ยุทธศาสตร์กรมวิชาการเกษตรปี 2557-2561 และยุทธศาสตร์งานวิจัยกรมวิชาการเกษตรปี 2559-2564

1. บทบาท หน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับห้องปฏิบัติการเพื่อสนับสนุนการส่งออกสินค้าเกษตรและอาหารในตลาดอาเซียนของกรมวิชาการเกษตร วันพุธที่ 9 กรกฎาคม 2557 ณ โรงแรมมารวย กรุงเทพฯ โดย กุลวิไล สุทธิลักษณวนิช

2. บทบาท หน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับห้องปฏิบัติการเพื่อสนับสนุนการส่งออกสินค้าเกษตรและอาหารในตลาดอาเซียนของกรมวิชาการเกษตร • นโยบายของกรมวิชาการเกษตรที่เกี่ยวข้องกับห้องปฏิบัติการ เพื่อสนับสนุนการส่งออกสินค้าเกษตร และอาหารด้านพืชในตลาดอาเซียน • การเตรียมความพร้อมเข้าสู่ประชาคมอาเซียน

3. นโยบายของกรมวิชาการเกษตรที่เกี่ยวข้องกับห้องปฏิบัติการเพื่อสนับสนุนการส่งออกสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชในตลาดอาเซียนนโยบายของกรมวิชาการเกษตรที่เกี่ยวข้องกับห้องปฏิบัติการเพื่อสนับสนุนการส่งออกสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชในตลาดอาเซียน • ยุทธศาสตร์กรมวิชาการเกษตรปี 2557-2561 และยุทธศาสตร์งานวิจัยกรมวิชาการเกษตรปี 2559-2564 เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตสินค้าเกษตรด้านพืชที่ปลอดภัยและได้มาตรฐาน พัฒนาศักยภาพในการตรวจสอบคุณภาพและรับรองสินค้าเกษตรด้านพืชส่งออก ตามมาตรฐานสากลและมาตรฐานประเทศคู่ค้า และรองรับการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน

4. การเตรียมความพร้อมเข้าสู่ประชาคมอาเซียน การเตรียมความพร้อมเข้าสู่ประชาคมอาเซียน • การพัฒนาห้องปฏิบัติการทดสอบตามระบบ ISO/IEC 17025 • การควบคุมกำกับดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับความสามารถ • การพัฒนาวิธีทดสอบ • การตรวจติดตามและเฝ้าระวังคุณภาพสินค้าเกษตร • การเตรียมความพร้อมเป็นห้องปฏิบัติการอ้างอิงด้านสิ่งปนปลอมอาหารของอาเซียน

5. การพัฒนาห้องปฏิบัติการทดสอบตามระบบ ISO/IEC 17025 • ห้องปฎิบัติการตรวจสอบคุณภาพสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช - สำนักพัฒนาระบบและรับรองมาตรฐานสินค้าพืช - สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 1 – 8 - สำนักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ

6. การพัฒนาห้องปฏิบัติการทดสอบตามระบบ ISO/IEC 17025 • ห้องปฎิบัติการตรวจสอบคุณภาพสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช 1. ห้องปฏิบัติการจุลชีววิทยา 2. ห้องปฏิบัติการสารปนเปื้อน 3. ห้องปฏิบัติการสารพิษจากเชื้อรา 4. ห้องปฏิบัติการสารเจือปน 5. ห้องปฏิบัติการสารพิษตกค้าง 6. ห้องปฏิบัติการโภชนาการ

7. การพัฒนาห้องปฏิบัติการทดสอบตามระบบ ISO/IEC 17025 • ห้องปฎิบัติการตรวจสอบคุณภาพสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช 7. ห้องปฏิบัติการเคมีภาชนะบรรจุ 8. ห้องปฏิบัติการสิ่งปนปลอม 9. ห้องปฏิบัติการกายภาพภาชนะบรรจุ 10.ห้องปฏิบัติการกายภาพและประสาทสัมผัส 11.ห้องปฏิบัติการ GMO

8. การควบคุม กำกับ ดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับความสามารถ

9. กรมวิชาการเกษตร โดยกลุ่มพัฒนาระบบตรวจสอบคุณภาพสินค้า สำนักพัฒนาระบบและรับรองมาตรฐานสินค้าพืช เป็นหน่วยงานให้บริการตรวจสอบคุณภาพสินค้าพืชและผลิตภัณฑ์ เพื่อออกใบรับรองสุขอนามัยในการส่งออกไปนอกราชอาณาจักร ได้มีการจัดทำหลักเกณฑ์และเงื่อนไขการควบคุม กำกับ ดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช ในการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการเอกชนที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับความสามารถ เพื่อสร้างเครือข่ายห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช ในการรองรับภารกิจการถ่ายโอนงานด้านบริการทดสอบ ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2553

10. ได้ออกประกาศกรมวิชาการเกษตร เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการควบคุม กำกับ ดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช พ.ศ. 2554 ลงประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 10 มกราคม 2555 เพื่อใช้ในการควบคุมกำกับดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับ โดยพิจารณาความถูกต้องตามหลักวิชาการ ความสอดคล้องตามมาตรฐานISO/IEC 17025 และข้อกำหนดของประเทศคู่ค้า

11. ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 10 มกราคม 2555

12. หลักเกณฑ์และเงื่อนไขการควบคุม กำกับ ดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช ประกอบด้วย • นิยาม(ข้อ ๓ ในประกาศฯ) • คุณสมบัติห้องปฏิบัติการทดสอบ(ข้อ ๔ ในประกาศฯ) • ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) • เงื่อนไข(ข้อ ๑๑ ในประกาศฯ) • การลดขอบข่าย(ข้อ ๑๒ ในประกาศฯ) • การขยายขอบข่าย(ข้อ ๑๓ ในประกาศฯ)

13. หลักเกณฑ์และเงื่อนไขการควบคุม กำกับ ดูแลห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช ประกอบด้วย (ต่อ) • การยกเลิกหรือเพิกถอน (ข้อ ๑๔ ในประกาศฯ) • การแจ้งเตือน (ข้อ ๑๕.๑ ในประกาศฯ) • การพักใช้ (ข้อ ๑๕.๒ ในประกาศฯ) • การเพิกถอน (ข้อ ๑๕.๓ ในประกาศฯ)

14. คุณสมบัติห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๔ ในประกาศฯ) ๔.๑ เป็นนิติบุคคล และได้รับการรับรองตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 ๔.๒ ขึ้นทะเบียนกับสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ ๔.๓ กรณีห้องปฏิบัติการทดสอบตามข้อ ๔.๑ และข้อ ๔.๒ มีขอบข่ายรายการทดสอบที่เกี่ยวข้องยังไม่ได้รับการรับรองตามมาตรฐานISO/IEC 17025 จะต้องมีการดำเนินงานที่สอดคล้องกับข้อกำหนดการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบตามภาคผนวก

15. ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) ข้อ ๕ ห้องปฏิบัติการทดสอบยื่นคำขอตามแบบสมพ. ๗ พร้อมหลักฐานและเอกสารตามที่ระบุในแบบสมพ. ๘ และ สมพ. ๙ ต่อ สมพ. กรมวิชาการเกษตร แบบสมพ. ๗คำขอให้ยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช แบบสมพ. ๘ ข้อมูลจำเพาะส่วนที่ขอให้ยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช แบบสมพ. ๙ ข้อมูลทั่วไปของระบบบริหารจัดการ

16. ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) ข้อ ๖ เมื่อได้รับคำขอดังกล่าวแล้ว เจ้าหน้าที่ตรวจสอบคำขอ และคุณสมบัติของผู้ยื่นขอ หากเห็นว่าถูกต้องครบถ้วนให้แจ้งให้ผู้ยื่นคำขอทราบและส่งคำขอไปยังคณะกรรมการ เพื่อทวนสอบขอบข่ายรายการทดสอบที่ได้รับการรับรอง หากคณะกรรมการพิจารณาแล้วเห็นว่าห้องปฏิบัติการมีคุณสมบัติครบถ้วนถูกต้องตามที่กำหนด จะให้ความเห็นชอบยอมรับความสามารถในขอบข่ายรายการทดสอบที่ได้รับการรับรองดังกล่าวและเสนออธิบดีกรมวิชาการเกษตรหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายเพื่อออกหนังสือการยอมรับความสามารถให้กับผู้ขอ

17. ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) ข้อ ๗ กรณีที่ห้องปฏิบัติการทดสอบมีคุณสมบัติตามข้อ ๔.๓ ให้เจ้าหน้าที่ส่งคำขอและเอกสารดังกล่าวไปยังคณะผู้ตรวจติดตามและประเมินเพื่อดำเนินงานตามภาคผนวก หากห้องปฏิบัติการทดสอบไม่มีผลการเข้าร่วมในการเปรียบเทียบผลระหว่างห้องปฏิบัติการ หรือโปรแกรมการทดสอบความชำนาญ ต้องทำการทดสอบตัวอย่างเทียบผล (Check Sample) ตามที่กรมวิชาการเกษตรกำหนด

18. ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) ข้อ ๘ เมื่อห้องปฏิบัติการทดสอบผ่านเกณฑ์ตามข้อ ๗ คณะผู้ตรวจติดตามและประเมินจะทำการตรวจสอบเอกสารที่เกี่ยวข้องและทำการตรวจประเมิน ณ สถานที่ปฏิบัติการโดยแจ้งชื่อผู้ไปตรวจประเมินและวันเวลาให้ห้องปฏิบัติการทดสอบทราบล่วงหน้า ข้อ ๙ เมื่อดำเนินการตรวจประเมินเสร็จสิ้น คณะผู้ตรวจติดตามและประเมินจะดำเนินการสรุปรายงานเสนอคณะกรรมการเพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบ

19. ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) ข้อ ๙ (ต่อ) หากคณะกรรมการพิจารณาเห็นว่าคุณสมบัติครบถ้วนถูกต้องตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่กำหนด จะให้ความเห็นชอบยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการ ในขอบข่ายรายการทดสอบดังกล่าว และเสนออธิบดีกรมวิชาการเกษตรหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายออกหนังสือการยอมรับความสามารถ

20. ขั้นตอนการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบ (ข้อ ๕ - ข้อ ๑๐ ในประกาศฯ) ข้อ ๑๐ หนังสือการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืช มีอายุ ๓ ปี นับตั้งแต่วันออกหนังสือผู้ได้รับหนังสือการยอมรับความสามารถ และสามารถต่ออายุได้คราวละ ๓ ปี ถ้าประสงค์จะขอต่ออายุหนังสือการยอมรับความสามารถ จะต้องยื่นคำขอก่อนหนังสือการยอมรับความสามารถสิ้นอายุ ตามหลักเกณฑ์และวิธีการในข้อ ๕

21. เงื่อนไข (ข้อ ๑๑ ในประกาศฯ) ห้องปฏิบัติการทดสอบที่ได้รับการยอมรับความสามารถต้องปฏิบัติ ดังนี้ ข้อ ๑๑.๑ รักษาสถานภาพการได้รับการรับรองตามมาตรฐาน ISO/IEC 17025 และ/หรือตามภาคผนวกในขอบข่ายรายการทดสอบที่เกี่ยวข้อง ข้อ ๑๑.๒ ส่งมอบเอกสารหรือข้อมูลต่างๆหรือให้ความร่วมมือกับกรมวิชาการเกษตรในการดำเนินการต่างๆ ข้อ ๑๑.๓ แจ้งให้กรมวิชาการเกษตรทราบเมื่อได้รับการร้องเรียนเกี่ยวกับผลการทดสอบ พร้อมส่งหลักฐานเอกสารที่เกี่ยวข้องและแจ้งผลการจัดการเมื่อดำเนินการแล้วเสร็จ

22. เงื่อนไข (ข้อ ๑๑ ในประกาศฯ) ข้อ ๑๑.๔ ต้องทำรายงานผลการทดสอบให้ตรงกับข้อเท็จจริง ห้ามมิให้ทำรายงานผลการทดสอบขึ้นทั้งฉบับหรือแค่ส่วนหนึ่งส่วนใด เติมหรือตัดทอนข้อความหรือแก้ไขด้วยประการใดในรายงานอันเป็นเท็จ เพื่อให้ผู้หนึ่งผู้ใดหลงเชื่อว่าผลการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารนั้นเป็นไปตามมาตรฐาน ข้อ ๑๑.๕ ต้องมีระบบการรักษาความลับของข้อมูลและผลการทดสอบ

23. การลดขอบข่าย (ข้อ ๑๒ ในประกาศฯ) กรมวิชาการเกษตรจะดำเนินการลดขอบข่ายของห้องปฏิบัติการทดสอบ เมื่อพบว่าห้องปฏิบัติการทดสอบไม่สามารถรักษาขีดความสามารถในการดำเนินงานตามขอบข่ายนั้นๆได้ หรือห้องปฏิบัติการทดสอบแจ้งความประสงค์ขอลดขอบข่ายที่ได้รับการยอมรับความ สามารถ

24. การขยายขอบข่าย (ข้อ ๑๓ ในประกาศฯ) ห้องปฏิบัติการทดสอบสามารถขยายขอบข่ายรายการทดสอบที่ขอให้ยอมรับ ความสามารถต่อกรมวิชาการเกษตรได้ ทั้งนี้ให้ดำเนินการตามหลักเกณฑ์ ตามข้อ ๕

25. การยกเลิกหรือเพิกถอน (ข้อ ๑๔ ในประกาศฯ) กรมวิชาการเกษตรจะดำเนินการยกเลิกหรือเพิกถอนการเป็นห้องปฏิบัติการทดสอบที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับ เมื่อปรากฏเหตุอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนี้ ข้อ ๑๔.๑ ห้องปฏิบัติการทดสอบมีความประสงค์ขอยกเลิกการเป็นห้องปฏิบัติการทดสอบที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับ ข้อ ๑๔.๒ ห้องปฏิบัติการทดสอบเลิกประกอบกิจการ

26. การยกเลิกหรือเพิกถอน (ข้อ ๑๔ ในประกาศฯ) ข้อ ๑๔.๓ ห้องปฏิบัติการทดสอบเป็นบุคคลล้มละลาย ข้อ ๑๔.๔ ห้องปฏิบัติการทดสอบถูกเพิกถอนตามข้อ ๑๕ เมื่อพบว่าห้องปฏิบัติการทดสอบฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดไว้ในประกาศนี้ อธิบดีกรมวิชาการเกษตรหรือผู้ที่ได้รับมอบหมาย สามารถแจ้งเตือน สั่งพักใช้ หรือสั่งเพิกถอนหนังสือได้

27. การแจ้งเตือน(ข้อ ๑๕.๑ ในประกาศฯ) ๑๕.๑ ห้องปฏิบัติการทดสอบฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดไว้ในประกาศนี้ ครั้งที่ ๑ ให้แจ้งเตือนผู้ได้รับหนังสือการยอมรับความสามารถเป็นหนังสือ

28. การพักใช้ (ข้อ ๑๕.๒ ในประกาศฯ) ๑๕.๒ ห้องปฏิบัติการทดสอบฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดไว้ในประกาศนี้ ครั้งที่ ๒ ภายใน ๑ ปี นับแต่ครั้งที่ ๑ ให้พักใช้หนังสือการยอมรับความสามารถเป็นเวลา ๖๐ วัน

29. การเพิกถอน (ข้อ ๑๕.๓ ในประกาศฯ) ๑๕.๓ ห้องปฏิบัติการทดสอบฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดไว้ในประกาศนี้ ครั้งที่ ๓ ภายใน ๑ ปี นับแต่ครั้งที่ ๑ให้เพิกถอนหนังสือการยอมรับความสามารถ

30. ภาคผนวก ข้อกำหนดการยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชในขอบข่ายรายการทดสอบที่ยังไม่ได้รับการรับรอง ตามมาตรฐาน ISO/IEC17025

31. มาตรฐาน ISO/IEC 17025 เป็นมาตรฐานที่ระบุข้อกำหนดทั่วไปว่าด้วยความสามารถของห้องปฏิบัติการทดสอบและห้องปฏิบัติการสอบเทียบ

32. ข้อกำหนด/หลักเกณฑ์สากลข้อกำหนด/หลักเกณฑ์สากล (24 ข้อกำหนด) 4. ข้อกำหนดด้านการบริหาร 4.1 - 4.14 5. ข้อกำหนดด้านวิชาการ 5.1 - 5.10 ข้อกำหนดให้การยอมรับ (15 ข้อกำหนด) 4. ข้อกำหนดด้านการบริหาร 4.1 4.2 4.4 4.5 4.8 4.13 5. ข้อกำหนดด้านวิชาการ 5.2 - 5.10 เกณฑ์ให้การยอมรับความสามารถห้องปฏิบัติการ

33. 1. ข้อกำหนดด้านการบริหาร • องค์กร • ระบบการบริหารงาน • การทบทวนข้อตกลง • การจ้างเหมาช่วงงานทดสอบ • การรับข้อโต้แย้งและข้อร้องเรียน • การควบคุมบันทึก

34. 2. ข้อกำหนดด้านวิชาการ • บุคลากร • สถานที่และสภาวะแวดล้อม • วิธีทดสอบ • เครื่องมือและการสอบเทียบ • การสอบกลับได้ของการวัด

35. 2. ข้อกำหนดด้านวิชาการ • การสุ่มเก็บตัวอย่าง • การจัดการตัวอย่างทดสอบ • การประกันคุณภาพผลการทดสอบ • การรายงานผล

36. ห้องปฏิบัติการทดสอบที่กรมวิชาการเกษตรให้ การยอมรับความสามารถ • ปัจจุบันมีห้องปฏิบัติการทดสอบสินค้าเกษตรและอาหารด้านพืชที่ยื่นขอ และได้รับการยอมรับความสามารถจากกรมวิชาการเกษตรแล้ว จำนวน 14 แห่ง • รายชื่อห้องปฏิบัติการทดสอบที่กรมวิชาการเกษตรให้การยอมรับความสามารถ พร้อมรายละเอียดขอบข่ายและรายการทดสอบ สามารถดูข้อมูลได้บน Web-site : http//www.doa.go.th/psco

37. การพัฒนาวิธีทดสอบ • วิธีทดสอบตามกฎระเบียบที่จะออกใหม่ • วิธีทดสอบที่ไม่มีห้องปฏิบัติการทดสอบเอกชนให้บริการ • วิธีทดสอบที่ใช้ในการตรวจติดตาม แจ้งเตือนและเฝ้าระวังคุณภาพสินค้าเกษตร

38. การตรวจติดตามและเฝ้าระวังคุณภาพสินค้าเกษตร การตรวจติดตามและเฝ้าระวังคุณภาพสินค้าเกษตร • หาข้อมูลการตรวจติดตามและเฝ้าระวังตามกฎระเบียบที่จะออกใหม่ ข้อมูลการตรวจติดตามคุณภาพสินค้าส่งออกตามกฎระเบียบของประเทศคู่ค้า

39. การเตรียมความพร้อมเป็นห้องปฏิบัติการอ้างอิงด้านสิ่งปนปลอมอาหารของอาเซียนการเตรียมความพร้อมเป็นห้องปฏิบัติการอ้างอิงด้านสิ่งปนปลอมอาหารของอาเซียน จากการประชุมหารือคณะผู้ทรงคุณวุฒิห้องปฏิบัติการอ้างอิงด้านวิเคราะห์อาหารอาเซียน ครั้งที่ 3 /2556 เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2556 เห็นชอบให้เสนอสาขา Extraneous Matter (Flith) ของสำนักพัฒนาระบบและรับรองมาตรฐานสินค้าพืช กรมวิชาการเกษตร ในการจัดตั้งเป็น (ASEAN Food Testing Laboratory : AFRL) สาขาใหม่ ขณะนี้อยู่ระหว่างเตรียมการเพื่อนำเสนอในคณะกรรมการห้องปฏิบัติการอ้างอิงด้านวิเคราะห์อาหารอาเซียน (AFTLC)

40. ขอบคุณค่ะ