360 likes | 828 Views
Geriatrie sindrome. D. Greyling. Sindrome. 1. Broosheid / Verswakte bejaarde 2.Delirium 3. Slaap versteurings 4. Duiseligheid. Sindrome. 5. Sinkopie 6. Dekubutis ulkusse 7. Inkontinensie 8. Valle in die bejaarde 9. Mishandeling 10.Demensie 11. Parkinson’s. Broosheid.
E N D
Geriatriesindrome D. Greyling
Sindrome • 1. Broosheid/ Verswaktebejaarde • 2.Delirium • 3. Slaapversteurings • 4. Duiseligheid
Sindrome • 5. Sinkopie • 6. Dekubutisulkusse • 7. Inkontinensie • 8. Valle in die bejaarde • 9. Mishandeling • 10.Demensie • 11. Parkinson’s
Broosheid • ‘n Kliniesesindroom van verhoogdekwesbaarheiden verminderdevermoёomouderdomsverwantehomeostasetehandhaaf • Gekenmerkdeurafnamein die funksionelereserwe in veelvuldigefisiologiesesisteme.
Kenmmerke van broosheid • Onwillekeurigegewigsverlies van meer as 4,5 kg in eenjaar • Chroniesemoegheid • Swakhandgreep • Stadige loop gang • Laefisieseaktiwiteit
Broosheid • Geassosieerd met verhoogderisikovirvalle, afhanklikheidvirversorging , Institusionalisering , hospitalisasie , risikoviriatrogenese en neweeffekte van mediese/ chirurgieseprosedures met verhoogdemortaliteit. • Broosheidvormdeel van ‘n enkele of van ‘n veelvoud van kliniesesiektes
Delirium • CAM ( Confusion assessment method): • 1. Akuteaankoms en fluktuerendeverloop • 2. Aandagafleibaar • 3. Gedisorganiseerdedenke • 4. Veranderdebewussynvlak : Wissel van lusteloosheid, stupor tot koma.
Kliniese diagnose delirium • Presipiterendefaktoreuit die geskiedenis • Vra en bepaal die volgendevir diagnose: • 1. Bewussynsvlak • 2. Orientasie ( Tyd, plek en persoon) • 3. Geheue • 4. Aandagspan • 5. Perseptueleafwykings: Delusies • 6. Psigomotorgedrag • 7.Slaap – wakkersiklusversteur
Presipiterendefaktore • D- Drugs • I – Infection • M – Metabolic • T- Toxins • O – Oxygen deficiency • P – Pschyciatric ( Rou proses/Emosionele stressors)
Valle in die bejaarde • 35- 40% van personeouer as 65 val per jaar en valleneem toe met ouderdom • Risikofaktorevirvalle: • 1. Spierswakheid • 2.Gang afwykings • 3.Balans versteurings • 4.Visuele defekte • 5.Ingekorte DAL( Daaglikseaktiwiteit van lewe) • 6.Ouderdom meer as 80
Evaluering van valle • 1. Geskiedenis • 2. Medikasie • 3. Visie • 4. Gang en balans • 5. Onderledemaatgewrigsondersoek • 6. Neurologieseondersoek • 7. Kardiovaskuler: Pols en polsritme • Ortostatiesehipotensie
Slaapafwykings • 1. 50 % van bejaardeskla van problemeomteslaap. • 2. Slaaptydbenodigverminder met ouderdom • 3. Grootprobleem met polifarmasie en bensodiasepienmisbruik in bejaardes
Klassifikasieslaapversteurings • 1. Slaapapnee / hipopnee • 2. Rustelosebenesindroom: Herhaaldesametrekking van groepespiereelke 20 – 40 sekondesgedurendeslaap • 3. Sirkadieseslaapsteurnisse: Slaapvroegaand en vroegoggendwakker • 4. Insomnia: Verminderdekwaliteit en tydsduur van slaap • 5. REM slaapversteurings: Dissosiatiewestaat met komplekse motor gedrag
Duiseligheid • ‘n Breёterm watverskeieabnormalewaarnemingbeskryf van perseptuelesensasie, waar die liggaam se verhouding met die omgewingversteurvoel. Meestalgevoel van onvastigheid. • Personeouer as 65 het ‘n 10 % toename per 5 jaarvirepisodes van duiselgheid
Oorsakeduiseligheid • 1. Vestibulereoorsake • 2.Sentrale senuweeoorsake ( TIA, Beroerte) • 3.Psigiatriese versteurings( Depressie/ Angs) • 4.Servikale oorsake( Vertebralearterieokklusie) • 5.Sitemiese oorsake ( DM, HT, IHS, Anemie , HVS, Hipotireose) • 6.Ortostatiese hipotensie • 7.Post prandialehipotensie • 8.Middels
Sinkopie • Vinnigeaanvang van verbygaandebewussynverlies met spontanetotaleherstel. • Algemeenveroorsaakdeurafwesigebaroreseptorrespons in die bejaarde( Neuro-kardiogenesinkopie).
Evalueringsinkopie • Vradrievrae: • 1. Is die oorsaakwelsinkopie ? Trauma, Epilepsie, Vaskulereinkorting van carotis arteries of vertebrale arteries, Konversieversteurings. • 2. Enigebestaandehartsiekte? • 3. Teenwoordigheid van kliniesemanifestasiesviroorsaak van sinkopie: Pols, Hartgeruise, ens
Ondersoek van sinkopie • 1. Liggende en staandebloedrukmeet. • 2.Gebruik van loop hulpmiddels . • 3.Visie. • 4.Geheue toets – 5 item geheueretensie. • 5.Gang. • 6.Balans. • 7.Neuromuskulere ondersoek: Quadriceps krag, Tremor,Rigidteit,Bradikinesie • 8. Volledigeneurologieseondersoek
Dekubitusdrukulsera • Lokaleweefsel trauma as gevolg van drukking op weefsel en benigeprominensie en ‘n eksterneoppervlak. • Meesalgemeneplekke: Sakrum • Iskialetuberositeite • Troganters • Hakke
Stadium 1 drukseer • Velintakt met rooiheidoor die benigeprominensie
Stadium 2 drukseer • Verlies van dermis met ‘n vlakulkus
Stadium 3 drukseer • Voldiktevel en subkutaneweefselverlies
Stadium 4 drukseer • Voldikteverlies met tendon/ spier / been betrek
Inkontinensie • Onwillekeurigeverlies van urineringbeheer • “DRIP” • D – Delirium • R- Restricted mobility • I – Infeksie, Inflammasie, Impaksiefaeces • P - Pharmaceuticals
Tipesinkontinensie • Stress inkontinensie: Urienverlies a. g. v. verhoogde intra-abdominaledruk. • Dranginkontinensie: Onvermoeёomurineringuittestelwanneer die gevoel van ‘n volblaaswaargeneemword. • Oorvloeiinkontinensie: Inkontinensie as gevolg van meganiesekragte op ‘n oorvolblaas.( Urienretensie, abnormaleblaas en sfinkterfunksie)
Mishandeling van bejaardes • Die willekeurigeveroorsaking van pyn , beserings of emosionelemishandeling. • Algemenevoorkoms: • - Fisiesemishandeling • -Verwaarlosing • -Finasiele/ materielemisbruik • -Verbale / emosionelemishandeling • -Verbreking van ‘n vertrouensverhouding
Risikofaktorevirmishandeling • 1. Fisieseongeskiktheid van die bejaarde • 2.Kognitiewe inkorting • 3.persoon watmishandelmisbruikalkohol/ dwelms • 4.Persoon watmishandel is finasieelafhanklik van die bejaarde • 5.Afhanklik van verblyf by die bejaardepersoon • 6.Sosoiale isolasie • 7.Vorige geskiedenis van geweld van die persoonwat die bejaardemishandel
Demensie • Progressiewekognitiewe en gedragsafwykingsgeppard met strutureleveranderinge in die brein. • DSM IV Kriteria: • 1. Geheueinkorting • 2.Een van die volgende • - Spraakversteuring • -Onvermoёommotorieseaktiwiteitetekanverrig • -Onvermoёomvoorwerpeteidentifiseer • -Afwyking in uitvoerendefunksie • 3. Betekenisvolleinkorting van sosiale en beroepsfunksionering • 4. Niegedurende ‘n episode van delirium diagnoseernie
Matigekognitieweinkorting • Vergeetagtig • Vergeetagtigheidnormaalvirouderdom en kwalifikasie status • Algemenekognitiewefunsieblybehoue en kansosiaal of in beroepfunksioneer.
Parkinson’s se siekte • Enigekombinasie van sesonafhanklikemotoriesekenmerke: • 1. Rus tremor • 2.Bradikinesie • 3.Rigiditeit • 4. Verlies van posturalereflekse • 5.postuur geflekseerd • 6.Vries fenomeen ( Sukkelomte begin loop – vote gevries)
Bibliography • Geriatric Medicine and Gerontology – Sixth Edition, Jeffrey B. Halter ,et al.