580 likes | 1.27k Views
“ Akut Anksiyete” ve “ Panik Atak” ta Bilişsel-Davranışçı ve Medikal Yaklaşım. Yrd.Doç.Dr. Burhanettin Kaya. Akut Anksiyete ve Panik Atak’ta Tedavi. Mitler. Panik atakta mutlaka ilaç tedavisi gereklidir ?. Mit. Acil tedavide her zaman öncelik ilaç tedavisinde olmalıdır ?. Mit.
E N D
“Akut Anksiyete” ve “ Panik Atak” ta Bilişsel-Davranışçı ve Medikal Yaklaşım Yrd.Doç.Dr. Burhanettin Kaya
Mitler... Panik atakta mutlaka ilaç tedavisi gereklidir ?
Mit... Acil tedavide her zaman öncelik ilaç tedavisinde olmalıdır ?
Mit... Panik atak hastasına her zaman “medikal model” temelinde bir açıklama yapılmalıdır ?
Mit... Önemli olan yalnızca doğru tanı koymak ve doğru tedavi uygulamaktır ?
Mit... Panik atağın altında hemen her zaman fiziksel bir hastalık vardır ?
BDT Yöntemleri Ruhsal eğitim Anksiyete belirtilerini tarama Anksiyete ile baş etme eğitimi Bilişsel yeniden yapılandırma İç uyaranlarla karşılaştırma Gerçek yaşamda yüzleştirme
Kognitif model Olay Düşünce Tepki ara inançlar temel inançlar
BDT’de amaçlar... Panik artak sıklığı ve şiddetinde azalma (2-4 hafta) Panik atakların azalması ile birlikte beklenti anksiyetesinde azalma Kaçınma davranışlarını ortadan kaldırma
Acil girişimin amacı... Anksiyeteyi azaltmak Hasta ile bir ilişki başlatmak Umut aşılamak Tedavi ile ilgili çarpıtmaları düzeltmek Uygun açıklamalar yaparak rahatlama sağlamak
Bilişsel Davranışçı Müdahale Teknikleri Ruhsal eğitim Bilişsel yapılandırma İç uyaranlarla karşılaştırma
...teknikleri Gevşeme egzersizleri Kontrollü nefes alma Belirtileri artırma yöntemi Tersine niyetlendirme
Gevşeme Bireylerin kendilerine özgü anksiyete belirtilerini tanıyarak, günlük yaşamda gevşemelerini sağlayacak bir ipucu olarak kullanma becerisi
Gevşemede amaç... “fizyolojik” olana odaklanıp onu kontrol altına almak Anksiyete en üst düzeye ulaşmadan onu durdurmak
Gevşeme egzersizleri Progresif gevşeme Tüm gevşeme Kontrollü gevşeme Ayırdedici gevşeme Hızlı gevşeme
Progresif gevşeme (20-25 dk) Bir seri büyük kas grubunun kasılıp gevşetilerek aradaki farkın anlaşılması, En gergin kasların keşfedilmesi
Tüm gevşeme (5-7 dk) Germe denemeleri yoktur Düzenli nefes alıp verme Nefes verirken “gevşe-rahatla”
Kontrollü gevşeme (2-3 dk) Gevşeme süresi nefes almaya yoğunlaşarak kısaltılmıştır Nefese yoğunlaşılır “gevşe-rahatla” komutu
Ayırdedici gevşeme (60-90 sn) Gündelik beceriler esnasında gevşemeyi sağlamak O anki etkinliğin odağı olmayan kas grubunu gevşetmek
Hızlı gevşeme (20-30 sn) Bazı uyarıcıları ipucu biçiminde kullanarak gevşeme (saat, bazı nesneler, sözcükler vb.)
Ana noktalar Düzenli nefes Nefesi yavaş vermek İçinden “gevşe” komutu vermek Bedeni tarama
Gevşeme, imgeleme ile birlikte kullanıldığında salt davranışsal olmaktan çıkmakta bilişsel davranışsal bir tekniğe dönüşmektedir
Kontrollü nefes alma Gevşeme Düzenli nefes CO2 inhalasyonu Gevşeme ve anksiyetenin bir arada olamayacağı varsayımı
Kontrollü nefes alma Diyaframı kullanarak nefesi düzenlemek Dakikada 9-16 kez burundan nefes almak Elleri karın bölgesinde tutmak
Aşama 1 Göğüs ve karın solunum arasındaki farklar yönünden eğitim Göğüs ağrısı, hiperventilasyon
Aşama 2 Her iki solunum biçiminin terapist tarafından gösterilmesi bir el göğüse, bir el karına Hasta tarafından tekrarlanmalıdır
Aşama 3 Hasta tarafından terapist eşliğinde 10 dakika uygulanmalıdır Burun solunumu
Aşama 4 Yavaşça alınan soluk 1-2 saniye tutulduktan sonra yavaşça verilmelidir.
CO2 İnhalasyonu Kese kağıdından soluma Avuç içinden soluma Burundan nefes almak ve ağızdan vermek Burada amaç dikkati bedenden uzaklaştırmak...
Belirtileri artırma tekniği Hiperventilasyon Otomatik düşüncelerin açığa çıkarılması Bilişsel formulasyon-yapılandırma Nefes alma ve gevşeme ile rahatlama Atakları başlatabileceğini ve durdurabileceğini göstermek
Belirtileri artırma... Bu belirtilerin bana zararı yok Bu sıkıntı sonsuza dek sürmeyecek Alternatif düşünceler...
Belirtileri artırma... Otonomik etkinliği artır Bilişsel modeli uygula Başa çıkmayı öğret
Sıcak “biliş”ler “Hot cognitions”
Tersine niyetlendirme(Paradoxal intention) Bedensel belirtilerin doğuracağı düşünülen sonuçların abartılması istenir
Tersine niyetlendirme... “daha ileri git ve ölmene izin ver” “Korktuğun şey ne? Onun olmasını kendine söyle”
Tersine niyetlendirme... Belirtileri artırma yöntemi yetersiz kalıyorsa ya da hızlı müdahale isteniyorsa
Tartışmalı nokta... Hastanın niyeti mi? Terapistin niyeti mi?
BDT için olumlu koşullar Sorunu hasta ve terapist tarafından gözlenebilir olması Sık yinelenen sorun olması Hedefler konusunda görüş birliği Rasyoneli tam olarak anlama motivasyon
BDT için olumsuz koşullar Şiddetli depresyon-psikoz varlığı Yetersiz işbirliği Alkol-anksiyete giderici ilaç kullanma “Exposure”a rağmen anksiyetenin oluşmaması
BDT’de önemli noktalar Gerçek yaşamda exposure (E) imgeselden etkili Uzun süren E kısa sürenden etkili Hızlı E yavaştan etkili Düzenli tedavi uzun aralıklı olandan etkili Grup-bireysel tedavi eşit etkili Kendine yardım programlarıyla sürdürülebilir E’nin etkileri uzun sürüyor
Panik atakta... Bilişsel teknikler önemli Exposure pratik ve yararlı değil