Strategia dla NCBiR

1. Strategia dla NCBiR Leszek Rychlewski

2. Ustawa o NCBiR Art. 31. • Centrum prowadzi systematyczną ewaluację realizowanych strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych oraz innych zadań Centrum, w tym ocenę ich wpływu na rozwój nauki i gospodarki. • Dyrektor przedstawia Ministrowi plan ewaluacji, o której mowa w ust. 1, oraz informację o jej wynikach. Do tej pory: • Brak rzetelnej oceny wpływu na rozwój • Brak rzetelnej oceny efektywności inwestycji

3. Sprawozdanie 2008[Uzupełnienie MNiSzW] • Ustawa o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju w art. 5 ust. 1, nie wyróżnia „zadań własnych”. Brak ustawowego upoważnienia do ogłaszania własnych konkursów na projekty z zakresu badań stosowanych powoduje, że dominującą formą realizacji zadań statutowych w tym zakresie są zadania zlecone przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W tej sytuacji twierdzenie, że prowadzenie całości działań związanych z zawieraniem umów, zarządzaniem finansowaniem i rozliczaniem 157 projektów Inicjatywy Technologicznej I o wartości łącznej 215 456 842 zł (na lata 2008-2013), których wyniki badań, zgodnie z założeniem Przedsięwzięcia Ministra NiSW, będą komercjalizowane, nie stanowiło działania w zakresie wspierania komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych do gospodarki, jest niezrozumiałe. • Pomimo nawiązania wielu kontaktów i podejmowania wielu rozmów na temat możliwości wykorzystania tworzonego potencjału NCBiR w zarządzaniu programami badań naukowych i prac rozwojowych finansowanych przez inne podmioty, Centrum nie uzyskało żadnej realnej oferty ze strony podmiotów zewnętrznych w tym zakresie

4. Sprawozdanie 2008[Uzupełnienie MNiSzW] • Niektóre programy są mało efektywne

5. Sprawozdanie 2009 • Niektóre programy są mało efektywne

6. Sprawozdanie 2009 Przykłady efektów uzyskanych w ramach realizacji projektów Inicjatywy Technologicznej I • Branżowy Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Maszyn Elektrycznych KOMEL wykonał projekt Elektryczny napęd statku powietrznego – paralotnia. Uzyskane dofinansowanie: 1 263 700 zł. Uzyskane rezultaty zostaną wykorzystane do opracowania w przyszłości napędów elektrycznych ultralekkich samolotów treningowych (ULM) • Instytut Nafty i Gazu wykonał projekt Opracowanie systemu oceny stanu technicznego i analiza ryzyka dla dystrybucji sieci gazowych. Uzyskane dofinansowanie: 338 060 zł Wdrożenie do praktyki eksploatacyjnej, opracowanego systemu przyczyni się do podniesienia efektywności i konkurencyjności oraz jakości zarządzania bezpieczeństwem dystrybucyjnych sieci gazowych w Polsce. • Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej wykonał projekt Nowoczesny serwonapęd z silnikiem synchronicznym prądu przemiennego PMSM ze sterowaniem adaptacyjnym. Uzyskane dofinansowanie: 335 300 zł Wyniki przedstawione w raporcie końcowym z realizacji projektu wskazują na możliwości wdrożenia opracowanego sterownika do produkcji. • Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej wykonało projekt Opracowanie i wdrożenie procedur określonych wymogami akredytacyjnymi uznanymi przez światowy przemysł lotniczy w Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego w ramach Inicjatywy Technologicznej I. Uzyskane dofinansowanie: 454 500 zł Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego uzyskało akredytację wymaganą przez światowy przemysł lotniczy • Brak rzetelnej oceny wpływu na rozwój nauki i gospodarki • Brak rzetelnej oceny efektywności inwestycji

7. Sprawozdanie 2009 Przykłady efektów uzyskanych w ramach realizacji projektów badawczych zamawianych • Instytut Maszyn Przepływowych PAN Gdańsk wykonał projekt Zintegrowany dynamiczny system oceny ryzyka, diagnostyki oraz sterowania dla obiektów i procesów technicznych. Uzyskane dofinansowanie: 4 200 000 zł  Wyniki mają wysoką wartość naukową i istotne znaczenie dla rozwoju nauki. Prezentowane wyniki prowadzonych badań pozwalają na ich dalszą kontynuację przez inne zespoły badawcze. • Wojskowa Akademia Techniczna wykonała projekt Modele zagrożeń aglomeracji miejskiej wraz z systemem zarządzania kryzysowego na przykładzie m. st. Warszawy. Uzyskane dofinansowanie: 6 500 000 złUzyskane wyniki będą bardzo przydatne w dalszych pracach nad poprawą bezpieczeństwa i tworzenia ogólnokrajowego systemu zarządzania kryzysowego. • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wykonał projekt Związki metaloorganiczne i koordynacyjne w syntezie chemikaliów i materiałów o specjalnych zastosowaniach. Uzyskane dofinansowanie: 4 000 000 zł W wyniku realizacji projektu uzyskano potencjalnie technicznie użyteczne rozwiązania. • Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN wykonał projekt Nowe materiały kataliczne jako podstawa procesów chemicznych przyjaznych dla środowiska. Uzyskane dofinansowanie: 4 500 000 złUzyskane wyniki mają duże szanse na wdrożenie w zakładach przemysłowych ze względu na szeroki wachlarz zastosowań. • Instytut Biochemii i Biofizyki PAN wykonał projekt Genomika funkcjonalna modelowych mikroorganizmów w badaniach molekularnych podłoża ludzkiego chorób genetycznych i patogenności. Uzyskane dofinansowanie: 3 000 000 zł W ramach projektu zgłoszono do Urzędu patentowego szczep drożdżowy przeznaczony do biologicznej walidacji inhibitorów szlaku kwasu mewalonowego (P-386922) jak i nowe fungicydy (P-385165). • Brak rzetelnej oceny wpływu na rozwój nauki i gospodarki • Brak rzetelnej oceny efektywności inwestycji

8. Kontrola 2009-09-24Projekty strategiczne • Unikanie konfliktu interesów w związku z pracami Centrum nad uszczegółowieniem programów oraz konkursem ofert. • W ramach programu „Interdyscyplinarny system interaktywnej informacji naukowej i naukowo technicznej" wpłynęły 3 oferty z czego dla ofert nr 77065 oraz nr 77219 można stwierdzić przypadki wystąpienia konfliktu interesów. • W ramach programu „Zaawansowane technologie pozyskiwania energii" wybór oferty (czyli pozytywnej oceny każdej z ofert w ramach zadań 1-3) i jej finansowanie będzie oznaczało potencjalne wystąpienie konfliktu interesów z uwagi na uczestnictwo w pracach zespołu i potencjalny wpływ na kształt uszczegółowienia przedstawicieli oferentów. • Problem występowania konfliktu interesów można zauważyć w związku z realizacją strategicznego projektu badawczego „Zintegrowany system zmniejszenia eksploatacyjnej energochłonności budynków". Dwie oferty na wykonanie zadań badawczych złożyła Politechnika Śląska, której prorektor ds. nauki i współpracy z przemysłem, dr hab. JKŚ jest członkiem Komitetu Sterującego Projektu.

9. Kontrola 2009-09-24Projekty strategiczne • Konkursy na wykonanie zadań badawczych • Efektem niedostatecznych działali informacyjno promocyjnych podejmowanych przez Centrum jest złożenie 3 ofert w ramach programu Interdyscyplinarny system interaktywnej informacji naukowej i naukowo-technicznej, z których 2 dotyczą podmiotów, dla których występuje potencjalny konflikt interesów, o którym wspomniano wyżej. Natomiast w przypadku programu Zaawansowane technologie pozyskiwania energiiwystąpiła sytuacja złożenia pojedynczych ofert dotyczących realizacji 3 z 4 zadań badawczych programu, przez konsorcja współtworzone przez podmioty, których przedstawiciele uczestniczyli w procesie uszczegółowienia programu. Sytuacja ta oznacza, że na etapie oceny wniosku nie występuje element konkurencyjności ofert.

10. Kontrola 2009-09-24Projekty strategiczne • Merytoryczna ocena ofert na wykonanie zadań badawczych w ramach programów strategicznych • W ramach kontroli stwierdzono, iż dobór członków zespołów ekspertów oceniających oferty w ramach programów strategicznych, nie był powiązany z zaproponowanymi kandydatami przedstawionymi, zgodnie z obowiązującą w Centrum procedurą, przez koordynatorów zespołów.W opinii kontrolującego w tym przypadku mogło dojść do sytuacji wyboru przez p.o. Dyrektora Centrum członków zespołów ekspertów, których uczestnictwo powoduje występowanie konfliktów interesów, pomimo iż koordynator programu przedstawił listę kandydatów w przypadku, których nie występują oczywiste powiązania z oferentami. W sytuacji zbliżającego się terminu rozstrzygnięcia konkursów, których budżet stanowi blisko 400 mln zł istotne jest wyjaśnienie wątpliwości, które pojawiły się po przeprowadzeniu przez kontrolującego czynności w ramach kontroli kompleksowej NCBiR. Realizacja programów strategicznych w sposób pozostawiający wątpliwości co do rzetelności przyjętego trybu realizacji programów, mogłaby podważyć wiarygodność Narodowego Centrum Badań i Rozwoju jako instytucji, której zadaniem jest prawidłowa realizacja programów badań naukowych i prac rozwojowych ważnych z punku widzenia interesów państwa.

11. Kontrola 2009-09-2423 Zalecenia • Powołania dyrektorów programów strategicznych • Określenia procedury wyboru ekspertów do zespołów ds. Uszczegółowienia programów, przewidującej mechanizmy unikania możliwego konfliktu interesów • Wdrożenia procedur unikania możliwości powstania konfliktu interesów w projektach konkursowych finansowanych przez Centrum • Wdrożenia procedury oceny ryzyka dla programów własnych • Zlecania w ramach umów cywilno-prawnych tylko tych działań, których realizacja jest niemożliwa przez pracowników Centrum oraz stosowania powszechnie przyjętych standardów uwzględniających określenie i uzasadnienie potrzeb, protokólarny odbiór przez zlecającego oraz ocenę przydatności opracowań • Wdrożenia audytu wewnętrznego jako działalności planowej opartej o analizę ryzyka, mającego na celu usprawnienie systemu zarządzania, • Delegowania uprawnień – dokładnego określenia zakresów obowiązków i uprawnień pracowników, • Stosowania się do przyjętych i zatwierdzonych procedur rekrutacji

12. Polityka InformacyjnaKogo reprezentuje NCBiR? • 2010-05-17 BioInfoBank występuje o dostęp do wniosków IniTech w ramach podpisanych umów • 2010-05-28 BioInfoBank przypomina o wniosku • 2010-06-01 NCBiR pisze że będzie konsultować z organem nadzoru kwestie udostępnienia informacji • 2010-06-02 skarga do Sądu Administracyjnego za pośrednictwem NCBiR, które nie przekazuje skargi do sądu • 2010-07-05 skarga do Sądu Administracyjnego na nieprzekazenie skargi z dn. 2010-06-02 • 2010-07-06 NCBiR wysyła formularze do beneficjentów z sugestią zastrzeżenia części informacji • 2010-10-14 NCBiR odmawia udzielenia jakiejkolwiek informacji o treści wniosków • NCBiR nie ocenia wpływu projektów na rozwój nauki lub gospodarki • NCBiR uniemożliwia ocenę przez podatnika

13. Wizerunek NCBiR na podstawie informacji publicznej • Niektóre programy mają bardzo wysokie koszty obsługi (Era-Net) • Strategiczne programy badawcze są realizowane w sposób rodzący podejrzenia co do ich strategicznego znaczenia • Brak zastosowania procedur unikania konfliktu interesów • Informacje o faktycznych pracach badawczych finansowanych ze środków publicznych są ukrywane* • Brak prób oceny wpływu wielomilionowych inwestycji na rozwój nauki lub gospodarki fatalny wizerunek marnotrawienia pieniędzy publicznych

14. Strategia rozwoju NCBiR • Analiza dotychczasowych efektów prac badawczych w celu wypracowania procedur przewidywania efektów nowych inwestycji • Prowadzenie otwartej polityki informacyjnej w celu przedstawiania przewidywanych i faktycznych wyników finansowanych prac badawczych • Unikanie konfliktów interesów poprzez przejrzysty proces oceny wniosków • Wprowadzenie nowych modeli oceny inwestycji gwarantującą szybką i niezależną rynkową ewaluację

15. 1. Analiza dotychczasowych efektów prac badawczych • Analiza efektywności na poziomie jednostki [ankiety jednostek] • Analiza efektywności na poziomie laboratorium • Budowanie kredytu zaufania poprzez pozytywne rozliczanie rezultatów z dotychczasowych dotacji w celu zwiększenia „linii kredytowej”

16. 2. Otwarta polityka informacyjna • Ustanowienie publicznych i poufnych punktów we wnioskach o dofinansowanie • Automatyczne publikowanie wszystkich publicznych dokumentów w biuletynie informacji publicznych • Regularne sporządzanie i publikowanie analiz i raportów dotyczących efektywności finansowania badań

17. 3. Unikanie konfliktów interesów • Obiektywizacja oceny poprzez wskaźniki • Zwiększenie ilości recenzentów • Niezależna ocena różnych elementów wniosków • Publiczna ocena publicznych części wniosków* • Upublicznianie informacji o kierownikach, głównych wykonawcach wniosku*

18. Rynkowa ocena inwestycji • Fundusz inwestycji naukowych • Inwestowanie w objęcie udziałów w przedsiębiorstwach innowacyjne we wczesnej fazie rozwoju, które w ciągu 2 lat będą notowane na giełdzie • Dofinansowanie projektów badawczych w celu komercjalizacja dotychczasowej wartości intelektualnej lub stworzenia nowej • Maksymalnie 50% wkładu w gotówce • Momentalna wycena wartości inwestycji • Prosta wycena wartości po zakończeniu projektu • Potencjalny zysk, który może być ponownie wykorzystany