1.28k likes | 2.38k Views
SOLİTER PULMONER NODÜL. Dr. Ahmet Selim Yurdakul Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. İÇERİK. Pulmoner nodül tanımı ve nedenleri, Pulmoner nodülün klinik ve radyolojik özellikleri,
E N D
SOLİTER PULMONER NODÜL Dr. Ahmet Selim Yurdakul Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D.
İÇERİK Pulmoner nodül tanımı ve nedenleri, Pulmoner nodülün klinik ve radyolojik özellikleri, Pulmoner nodülü olan hastalarda malignite için risk faktörlerini gözden geçirmek ve malignite olasılığını öngörmek Farklı hasta gruplarında kullanılan tanısal yaklaşımları ve bunlara ilişkin verileri gözden geçirmek Her hasta için tedavi/izlem stratejileri önermek
Soliter Pulmoner Nodül (SPN) - TANIM Soliter Pulmoner Nodül, akciğer parankimi içinde lokalize, etrafı havalı akciğer dokusu ile çevrili, sayıca tek, çapı ≤ 3 cm, sınırları belirgin, yuvarlak veya sferik, LAP, atelektazi veya plörezinin eşlik etmediği lezyon olarak tanımlanır.
SPN-EPİDEMİYOLOJİ • Göğüs grafilerinin %0.09-0.2’sinde SPN saptanır • ABD’de yılda 150.000 SPN olgusu Tan BB et al. Chest 2003; 123: 89S-96S • Benign/malign lezyon oranı değişik • SPN’lerin % 15-75’i malign Gould MK et al. Ann Intern Med 2003; 138: 724-735 • SPN’lerin % 35-50’si malign Cardillo G et al. Ann Thorac Surg 2003; 75: 1607-12
Akciğer Kanseri Tarama Çalışmalarında Nodül Prevalansı Chest 2007;132;94-107
Malign tümörler Primer akciğer kanseri Primer pulmoner lenfoma Pulmoner karsinoid tümör Metastatik tümörler Benign tümörler Hamartom İnflamatuvar psödotümör Kondrom Lipom Teratom Leyomiyom İnfeksiyonlar Tüberküloz Mantar Nokardiya Septik emboli Apse Yuvarlak pnömoni Ekinokok Askaris İnflamatuvar Wegener granülomatozis Romatoid artrit İntrapulmoner lenf bezleri Sarkoidoz Masif fibrozis Vasküler Arteriyovenöz malformasyon Hematom İnfarkt Pulmoner arter anevrizması Konjenital Bronkojenik kist Sekestrasyon Bronşiyal atrezi Diğer Mukosel İnfekte bül Silikotik nodül SPN-Ayırıcı Tanı Leef JL and Klein JS. Radiol Clin North Am 2002;40: 123-143
Amaç • Malign nodüllere mümkün olduğunca erken ve en az invaziv yaklaşımla tanı koyup rezeksiyonla erken evreye ait optimal sağkalım süresini yakalamak • Benign nodüllerde gereksiz torakotominin mortalite ve morbiditesinden kaçınmak
Akciğer kanserinde yaşam süreleri • 5 yıllık yaşam süresi: %10 • Evre IA: %70-80
Survival of Patients with Stage I Lung CancerDetected on CT ScreeningELCAP- The International Early Lung Cancer Action Program Investigators* N Engl J Med 2006;355:1763-71.
SPN-TANISAL YAKLAŞIM • Klinik Değerlendirme: Yaş Sigara öyküsü Malignite öyküsü • Radyolojik Değerlendirme: PA grafi BT • PET-FDG • Bronkoskopi- TTİA • Cerrahi: VATS Torakotomi Ost D and Fein A. Am J Res Crit Care Med 2000; 162: 782-787
KLİNİK DEĞERLENDİRME Hastaya ait 3 faktör malignite riskini arttırır 1. İleri Yaş: 30 yaş altında malign SPN nadir 48 yaşı sınır kabul eden yazarlar var 2. Sigara : 1 paket-yıl malignite riskini % 2 arttırır 3. Önceki Kanser Öyküsü Baş-boyun kanseri varlığında SPN % 75 malign Diğer organ kanserlerinde bu oran % 58 KHDAK varlığında ikinci primer % 1-2/yıl KHAK varlığında ikinci primer % 6/yıl Swensen SJ et al. Arch Intern Med 1997; 157: 849-855 Quint LE et al. Radiology 2000; 217: 257-261 Johnson BE. J Natl Cancer Inst 1998; 90: 1335-45
YAŞ-MALİGNİTE RİSKİ İLİŞKİSİ YAŞ MALİGNİTE RİSKİ 20-29 0.05 30-39 0.24 40-49 0.94 50-59 1.90 60-69 2.64 70 4.16 Gurney JW. Radiology 1993; 186: 405-413 80 Kat
SİGARA-MALİGNİTE RİSKİ Adet/gün Malignite Riski 1-10 0.39 11-20 0.88 21-30 1.25 31-40 1.53 > 40 1.57 Gurney JW. Radiology 1993; 186: 405-413 4 Kat
SPN-TANISAL YAKLAŞIM RADYOLOJİK DEĞERLENDİRME • Nodül boyutu • Nodülün kenar yapısı • Nodülün iç yapı özellikleri • Nodülün lokalizasyonu • Nodülün büyüme hızı (doubling time) • Nodülün stabilite süresi Tang AWK et al. Eur J Radiol 2003; 45: 69-77
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜL BOYUTU • Benign nodüllerin % 80’i 2 cm çaplı • 3 ayrı çalışmada 1 cm çaplı non-kalsifiye nodüllerin; % 64, % 71 ve % 92’si benign • Malign SPN’lerin % 15’i 1 cm çapta • Malign SPN’lerin % 42’si 2 cm çapta Tang AWK et al. Eur J Radiol 2003; 45: 69-77 Erasmus JJ et al. Radiographics 2000; 20: 43-58 • Nodül çapında her 1 cm artış ile malignite riski % 13 artar Hanley KS and Rubins JB. Postgraduate Med 2003;114:29-35
Boyut Soliter Pulmoner Nodül ≤5 mm % 0-1 5-10 mm % 20-30 10-20 mm % 30-60 20-30 mm % 60-80 ≥ 30 mm % 80
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜL KENARLARI 4tiptir. Benign 1.Düzgün 2. Lobüle 3. İrregüler 4. Spiküler Malign
Düzgün Kenarlı Nodül % 80’i benign % 20’si Malign
Lobüle konturlu nodül % 33’ü malign
İrregüler Kenarlı Nodül % 83’ü malign
Spiküler ( Corona Radiata) % 93’ü malign
Kriptojenik organize pnömoni, lipoid pnömoni, tuberküloma, progresif masif fibrozis
Pleural tail-tag Malign? Benign?
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN İÇ ÖZELLİKLERİ Kalsifikasyon Benign: a- Santral b- Diffüz solid c- Laminer d- Popcorn Malign: a- Eksentrik b- Diffüz amorf c- Stippled Granülomatöz Hastalıklar Hamartom Tang AWK et al. Eur J Radiol 2003; 45: 69-77
Santral solid kalsifikasyon Tanı: Granülom
Santral Amorf Kalsifikasyon Tanı: Adenokanser
Lameller kalsifikasyon Tanı: Histoplazmoz
Dağınık Nokta Kalsifikasyon Tanı: Karsinoid Tümör
Osteosarkom met. Hamartom Karsinoid Radiology. 2006;239:34-49
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN İÇ ÖZELLİKLERİ Psödokavitasyon:Adenokarsinom Hava Bronkogram:Pnömoni Sarkoidoz Lenfoma Adenokarsinom Yağ: (-40 ile -120 HU) Hamartomların % 50’sinde Tang AWK et al. Eur J Radiol 2003; 45: 69-77
Psödokavitasyon Tanı: Adenokarsinom
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN İÇ ÖZELLİKLERİ Kavitasyon: Benign ve malign lezyonlarda Duvar kalınlığı 5 mm ise............% 95 benign 5-15 mm ise..... % 73 benign 15 mm ise......... % 84 malign Woodring JH and Fried AM. AJR 1983; 140:473-474
İnce cidarlı kavite Tanı: Aspergillozis
Kalın cidarlı kavite Tanı: Epidermoid Ca
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN İÇ ÖZELLİKLERİ BT-Dansitometri Ölçümü: Cut off değeri 264 HU Benign lezyonların % 29-55’i saptanmış. Özgüllük % 97-99 BT’de kontrastlanma artışı: 20 HU malign 15 HU benign Duyarlılık % 98, özgüllük % 73, etkinlik % 85, PPV % 68 1 cm’den küçük, kaviter, Nekroz, müsin salınımı yanlış negatiflik nedeni Hamartom, aktif granulomatöz lezyonlar, AVM, organize pnömoni yanlış pozitiflik nedeni Tang AWK et al. Eur J Radiol 2003;45: 69-77 Swenson SJ et al. Radiology 1996; 201; 447-455
Sağda malign melanom metastazına bağlı SPN. Yüksek kontrast tutulumu gösteriyor. SPN-KONTRASTTUTMA
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN LOKALİZASYONU • Malign SPN’lerin % 70’i üst lob lokalizasyonu gösterir. • Benign SPN’lerde üst ve alt loblarda eşit sıklıkta dağılım vardır. Swenson SJ et al. Arch Intern Med 1997; 157: 849-55.
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN BÜYÜME HIZI (DOUBLING TIME) • Volüm 4/3 r 3 • dt=(t x log 2) /3 x log (d2/d1) • Nodül çapında % 26-28’lik artış, volümün 2 katına çıkması anlamına gelir. Leef JL and Klein JS. Radiol Clin North Am 2002;40: 123-143 Geddes DM. Br J Dis Chest 1979; 73: 1-17
Nodüllere boyut açısından yaklaşım • Tek boyut, iki boyut ortalaması yeterli olmayabilir. • 3 boyutlu değerlendirme, iki boyutlu değerlendirmeden daha iyidir.
2D vs 3D 1 cm / 30 gün ikilenme süresi olan bir nodüler lezyon 12 gün sonra Çap artışı 1 mm ( 10 % ) Aynı sürede Alan artışı (2D) 16 mm2 ( 20 % ) Volüm artışı (3D) 174 mm3 ( 30 % ) **Küçük nodüller, GGO lezyonlar ??? Yankelevitz D et al, Small pulmonary nodules: Volumetrically determined growth rates based on CT evaluation Radiology 2000; 217:251-256
BENİGN VE MALİGN SPN- ÖZELLİKLER NODÜLÜN BÜYÜME HIZI (DOUBLING TIME) • Benign lezyonlarda <30 gün veya >450 gün • Malign lezyonlarda 30-450 gün arasında • Nodül çapında 2 yıllık stabilite benign tanıyı işaret eder. Leef JL and Klein JS. Radiol Clin North Am 2002;40: 123-143