Li aynı grupta
Grup 3A • B: 2s2 2p1 Al: 3s2 3p1 Ga: 4s2 4p1 • - genelde: ns2 np1 • Grub 1A ve 2A: s-blok; sorbitaleri dolar • Grub 3A-8A: p-blok; porpitaleri dolar • geçiş metalleri: d-blok; dorbitaler dolar
iyonlar + - N a N a + e 2 2 6 2 2 6 1 s s p s s p s 1 2 2 1 2 2 3 - - F + e F 2 2 6 s s p 2 2 5 1 2 2 s s p 1 2 2 Ne • Fe: [Ar] 4s2 3d6 Fe2+: [Ar] 3d6
Atomun yarı çapı • bir gruptan aşağı inildikçe artar • Li Cs; 2s 7s • bir periyota soldan sağa gidildikçe azalır. • etkin çekirdek yükü , Zeartar
Bir dış yörüngedebir elektron tarafında his edilen • yüke etkin çekirdek yükü denir.
İyonlaşma enerjisi • Katyon: bir atom bir ve daha fazla elektron kayıp • ettiği zaman oluşur. • Na Na+ + e- • Mg Mg2+ + 2e- • Bu iyonların oluşumu için enerjiye gerek vardır. • Bir Ei1, en düşük enerjidir. • Bu enerji gaz halinde olan bir atomdan 1 elektron • koparmak için verilen enerjidir. • H + 1312 kJ H+ + e-
Ca + 590 kJ Ca+ + e- Ei1 • Ca+ + 1145 kJ Ca2+ + e- Ei2 • Al Al3+ Ei1, Ei2, Ei3 • verilen bir element için Ei1 < Ei2 < Ei3
karşılaştıralımEi2 vs. Ei3 for Mg • Mg+ Mg2+ + e- 1451 kJ • Mg2+ Mg3+ + e- 7733 kJ
İyonlaşma enerjisi bir gruptan yukardan aşağıya • doru gidildikçe azalır. • e.g. Ei for Li > Na > K > Rb > Cs
Aynı peryota Ei1 artar • Na < Si < Cl • bunun sebebi atomun yarı çapi küçülüyor bu • nedenle çekirdeğin elektronu çekmesi artar, • elektron koparmak içim daha fazla enerji vermemiz gerekir • Be/B ve N/OEi1 for B < Be • Be: 1s2 2s2 Be+: 1s2 2s1
Be: 1s2 2s2 Be+: 1s2 2s1 • B: 1s2 2s2 2p1 B+: 1s2 2s2 • Be, de Be+ oluşturmak için • N: 1s2 2s2 2p3 N+: 1s2 2s2 2p2 • O: 1s2 2s2 2p4 O+: 1s2 2s2 2p3