KOAH’DA PULMONER REHABİLİTASYONA ADAY OLGUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

1. Doç.Dr.Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ KOAH’DA PULMONER REHABİLİTASYONA ADAY OLGUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

2. KOAH’ da Pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumlar • İstirahat ya da egzersiz dispnesi • Egzersiz toleransında azalma • Günlük yaşam aktivitelerinde yetersizlik • Sağlık durumunda bozulma • Acil başvurusu, hospitalizasyon, akut bakım ihtiyacında artma • Mesleki performansda azalma • Beslenme yetersizliği • Tıbbi harcamalarda artış

3. Pulmoner Rehabilitasyonda Kontrendikasyonlar • Eşlik eden co-morbid hastalık - Ciddi pulmoner hipertansiyon ? - Anstabil kardiyovasküler hastalık • Rehabilitasyonu engelleyecek - Artrit - Ciddi nörolojik,bilişsel,psikiatrik hastalık

4. Pulmoner rehabilitasyon : aday olgunun değerlendirilmesi • Uygun yaklaşım • Program güvenliği • Hastaya özel program

5. Pulmoner rehabilitasyona aday olgunun değerlendirilmesi

6. Sigara ve Pulmoner Rehabilitasyon (I) • Halen sigara içenlerin içmeyenlere göre PR’a uyumları azdır. Eur Respir J 1999; 13: 855-59 • Sigara içenlerle içmeyenler arasında egzersiz toleransındaki artış benzerdir. Am J Respir Crit Care Med 1999; 159: A64 • Sigara içenlerde PR etkinliğinin daha az olduğunu gösteren veri yoktur. Thorax 1999; 54(suppl. 2): 3-7

7. Sigara ve Pulmoner Rehabilitasyon • Aktif sigara içimi mutlak kontrendikasyon değildir. ATS, BTS, ACCP/AACVPR Pulmonary Rehabilitation Guidlines

8. Pulmoner aday olgunun değerlendirilmesi

11. Erken Hastalık Evresinde Pulmoner Rehabilitasyon • Yaşam stilinin modifiye edilmesi • Uzun süre ve/veya yüksek yoğunlukta egzersiz • İdeal vücut ağırlığı ve/veya kas kitlesine ulaşım • Sigaranın bırakılması

12. KOAH’da erken ve geç hastalık evresinde Pulmoner Rehabilitasyon etkinliğinin karşılaştırılması Alt ve üst ekstremite endurans + Güçlendirme Solunum kas eğitimi,Eğitim, Nutrisyonel destek, Psikososyal destek 1,5 saat/gün, Haftada 2 gün, 8 hafta-direkt gözetimli • Gold 1+2: Erken evre • 28 olgu • Gold 3+4: Geç evre • 27 olgu • Egzersiz kapasitesinde artma • Yaşam kalitesinde artış • Dispne algısında azalma Etkinlik gruplar arasında farklı değil

13. Pulmoner aday olgunun değerlendirilmesi

14. Nefes darlığı Azalmış aktivite Depresyon Sosyal izolasyon KOAH İlaçlar Hipoksi Kronik İnflamasyon Beslenme Boz Kondisyon kaybı Periferik Kas Disfonksiyonu Azalmış Aktivite ve Performans

15. Egzersiz kapasitesi değerlendirme yöntemleri • Merdiven çıkma • Alan testleri - 6DYT -Artan Hızda Mekik Yürüme Testi (AHMYT) - Endurans Mekik Yürüme Testi (EMYT) • Lab bazlı testler -Kardiyak stress test -Kardiyopulmoner egzersiz testi (KPET)

16. 6 DYT özellikleri 6 dakika yürüme testi:hastalara izin verilen sürede, mümkün olduğunca fazla mesafeyi kat etmeleri söylenir • Submaksimal fonksiyonel kapasiteyi ölçer • 54 m = minimal klinik anlamlı değişim. • Standartlara uyulmalı

17. Artan Hızda Mekik yürüme testi-AHMYT) • Semptom sınırlı ,maksimal test • Yürüme hızı sinyallerle kontrol • edilir • Yürüme hızı ↑(0.17m/s) • 10m’lik ‘mekik’ düzlemi • %SatO2,kalp hızı, Borg • skalası • Yürünen mesafe ölçülür • 1 Deneme testi • MKAD: 48m • Peak VO2 ile korelasyon gösterir. • Beklenen VO2 peak (ml/min/kg): • 4.19 + (0.025 x AHMYTmesafe)

18. Endurans mekik yürüme testi (EMYT) • 10 metrelik mekik düzlemi • Yürüme hızı sinyallerle kontrol • edilir • Hız= MYT’deki peak performansın 85% • Cesatretlendirme yok • Ölçüm hedefi: Süre (Dk/sn) Revill et al Thorax 1999;54:213-222

19. Pulmoner rehabilitasyona aday olgunun değerlendirilmesi

20. KOAH’lı hastalarda kilo kaybı ve kas zayıflığı • Solunum ve periferik kas fonksiyonlarını • Egzersiz kapasitesini • Yaşam kalitesini • Mortaliteyi olumsuz yönde etkilemektedir 1-Eur Respir J 1994;7:1793-97 2-Eur Respir J 1997;10:2807-13 3-Eur Respir J 1997;10:1575-80 4-Am J Clin Nutr 2005;82:53-9

21. Vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi • Bölgesel • MRI • Dexa • Tüm Vücut • Dexa • Deri kıvrım kalınlığı • Biyoelektriksel impedans Kas, yağ dağılımı,YVK, YK, kemik kitlesi YVK, YK,kemik kitlesi, TVS

22. Pulmoner rehabilitasyona aday olgunun değerlendirilmesi

23. Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi ✔Genel sağlık anketleri: Quality of well being scale Sickness Impact Profile Medical Outcomes Study Short Form (SF-36) ✔Hastalığa özgü anketler: St George’s Respiratory Questionnaire (SGRQ) Chronic Respiratory Disease Questionnaire (CRDQ)

24. KOAH’da Kullanılan anketlerSGRQ • En sık kullanılan • Ayırt edici ve tanımlayıcı • Kendisi doldurur (15 dk.) • 3 bölüme (semptomlar, aktivite ve etkilenim ) ayrılan 76 sorudan oluşur • Skor aralığı 0 (mükemmel sağlık) – 100 (en kötü) • mKAD 4 Ü Jones PW Eur Respir J 2002;19:398-404.

25. KOAH’ da sık kullanılan anketler CRDQ • Anketör doldurur • Dört bölüme ayrılan (dispne, emosyonel durum, hastalıkla baş edebilme ,yetmezlik) 20 sorudan oluşur • mKAD; soru başına 0.5 puan toplam skorda 10 puan

26. Dispne Günlük aktiviteler sırasında; • Medical Research Council (MRC) dispne skalası • Baseline and Transitional Dyspnoea Indexes (BDI and TDI). • CRQ dispne komponenti • Pulmonary Functional Status and Dyspnoea Questionnaire (PFSDQ). Egzersiz sırasında; • Borg • Visual Analog Scale (VAS)

27. SONUÇ; • Semptomatik , günlük yaşam aktivitesi ve egzersiz performansı azalmış tüm KOAH’lı olgular PR programına alınmalı • Erken evre KOAH ya da Evre IV hiperkapnik • İleri yaş • Halen sigara içen • Motivasyonu düşük olanlar DIŞLANMAMALI • Program başarısında kişiye özel yaklaşımın önemi akılda tutulmalı • Eve egzersiz reçetelenmeli • PR etkinliği düzenli aralıklarla takip edilmeli

28. TEŞEKKÜRLER