BOĞAZ AĞRISI VE FARİNKS HASTALIKLARI Dr. Muhammet Pamukçu

1. BOĞAZ AĞRISI VE FARİNKS HASTALIKLARI Dr. Muhammet Pamukçu

2. BOĞAZ AĞRISI Boğaz ağrısı en sık rastlanılan tıbbi şikayetlerden biridir. Türkiye’de çok fazla kişi bu şikayetle doktora müracaat etmektedir.

3. Ne sebep olur? Boğaz ağrısı başta enfeksiyonlar olmak üzere çeşitli hastalıklarda ortaya çıkan bir şikayettir.

4. Virüsler: Virüslerin en sık sebep olduğu boğaz ağrısı soğuk algınlığı sırasında görülen ve burun akıntısı, kaşıntı, hapşırık, vücutta kırgınlık ve ağrı ile birlikte olan boğaz ağrısıdır. Bilinen yüzlerce çeşit virüs hastalığın sebebidir. Vücut yaklaşık bir hafta içinde hastalığı yener. Boğaz ağrısı kızamık, suçiçeği, boğmaca ve krup gibi başka viral hastalıklara da eşlik edebilir. Boğazdaki aftlar da oldukça ağrılı olabilir.

5. Kızamık: Etken Paramiksovirüs ailesinden bir RNA virüsudur. Ateş, koriza, konjoktivit, öksürük ve boğaz ağrısı Fotofobi,Koplik Lekeleri,Makülopapüler tipteki döküntüler Tedavi:Semptomatiktir Suçiçeği:Varicella zoster Ateş, baş ağrısı,boğaz ağrısı, karın ağrısı, halsizlik gibi genel belirtilerle ortaya çıkar ve hemen ardından ciltte içi sıvı dolu döküntülerle kendini gösterir

6. Boğmaca:Bordatella pertussis tarafından solunum yolunda meydana getirilen akut bir enfeksiyon hastalığıdır.tipik öksürük nöbetleri(Patlar tarzda) • Nöbetler ağlama, yeme, içme esnasında ve boğaza bakılmaya kalkışılınca ortaya çıkabilir. • Boğaz ağrısı , hafif ateş Krup:. Krup, ses tellerini tutan virütik bir enfeksiyondur.Öksürük, köpek havlaması seklindedir. • Solunum sıkıntısı ve boğaz ağrısı başlıca semptomlar olabilir..

7. Enfeksiyöz mononükleozis Bu özel bir viral enfeksiyonun( EBV) Virüs lenf sistemi içine yerleşerek bademciklerde, boyunda, koltuk altında ve kasıkta LAP oluşturur. Bu hastalık boğazda şiddetli ağrı ile birlikte bazen solunum güçlüğü, karaciğer rahatsızlığı ve buna bağlı sarılığa sebep olabilir. Ayrıca 6 hafta veya daha uzun sürebilen şiddetli yorgunluğa sebep olur. Bu hastalık buluğ çağı veya genç erişkin dönemindeki kişileri etkiler. Hastalık tükürük ile bulaştığı için ‘öpüşme hastalığı’ olarak da isimlendirilmiştir.

9. Bakteriler: Boğaz ağrısına bir çok bakterinin oluşturduğu lokal enfeksiyonlar sebep olabilir. Boğazda en sık enfeksiyon oluşturan bakteriler Streptekoklardır… Ciddi komplikasyonlara sebeb oldukları için bakterilerin yol açtığı boğaz ağrısı antibiyotik ile tedavi edilmelidir. Bakteriyel boğaz ağrıları genellikle soğuk algınlığından daha uzun süren hastalık yaparlar. Bakterilerin yaptığı hastalık muayene ile tanınamıyorsa boğaz kültürü yapılması gerekebilir.

10. Burun veya sinüslerdeki enfeksiyonlar da boğaz ağrısına sebep olabilir çünkü içinde bakteri olan pürülan akıntı boğaza doğru aktığı için enfeksiyonu buraya taşır.

11. Tahriş: Soğuk kış aylarında kuru ısı özellikle sabahları, tekrarlayıcı ve yanıcı şekilde bir boğaz ağrısına sebep olur. Bu durum odanın nemlendirilmesi ve sıvı alımının artması ile düzelir. Burun tıkanıklığı olan ve sürekli ağızdan nefes alan hastalarda da boğaz kuruluğu oluşur. Bu hastalarda burun muayenesi ve tedavisi gerekmektedir. Sabahları oluşan seyrek bir boğaz ağrısı sebebi de mide asit salgısının ağız ve boğaza geri gelmesi ve buna bağlı tahriş ağrısıdır. Bunu tedavisi ise yatarken başın ayak hizasından biraz daha yüksek olmasına dikkat etmektir. Ayrıca yatmadan 1-2 saat öncesinde bir şey yememeye dikkat etmek gerekir. Endüstriyel kirlilik ve kimyasal maddeler boğaz ve burunu tahriş ederler ancak en sık ve rahatsız edici hava kirliliği sebebi sigaradır. Alerjik veya içindeki maddelere duyarlı olan insanları rahatsız eder.

12. Sesini çok fazla zorlayan bir insan (örneğin bir spor karşılaşmasında) da boğaz ağrısından yakınır ve bu ağrını sebebi ses tellerinin zorlanması ve ses tellerine kötü muameledir. İyi eğitilmiş ve deneyimli spikerler ve şarkıcılar seslerini ve boğazlarını bu şekilde zorlamamasını öğrenirler. Yüksek sesleri boğaz kaslarını zorlamadan derin nefes alıp karın ve göğüs kafesi kaslarını kullanarak çıkarırlar. Boğaz, dil ve gırtlak tümörleri genellikle uzun süre sigara ve alkol içimi ile ilgilidirler. Bazen kulağa yayılabilen boğaz ağrısı ve yutkunma zorluğu böyle bir tümörün semptomları olabilir. Sıklıkla boğaz ağrısı çok hafif ve kroniktir ve hasta tarafından fark edilmeyebilir. Diğer önemli semptomlar arasında ses kısıklığı, boyunda kitle, açıklanamayan kilo kaybı dır. 

13. Tedavi: Soğuk algınlığı ve tahriş gibi sebepler ile oluşan boğaz ağrısı şu önlemlerle rahatlatılabilir: - Sıvı alımınızın arttırılması - Yatak odanızın havası nemli olsun • Tuzlu su ile günde birkaç kez gargara • Hafif ağrı kesiciler • Sigara ve tahriş edici gazlardan uzak durmak

14. FARİNKS HASTALIKLARI

15. Anatomi: Üstte kafa kaidesinden aşağıda krikoid kartilaj alt sınırına kadar uzanır Hava ve yiyecekler için ortak geçiş yolu sağlar. Nazofarinks, orofarinks ve hipofarinks olmak üzere üç kısıma ayrılır.

16. Nazofarenks Nazofarenks yumuşak damağın üzerinde ve nazal kavitelerin arkasında kalan kısımdır. Nazofarenksin posterolateral duvarında östaki tüplerinin açıldığı ostiumları bulunur. Posterosüperior duvarında adenoid (nazofarengeal tonsil) dokusu yerleşmiştir. Adenoid, çocuklarda nazofarenks lümenine doğru bir kabarıklık olarak görünür; yaklaşık 12 yaşından itibaren küçülen bu lenfoid doku erişkinlerde görünmez olur

17. Orofarenks Orofarenks yumuşak damağın altında, oral kavitenin arkasında bulunur ve alt sınırını hyoid kemik yapar. Orofarenks aşağıdaki yapıları içerir: • Yumuşak damak • Tonsiller • Posterior orofarenks duvarı • Dil kökü (dilin 1/3 arka kısmı)

18. Hipofarenks Hipofarenks (larengofarenks) larenksin arkasında, hyoid kemik ile krikoid kıkırdak seviyesi arasındaki bölgedir. Alt sınırını üst özefageal sfinkter yapar ve bunun altında servikal ösefagus olarak devam eder. Farenksin duvarlarını yutma fonksiyonunu gerçekleştiren ve n.glossofaringeus ile n.vagus'un inerve ettiği konstriktör adeleler oluşturur.

19. Waldeyer lenfatik halkası Orofarenksin yan duvarlarında palatin tonsiller, dil kökünde lingual tonsil, nazofarenkste adenoid dokusu (nazofarengeal tonsil) ve tüm farenks duvarlarında yaygın olarak yer alan submukozal lenfoid dokulardan meydana gelmiş olan farenksin lenfatik ağına Waldeyer lenfatik halkası adı verilir. Waldeyer lenfatik halkasındaki lenfoid dokuların özelliği, afferent lenfatik kanallarının bulunmamasıdır; efferent lenfatikleri boynun derin lenfatik sistemine drene olur.

20. AKUT İNFLAMASYONLAR

21. Akut Farenjit Etyoloji sıklıkla viraldir. Semptomlar; ateş, boğaz ağrısı, başağrısı, halsizlik, yutkunma güçlüğü. 5 ila 7 günde spontan iyileşir. Tedavi; analjezik, istirahat.

22. Akut Tonsillit En sık etken Grup-A beta hemolitik streptokoklardır. Semptomlar; ateş, boğaz ağrısı, ses değişiklikleri vb. Tedavi; sistemik antibiyotik, bol hidrasyon, analjezik, istirahat. Komplikasyonlar; peritonsiller ve parafarinjeal abse, retrofarinjeal abse, akut romatizmal ateş, akut glomerulonefrit

23. KRONİK İNFLAMASYON

24. Kronik Farenjit Etyoloji; rekürren farenjit, kuru ve kirli hava, sigara ve alkol, postnazal akıntı, gastroösefajeal reflü, aşırı sıcak ve soğuk gıdalar.. Semptomlar; • boğaz ağrısı • Öksürük • Boğazda rahatsızlık hissi. Tedavi semptomatik olarak yapılır.

25. Kronik Tonsillit Tekrarlayan akut infeksiyonlar sonucu oluşur. Semptomlar ; rekürren boğaz ağrısı Tedavi; tonsillektomi

26. Adenoid enfeksiyonu: Akut veya kronik olabilir. Rekürren infeksiyonlar sonucu adenoid dokuda hipertrofiye neden olur. Semptomlar; ağız solunumu, horlama, yüz kemikleri gelişiminde bozulma, SOM. Tedavi; adenoidektomi.

27. Tonsillektomi Endikasyonlar -Rekürren akut tonsillit -Kronik hipertrofik tonsillit -Neoplazm şüphesi -Geçirilmiş peritonsiller abse

28. Adenoidektomi Endikasyonlar Östaki disfonksiyonu Rekürren otitler, sinüzitler Ağız solunumu, horlama Dental ve çene gelişim bozuklukları

29. Adenotonsillektomi Kontendikasyonlar Kanama diatezi öyküsü Akut infeksiyonlar Damak yarığı

30. Adenotonsillektomi Komplikasyonlar -Anesteziye bağlı -Kanama -Enfeksiyon -Obstrüksiyon -Velofarinjeal yetmezlik -Atlanto-aksiyel dislokasyon(Griser send.)

31. Peritonsiller Abse: Sıklıkla akut tonsillite sekonder gelişir. Semptomlar; ateş, boğaz ağrısı, ses değişikliği, yutma güçlüğü, trismus, sialore Başlangıçta flegmon daha sonra abse formasyonu gelişir. Tedavi; flegmon: Antibiyotik abse : İnsizyon ve drenaj IV sıvı- antibiyotik Tedavi sonrası tonsillektomi Komplikasyonlar; obstrüksiyon parafaringeal abse retrofaringeal abse

33. Parafarinjeal Abse: Sıklıkla diş infeksiyonları ve tonsillit komplikasyonu olarak gelişir. Semptomlar;ateş, boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, trismus Farinks lateral duvarı orta hatta doğru itilmiştir. Tedavi; insizyon-drenaj IV sıvı- antibiyotik Komplikasyonlar; obstrüksiyon IJV tromboflebiti sepsis kanama

34. Retrofarinjeal Abse: Çocuklarda sıktır. Semptomlar; ateş, yutma güçlüğü, solunum sıkıntısı, irritabilite, boyunda hassasiyet ve hareket kısıtlılığı Posterior farinks duvarında yumuşak doku şişliği ve fluktuasyon vardır Tedavi; insizyon-drenaj IV sıvı- antibiyotik Komplikasyonlar; obstrüksiyon sepsis kanama mediastinit fatal Retropharyngeal abscess

35. Bulging retropharynx

36. TEŞEKKÜRLER