601 likes | 4.81k Views
Pagbabagong Pangkabuhayan ng mga Pilipino sa Panahon ng mga Amerikano. Tatlong pangunahing layunin ng Amerika sa pagpapatupad ng edukasyon sa Pilipinas. Palaganapin ang demokrasya Sanayin ang mga Pilipino sa pagkamamamayan Ipakalat sa buong kapuluan ang wikang Ingles.
E N D
PagbabagongPangkabuhayanngmga Pilipino saPanahonngmgaAmerikano
TatlongpangunahinglayuninngAmerikasapagpapatupadngedukasyonsaPilipinasTatlongpangunahinglayuninngAmerikasapagpapatupadngedukasyonsaPilipinas • Palaganapin angdemokrasya • Sanayin angmga Pilipino sapagkamamamayan • Ipakalat sabuongkapuluanangwikang Ingles
SistemangEdukasyon Mayo 1898 – itinatagsa Corregidor angunangAmerikanongpaaralanmataposanglabanansaMaynila. Agosto 1898 – pitongpaaralanangbinuksansaMaynilasailalimngpamamahalani Fr. William McKinnon 1898 – itinalagasi Lt. George P. Andersonbilangunang superintendent ngmgapaaralansaMaynila
SistemangEdukasyon 1903 – itinatagangBureau of Education at si Dr. David Barrows bilangunangdirektor. Binuksan din angmga pang-araw at pang-gabingpaaralansamgabayan at lalawigan. Karamihansamgapanggabingpaaralan ay parasamgamatatandananagnanaismatutongsalitang Ingles.
SistemangEdukasyon Sa lahatngpaaralan, angmga mag-aaral ay tumatanggapnglibrengaklat, kuwaderno, lapis at tsokolate. SundalongAmerikanoangunanggurongmga Pilipino sapag-aaralngwikang Ingles. ThomasitesangtawagsaunanggrupongmgasinanaynaAmerikanongguro nan dumatingsaMaynilasakayng USS Thomas noongAgosto 23, 1901.
Literatura at Pamamahayag Ingles – wikanggamitsalipunanngmga Pilipino noon. Fernando Maramag – unangnatatangingPilipinongmakatasa Ingles M. De Garcia Concepcion – unangPilipinongmakatanatumanggapngparangalsaibangbansa
Literatura at Pamamahayag Godofredo Rivera at Jose Garcia Villa – sumulatngmgatula at maiklingkuwentosawikang Ingles. Jose Corazon de Jesus (HusengBatute) at FlorentinoCollantes– kampeyonsabalagtasang Pilipino Severino Reyes – nakilalasatawagna “Lola Basyang” dahilsakuwentongpambatanasinulatniya. Tinanyag din siyang “AmangNobelistang Tagalog
Literatura at Pamamahayag American Soldier – unangpahayagangAmerikanoangumiikotsabansanoongAgosto 10, 1898. The Independent – itinatagni Vicente Sotto ng Cebu noong 1915, itoangunangPilipinongbabasahinsaInglatera. The Philippine Herald – itinatagni Manuel Quezon noong 1920
Literatura at Pamamahayag Mgaiba pang babasahinnapagmamay-aringpamilyangRocesngMaynila: • La Vanguardia • The Tribune • Taliban
Sining at Arkitektura DakilangArkitekto • Juan F. Nakpil • Juan M. Arellano • Andres Luna de San Pedro • Pablo S. Antonio
Sining at Arkitektura DakilangIskultor • Guillermo Tolentino • Severino C. Fable DakilangPintor • Fabian de la Rosa • Fernando Amorsolo • Victorio C. Edades
Agham, Teknolohiya at Kalusugan National Research Council – itinatagnoong 1933 upangumunladangaghamsabansa. • Dr. Eliodoro Mercado – dalubhasasa leprosy • Dr. Angeles Arguelles – unangPilipinongDirektorngKawaningAgham • Dr. Cristobal Manalang – dalubhasasa tropical malaria
Agham, Teknolohiya at Kalusugan • Dr. Pedro Lantin – dalubhasasa typhoid fever • Dr. Eduardo Quisumbing – dalubhasasamgahalamang orchids • Dr. LeopoldoUichangco – isangmagalingna entomologist o dalubhasasamgainsekto
Agham, Teknolohiya at Kalusugan Bureau of Health and Quarantine Service – itinatagupangmabantayanangkalusuganngmgatao. • Napigilannilaangepidemyangnakamamataytuladng cholera, smallpox at pestenakumitilsalibu-libongbuhay • Binuksan din angmgapagamutan, puericulture centers at mgaklinika. • Ipinakilalaangmakabagongparaanngpanggagamot at paggamitngmgamahuhusaynagamot.
Transportasyon at Komunikasyon • Maramingtulay at mgakalsadaangipinagawa • Binilisa British Company angManila-Dagupan Railway noong 1917 at ginawangManila Railroad Company at ngayong Philippine National Railway. • Itinayoang MERALCO o Manila Electric Companypinalitannilaangmgacarruajesngmgasasakyang de-kuryente o tranvianoong 1905. • Dinala din nilaangmgasasakyangkotse, trak at motorsiklo
Transportasyon at Komunikasyon • Pinaunladnilaangmgasasakyangpantubigsapamamagitanng steam tugboat, fast motorboats at ocean liners. • Ipinakilalanilaangmgasasakyangpanghimpapawid. AngunangeroplanonglumipadsaMaynila ay Carnivalnoong 1911. • Itinatagnoong 1930 angPATCO o Philippine Aerial Taxi Company at INAEC o Iloilo-Negros Air Expressnoong 1933 bilangkomersyalnaeroplano.
Transportasyon at Komunikasyon • DumatingsabansaangChina Clipper – unangPan-American AirwaysnaeroplanonoongNobyembre 29, 1935 mataposangmahabangbyahenitomula California hanggangMaynila. Sa kasalukuyankilalaitobilangPhilippine Airlinesangunang airline saAsya • Dinalaangunangserbisyongtelepononoong 1905. • RadiophonesapagitanngMaynila at lungsodsaibangbansanoong 1933 • Special mail delivery, registered mail, telegrams at money orders
SistemangPananalapi • Philippine Currency Act – Marso 3, 1903 – nilalamanngbatasnaitoangpagbabagongsistemangpananalapisabansasapamamagitanngpagpapalabasngbagongbaryananakabataysaginto. • PinalitanngbagongbaryangpilakngPilipinas. Si Melencio Figueroa angnagdisenyongbarya. • ItinayosaMaynilanoong 1901 angunangbangkongAmerikano, angAmerican Bank • Itinatag din angPhilippine Postal Savings Bank noong 1906 • Philippine National Bank noong 1916
Kalakalan at Industriya • Mga Batas nanagtakdasakalakalanngPilipinas at Amerika 1902 – binawasanngKongresong America ang tariff samgaproduktonginiluluwasngPilipinassaAmerikang 25%.
Kalakalan at Industriya • Payne-Aldrich Act – Ipinasaangbatasnaitonoong 1909 nanagtataguyod nag bahagyangmalayangkalakalansapagitanngAmerika at Pilipinas • Underwood-Simmons Act – itinaguyodngbatasnaitonoong 1913 angpagtatatagnglubosnamalayangkalakalansapagitanngAmeirka at Pilipiinas
Kalakalan at Industriya • 1935 – Angkalakalansabansa ay 50% anghawakngmgaTsino, 25% parasamga Pilipino, 20% samgaHapon at 5% parasaibangmgadayuhan. • Pumasokangindustriyalisasyonsabansa. • Ipinakilalaangmakabagongteknolohiya at makinasamga Pilipino. • Nagpatayongmgapabrikangasukal, cigar at sawmills at ricemills
Kalakalan at Industriya • Naitayoangindustriyangsapatossa Marikina, paghahabingtelasaIlocos, palayoksa Pampanga at Rizal at bakya at woodcarvingsa Laguna. • Umunladangmgamalalakingindustriyangpagmimina, pangingisda, paggawang copra at food preservation.
Agrikultura • Itinatagang Bureau of Agriculture noong 1902. • Sinimulannitoangmakabagongpananaliksiksataniman, makabagongparaanngpagtatanim at paglabansamgapesteupangmapaunladangagrikulturasabansa. • Hinikayat din angpaggamitngmgamagsasakang mas mabutingparaanngpagtatanim.
Agrikultura • Maramingirigasyon o patubigangipinagawangmgaAmerikano. • Noong 1903, mayroong 815 500 natanimansabuongbansa. At noong 1935, tumaasitosabilangng 2 milyongtaniman.
Pamayanan at Panahanan • TiniponngmgaAmerikanoangmga Pilipino namanirahansaisangorganisado at maayosnapamayanan. • Subdivisions at villages nasiyangnagingbatayanngmaayosnapamumuhayngmgatao. • Chalet,bungalow, apartment at marami pang iba • Gumamitngbakal at semento, galvanized iron sheets o yero
Pagkain at Pananamit • Pagkaing de lata – corned beef, pork and beans, hamburgers, french fries • Sa istilongpananamit, ang dating mgamahahaba at balotnabalotnadamitngmgakababaihan ay napalitanngmaiiksingpalda
Relihiyon • Protestantismo – relihiyongdalangmgaAmerikano. • Ipinamahagini Mr. C. B. Randall angmgaunangkopyangbibliyangProtestantesabansa • Nagkaroonngiba’tibangsektaangProtestantismo: Episccopalian (1908) Methodists (1908), Baptists (1900), Congregationalists (1902) United Brethren of Disciples of Christ (1905) at Seventh Day Adventistts (1905)
Relihiyon • Aglipayan o Philippine Independent Church – sinimulanitoniIsabelodelos Reyes at nagingpangulosi Obispo Maximo Gregorio AglipaynoongOktubre 1902. • IglesianiKristo – itinatagni Felix Manalo • Nagkaroonngunangobispong Pilipino, si Rev. Jorge Barlin (1906) at unangPilipinongarsobisponasi Most Rev. Gabriel Reyes (1934)
KalagayangSosyalngmgaKababaihan • Unti-untingtinamasaangmgakarapatangnararapatnaibigaysakanila. • Malaya nasilangnakapamamasyalsaibanglugar, nakapagsisimba at may mgakasambahay o katulongnasakanilangtirahan.
Libangan, Musika at Sayaw • Pangalan: Tom, Joe, at marami pang tunogAmerikanongpangalan. • Libangan: basketball, golf, softball, tennis, baseball at marami pang iba • Sayaw: waltz, tango, salsa, boogie, foxtrot at iba • Musika: Jazz at rock 09277608602