200 likes | 1.22k Views
Lehen Mundu Gerra. GERRAREN AURREKARIAK (1890-1914). Alemaniaren politika XVIII. mendetik Europan Orekaren Teoria. Alemaniaren Batasunak (1870) oreka apurtu. 1890era arte Bismarcken politika realpolit . 1890etik aurrera Guilerrmo II.aren politika Weltpolit . II. Industrializazioa
E N D
GERRAREN AURREKARIAK(1890-1914) • Alemaniaren politika • XVIII. mendetik Europan Orekaren Teoria. • Alemaniaren Batasunak (1870) oreka apurtu. • 1890era arte Bismarcken politika realpolit. • 1890etik aurrera Guilerrmo II.aren politika Weltpolit. • II. Industrializazioa • Hazkunde ekonomiko ikaragarria: hedapen eremua handitzeko beharra, merkatuak zabaltzeko eta lehengaiak lortzeko.
Kolonialismoa • 1870tik aurrera inperialismoa gertatu: potentziek beste kontinenteak menperatu nahi. • Nazionalismoa • Gatazka nazionalistak: inperioaren nagusitasuna eta estatu gabeko nazioen aldarrikapenak. • Alemaniaren politikaren, II. Industrializazioaren, Kolonialismoaren eta nazionalismoaren eraginez piztu Lehen Mundu Gerra.
BLOKEEN SORRERA(1890eko hamarkadatik aurrera) • Aliantza Hirukoitza: Alemania, Austria-Hungaria eta Italia, Bismarcken diplomaziaren interesen arabera eratuak. • Entente Hirukoitza: Erresuma Batua, Frantzia eta Errusia, Aliantza Hirukoitzeko erasoetatik babesteko sinatutako akordioen bidez eratua.
BALKANETAKO KRISIA • XIX. Mendean Balkanak Otomandar Inperioaren kontrolpean • Independentzia prozesuak Balkanak ezegonkortu. • Austria-Hungariak Bosnia-Herzegobina eskuratu. • 1912-1913ko gerran turkiarrak balkanetako penintsulatik bota. • Ondorioak • Errusiako interes estrategikoak: Mediterraneorako irteera. • Serbiaren interes nazionalistak: Serbia Handia sortu. • Austria-Hungariaren interes politikoak eta ekonomikoak.
BERRARMATZE POLITIKA • Tentsioek eraginda armadak ikaragarri hasi • Soldadutza ezarri • Armadek, teknologia aldetik askoz ekipamendu hobea
LEGITIMAZIO IDEOLOGIKOA • Berrindartze moral harrigarria • Abertzaletasun sutsua indartu (Alemanian) • Oztoporik ez gerra pizteko
GERRAREN HASIERA(1914ko ekainaren 28an) • Frantzisko Fernando Artxidukeari Sarajevora egindako bidaian, bi atentatu jarri • Serbiarren aldeko kide batek; Esku Beltz taldekoa • Gerra abuztuaren hasieran deklaratu
GERRAREN BILAKAERA • Gerrako aurkari nagusiak • Aliantza Hirukoitza • Entente Hirukoitza • Gatazkaren faseak • Mugimendu gerra • Lubakietako gerra • 1917. urteko gerra
ATZEGUARDIAKO GERRA • Gerra ekonomia • Milaka gizon eraman behar ziren gerra fronteetara eta horrek gastu handiak ekarri. • Estatuak ekonomian parte hartzeko beharra • Lehengaiak urritu, langile gehiago behar eta kontsumoa erregulatu. • Emakumeak lantegietan lanean hasi, prezioek gora, merkataritza trukeak zorroztu eta maileguak eskatzen hasi. • Herrialde neutralak eta Estatu Batuak • Gerran eragina (hornitu).
GERRAREN AMAIERA(1918ko azaroaren 11n) • Gerraren amaiera Rethondes hirian sinatu • Potentzia aliatu garaileek eta Alemaniak. • Alemanen armadan eta atzeguardian herritarren etsipena gehitzeak gerraren amaiera azkartu • Ententekoen porrota Estatu Batuak gerran sartzetik eta Austro- Hungariaren gainbeheratik dator
GERRAREN AZTERKETA • Heriotza asko • Galera materialak • Estatu nazional berrien sorrera • Aldaketak nazioarteko harremanetan
BAKEAREN ANTOLAKUNTZA • Printzipio nagusiak • Lehen Mundu Gerrak garai berria hasi. • Baldintza gogorrak ezarri Alemaniari. • Europako mapa berriak eratu. • Inperio kolonialak berriro banatu. • Ez zen lan erraza izan bakea antolatzea.
Bake itunak • Parisen bildutakoak • Clemenceau (Frantzia), Wilson ( Estatu Batuak), Lloyd George (Britainia Handia) eta Orlando (Italia). • Herrialde bakoitzaren interesak • Estatu Batuetako presidenteak 14 puntu aurkeztu, bi bereziki aipagarriak: nazionaltasunaren printzipioa ezartzea eta bakea mantenduko zuen erakundea sortzea; nazioen elkartea. • Frantziak bi lehentasun zituen: Austro-Hungaria inperioa deusestatzea eta etsai zuen Alemania ahultzea. • Britainia Handia Otomandar Inperioaren etorkizunaz eta britainiarren Ekialde Ertaineko presentziaz kezkatu. • Italiak kosta Adriatikoko lurrak eskuratzeko nahia adierazi.
Nazio Elkartearen sorrera (1919) • 1919an Parisko Biltzarra egin zen eta Nazioen Elkartea sortu. • Bakea zihurtatzeko eta gatazkak konpontzeko eginbeharra zuen nazioarteko erakundea. • Versaillesko Ituna (1919) • Herrialde galtzaileekin sinatutako ituna. Alemaniari baldintza gogorrak ezarri.
Europako mapa berria • Austria-Hungaria, Errusia eta Turkia galtzaileak. • Frantzia, Italia eta Balkanetako zenbait herrialde irabazleak. • Habsburgotarren Inperioa zatituta gelditu. • Otomandar inperioak lurrak galdu. • Europan estatu berriak sortu: Polonia eta Jugoslavia.
Naziotasun arazoa • Nazioen independentzia errespetatzea, bertakoen hizkuntza eta kultura identitatearen arabera. • Estatu berrien baitan gutxiengo nazionalak sortu. • Beste arazo bat: muga aldaketak. • Etorkizuneko arazoak • Alemanak ez zeuden ados Ekialdeko mugekin. • Inperioen zatiketen ondorioz sortutako estatu berriek ez zuten egonkortasunik.
Bidane Baskaran Eider Zuazo 1 BHS