440 likes | 690 Views
Otyłość przyczyny i konsekwencje. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ. OTYŁOŚĆ – epidemią XXI wieku. WHO – 1 mld ludzi na świecie – nadmierna masa ciała do 2015 r. – 1,5 mld USA
E N D
Otyłośćprzyczyny i konsekwencje PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
OTYŁOŚĆ – epidemią XXI wieku WHO – 1 mld ludzi na świecie – nadmierna masa ciała do 2015 r. – 1,5 mld USA 70% dorosłej populacji – nadmierna masa ciała (w latach 60-tych - 25%) American Obesity Association. http://www.obesity.org/subs/fastfacts/obesity_US.shtml.
Stan odżywienia kobiet w Polsce Szponar L., Sekuła W. i wsp., Prace IŻŻ 101, 2003
Stan odżywienia mężczyzn w Polsce Szponar L., Sekuła W. i wsp., Prace IŻŻ 101, 2003 2
Częstość nadwagi i otyłości w Polsce (badanie WOBASZ) Biela i wsp. Kardiologia Polska 2005; 63: 6 (supl. 4)
Otyłość to wynik przedłużającego się stanu zaburzonego bilansuenergetycznego, kiedy to energiaspożytaprzekracza energię wydatkowaną. Spożywanie w ciągu dnia, jedynie 100 kcal więcej w stosunku do ilości kalorii spalonych po 1 roku - m.c. o 5 kg
Elementy wydatku energetycznego o 2-3% na każdą dekadę życia (od 18 r.ż.) przy chaotycznym i nieregularnym spożywaniu posiłków
Dodatni bilans energetyczny nieświadome spożywanie kalorii 2
Dodatni bilans energetyczny nieświadome spożywanie kalorii 1 kg jabłek – 340 kcal 1 kg czereśni – 550 kcal 1 kg truskawek – 270 kcal 1 kg winogron – 680 kcal
Dodatni bilans energetyczny nieświadome spożywanie kalorii • 1 łyżeczka cukru – 20 kcal • 1 kostka czekolady – 22 kcal • 1 delicja – 44 kcal • Kawałek ciasta drożdżowego (25 g) – 72 kcal • Sernik ciastko – 260 kcal • Napoleonka – 350 kcal
Istotna przyczyna dodatniego bilansu energetycznego to zmniejszenie aktywności fizycznej i siedzący tryb życia Używanie „pilota” do telewizora przyczyna masyciała o ~1,5 kgw ciągu roku.
OTYŁOŚĆ KONSEKWENCJE ZDROWOTNE
Ludzie otyli żyją krócej… Osoby z BMI > 30 kg/m2 mają od 50% do 100% większe ryzyko przedwczesnego zgonu niż osoby z BMI =20-25 kg/m2. W USA każdego roku otyłość jest przyczyną 300.000 przypadków przedwczesnych zgonów.
Otyłość a choroby układu krążeniaNadciśnienie tętnicze National Heath and Nutrition Examination Survey III • częstość wzrasta progresywnie wraz ze wzrostem BMI • BMI < 25 kg/m2 - 15%, • BMI 30 kg/m2 – około 40%.
Otyłość a choroby układu krążenia Wang et al., JAMA 2004, 292:2471–2477 • Migotanie przedsionków ryzyko AF u osób otyłych jest prawie o 50% wyższe niż u osób szczupłych. BMI o 1 kg/m2 - 4% ryzyka AF
Otyłość a choroby układu krążenia • ChNS • czynniki ryzyka – nadciśnienie, cukrzyca typu 2 i dyslipidemia • insulinooporność, • zwiększenie napięcia układu współczulnego, • wyzwalanie stanu prozakrzepowego i prozapalnego Surya et al..: Curr Cardiovasc Risk Rep (2011) 5:128–137
Otyłość a choroby układu krążenia Framingham Heart Study, Kannel WB, Am Heart J 1988,115:869-875 Lavie JC Nat Clin Pract Cardiovasc Med 2008;5:428-429 El-Gramal Am J Cardiol 1995;75:956-959 • Nagła śmierć sercowa 40X częstsza wśród osób otyłych w porównaniu do populacji osób o prawidłowej masie ciała Zaburzenia regulacji współczulno-przywspółczulnej: • wzrost podstawowej czynności serca, • zmniejszenie zmienności rytmu serca i • wydłużenie odcinka QT
Otyłość a choroby układu krążenia Objętości i ciśnienia rozkurczowego LK Przerost LK , powiększenie LP Komorowe i nadkomorowe zaburzenia rytmu Lavie C J et all, J Am Coll Cardiol 2009,53:1925-1932 Otyłość
Otyłość a choroby układu krążenia Niewydolność serca Kenchaih S et all, N Engl J Med 2002.347:305-313 BMI o 1 kg/m2 to: ryzyka NS o 7% u K ryzyka NS o 5% u M
Otyłość a choroby układu krążeniaNiewydolność serca Brown CD et all, Obes Res 2000,8:605-619 1/3 osób z otyłością olbrzymią ma niewydolność serca Po 20 latach- 66% Po 25 latach-93%
Otyłość a choroby układu krążenia • Masy ciała o 10 kg to: • RR s o 3 mmHg • RR r o 2 mmHg • O 12% ChNS • O 24% udaru mózgu National Instit of Health Obes Res 1998(suppl2)51S-209S
Udary mózgu Otyłość a choroby układu krążenia Udarów niedokrwiennych o 4% Udarów krwotocznych o 6% Kurth T. Arch Intern Med 2002,162:2557-2562 BMI o 1 kg/m2
Otyłość a cukrzyca typu 2 Mokdad A. H., JAMA 2003, 289, 76–79. Arathuzik et al..: Curr Diab Rep., 2011, 11, 106-110. Otyłość – 3x ryzyko cukrzycy typu 2; 90% osób z DM2 to osoby otyłe; ryzyka zgonu z powodu cukrzycy u osób otyłych: M - 5x K - 7X m.c. o 10 kg - ryzyka zgonu związanego z cukrzycą o około 30-40%.
Otyłość a nowotwory Renehan A. Epidemiology of overweight/obesity and cancer risk. In Physical activity, dietetary calorie restriction and cancer, 2011, Springer Kobiety • Rak piersi (po menopauzie) • Rak endometrium • Rak pęcherzyka żółciowego. • Rak trzustki Mężczyźni • Rak gruczołu krokowego • Czerniak złośliwy
Otyłość a nowotwory • Rak jelita grubego • Szpiczak mnogi • Non-Hodgkin lymphoma • Adenoca przełyku • Rak nerki • Rak tarczycy Renehan A. Epidemiology of overweight/obesity and cancer risk. In Physical activity, dietetary calorie restriction and cancer, 2011, Springer
Otyłość a kamica żółciowa Ryzyko k.ż. ↑ kilkakrotnie • Stopień otyłości • 10-20% (należnej m.c.) • Otyłość brzuszna • Wiek • przed 20 r.ż.
Żółć + Kwasy żółciowe cholowy i chenodezoksycholowy, tzw. pierwotne KŻ 7-hydroksylaza Lecytyna (i inne fosfolipidy) Cholesterol Końcowy odc. jelita krętego Ujemne sprzężenie zwrotne Synteza de novo w wątrobie, ale też w jelicie, nerce, mózgu, mm szkieletowych Synteza w wątrobie (85%) i jelicie cienkim
Hiperinsulinemia 7 hydroksylazy konwersji cholesterolu do kwasów żółciowych
Gwałtowne odchudzanie Zastój żółci • cholecystokininy • upośledzone obkurczanie pęcherzyka
Przewlekła choroba nerek • Ryzyko rozwoju przewlekłej choroby nerek nadwaga- o 40% otyłość – o 83% • Białkomocz – pierwszy objaw (o kilka lat wyprzedza spadek przesączania kłębkowego) • Ryzyko białkomoczu BMI> 25 kg/m2 - o 43-56% • Redukcja masy ciała, zwłaszcza trzewnej tkanki tłuszczowej, / ustąpienie proteinurii Kalaitzidis et al. International Urology and Nephrology, 2011, 43, 771 – 784.
Otyłość a choroba zwyrodnieniowa stawów Otyłość a choroba zwyrodnieniowa stawów Aaboe et al. Osteoarthritis and Cartilage, 2011, 19, 822-828. redukcja masy ciała o 1 kg zmniejsza obciążenie wywierane na stawy kolanowe o około 2 kg.
Otyłość a zaburzenia socjo-psychologiczne Swedish Obese Subject study, SOS Objawy depresji i lęku osób z otyłością - istotnie częściej niż u osób z prawidłową masą ciała
Następstwa otyłości • Insulinooporność • nietolerancja glukozy • zespół metaboliczny • cukrzyca t. 2 • Nadciśnienie tętnicze • Dyslipidemia • Przerost LK • Skurczowa i rozkurczowa dysfunkcja LK Niewydolność serca Dysfunkcja śródbłonka naczyń Stan prozapalny i prozakrzepowy Choroba wieńcowa Migotanie przedsionków Obturacyjny bezdech senny Albuminuria Zapalenia stawów Nowotwory Artham S et all. Curr Cardiovasc Risk Rep 2011,5:128-137
Szwajcarsko-Polski Program Współpracy Część programu pomocy Szwajcarii dla 10 krajów UE (które przystąpiły do niej 1 maja 2004 r.) Cel: zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych w obrębie rozszerzonej Unii Europejskiej
Fundusz Szwajcarski 20 grudnia 2007 r. w Bernie - umowy międzynarodowe, • ponad 1 mld franków szwajcarskich dla dziesięciu nowych państw członkowskich. • dla Polski - ok. 489 mln CHF
Projekt KIK/34 Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej jeden z projektów realizowanych w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy
Projekt KIK/34 Opracowany przez Instytut Żywnościi Żywienia w Warszawie Kierownik Projektu: prof.dr hab. med. Mirosław Jarosz
Motto projektu: Prawdziwe życie to zdrowe życie True life is healthy life
Logo projektu: KEEP BALANCE
Zadanie 3 Projektu KIK-34 „Wdrażanie zasad racjonalnego stylu życia wśród osób z nadwagą i otyłością w systemie ochrony zdrowia w Polsce” 12-tygodniowe programy redukcji masy ciała
Dziękuję za uwagę. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ InstytutŻywnościiŻywienia improf. dra. med. Aleksandra Szczygła ul. Powsińska 61/63, 02-903 Warszawa NIP 525-000-89-10, Tel.: 22 55 09 771, Fax. 22 842 11 03 e-mail: jarosz@izz.waw.pl website: www.izz.waw.pl