Tutarlı Bir Katalog için Otorite Kontrolü

1. Tutarlı Bir Katalog içinOtorite Kontrolü Emine H. Gür Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ibisemin@boun.edu.tr 50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi 02.04.2014

2. İçerik • Otorite kontrol işlemi nedir? • Neden ve nasıl yapılır? • Hangi alanlar için otorite işlemi yapılmalıdır? • Otorite kaydı alanları (MARC) • Otorite kontrol işleminin yararları • Otomasyon programları ve otorite modülü • RDA ve otorite kontrolü

3. Otorite kontrol işlemi nedir? • Kütüphane kataloğunda erişim noktası olarak belirlenen; • Yazar, kurum, seri, konu, uniform title girişlerinin doğru ve tek tip yazılışları ile aralarındaki önemli bağlantıları göstererek, belirli bir uyum ve tutarlılık sağlama işlemidir.

4. Neden yapılır ? • Erişim noktaları için özel olarak tanımlanmış bir giriş belirlenir • Kontrollü kelimeler, kontrollü terimler, otorite dizinleri • Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar • Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar • Otoritekayıtları ile kullanıcılar, özelbirismi, konuyu, çalışmayı kapsayan, ilişkiliolanterimleriyada kelimeleribirleştirilmişolarakbir form altındabulurlar

5. Hangi alanlar için otorite kontrol yapılmalıdır? • Yazar girişleri (names) • Kurum adları (corporate names) • Konu başlıkları (subject headings) • Seriler (series) • Tekbiçim başlıklar (uniform title, works)

6. Yazar ve kurum girişlerinde karşılaşılan sorunlar • Takmaadlar • Ön adlar • Bekarlık ve evlilik soyadları • Birleşik soyadlar • Soyluluk ünvanları • Latin alfabesi dışında karakterlerle girilen isimler (Arap, Kiril, Çin, Japon...) • Kurumlarda ad değişikliği • Kurumların diğerdillerdekigirişbiçimleri • Kısaltılmışbiçimleri • Alt kurumgirişleri

7. MARC otorite alanları • 1xx temel giriş alanı • 4xx bakınız göndermesi (see) • 5xx ayrıca bakınız (see also) • 6xx notlar alanı

8. örnek Kitap adı Bir varmış bir yokmuş : çocuk masalları, 1935. Yazar adı Server Bedi

13. Yazar otorite kaydı alanları Temel alınan giriş Bakınız göndermesi Not alanları

16. Katalog girişi 1xx alanı Otorite modülü kaydın 4xx alanı Otorite modülü kaydın 1xx alanı

17. Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar

18. Kullanıcının arama olasılıklarına göre ekleme yapılabilir

21. Kurum adı otorite kaydı Kurum adlarındaki kısaltma ve farklı girişlere örnek

22. Yararlanılan konu başlıkları listesi OCLC LC

23. Seri girişleri için otorite kayıt örneği

25. Budala / Dostoyevski

26. Uniform title / orjinal başlık için otorite kaydı Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar

28. Otoritekontrol işlemininyararları • Başlıklarınuyumluolmasını sağlar • Değişikbiçimdekikayıtlaralinklerkurarakgirişlerdebirliksağlar • Hatalarıyakalarvedüzelterekaynıgiriştenbirdenfazlagirmeyiengeller • Başlıklarınreferansnotları ile nasılkullanılacağınıgösterir • Kalitelibirkütüphane kataloğu sağlar • Referans kütüphanecilerinin işlerini kolaylaştırır

29. Yeni Otorite MARC Alanları (RDA) • 046 Special coded datestarihler • 370 Associated placeyer • 372 Field of activityetkinlik / çalışma alanı • 373 Affiliationkurum ilişkileri • 374 Occupationmeslek • 375 Gendercinsiyet • 376 Family informationaile • 377 Associated languagedil • 380 Form of workçalışmanın biçimi (oyun, tv programı , şiir vb.) Kaynak: Barbara Tillett (Jan. 2010)http://www.loc.gov/marc/authority/ad1xx.html

30. RDA / MARC alanları

32. WorldCat VIAF LC ISNI

33. VIAF : Virtual Authority File uluslararası kişi, kurum otorite veritabanıdır

34. http://www.isni.org/how-isni-works ISNI : International Standard Name Identifier ISO belgeli standart numara

35. Tüm dillerde İlşkilendirilen diğer kişiler Tüm dillerdeki Çalışmalar, eserler

36. Tutarlı Bir Katalog içinOtorite Kontrolü Emine H. Gür Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi ibisemin@boun.edu.tr 50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi 02.04.2014