720 likes | 1.72k Views
KÜNT TORAKS TRAVMALARI. Prof. Dr. Refik Ülkü Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi. Türk Toraks Derneği Okulu 5. Göğüs Cerrahisi Kış Okulu. Künt toraks travmaları. Toraks travmaları tüm travma olguları içinde üçüncü sıklıkta, (1-kafa 2-ekstremite )
E N D
KÜNT TORAKS TRAVMALARI Prof. Dr. Refik Ülkü Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Türk Toraks Derneği Okulu 5. Göğüs Cerrahisi Kış Okulu
Künt toraks travmaları • Toraks travmaları tüm travma olguları içinde üçüncü sıklıkta, (1-kafa 2-ekstremite ) • Major künt travma kurbanlarının 2/3 toraks yaralanmasına maruz kalırlar. • Travma sonucu oluşan ölümlerin % 25 nedeni toraks travması • Major toraks travması %70 vakada çoğul sistem yaralanmaları ile birliktedir.
Künt toraks travmaları • Kemik ve iskelet (kostalar,klavikula, sternum, skapula), • Akciğer ve plevra, • Trakeobronşial agaç, • Özefagus, • Kalp, büyük damarlar • Diyafragma etkilenebilir.
Künt toraks travmaları ETYOLOJİ : • 60 % Motorlu taşıt kazaları • 40 % Endüstriyel kazalar -12 % Ev kazaları - 10 % Spor kazaları- 10 % Darp - 8 %
Künt toraks travmaları • %35 - Göğüs duvarı yaralanması • %10-15 - Göğüs duvarı yaralanması olmaksızın visseral yaralanmalar • %70 - Multiple yaralanmalar • Uzun kemik kırıkları – %46 • Kontüzyon gelişen kafa kırıkları- %42 • Abdominal yaralanmalar - %32 • Ortalama Mortalite – %18-20
Künt Travma • Kinetik enerjinin aktarılmasından meydana gelebilir. • Subdivision Mekanizmaları • Blast • Crush (Kompressiyon) • Vücut bir obje ve sert bir yüzey arasında • sıkışabilir. • Göğüs duvarı ve iç organların direkt • yaralanması • Basınç dalgası doku yırtıklarına neden olur. • Damar yaralanmaları & alveolar doku hasarına • Trakeobronşial ağacın yırtılması • Travmatik diafragma yaralanmasına • Deselerasyon • Hareket halindeki vücudun sabit bir objeye çarpması • İç organlarda hareket devamlılığı • Yaş Faktörü • Pediatrik Toraks: Daha çok kıkırdak = Kuvvetin emilmesi • Yaşlı Toraks: Kalsifikasyon & osteoporoz =Daha çok fraktür
Kosta Kırıkları • GD künt travmalarında en sık görülen hasardır. • Erişkinlerdekırıklar sıktır. Çocuklarda kırıklar az, AC kontüzyonu fazla (GD elastikiyeti) • Kırık varlığı ağır bir travmanın göstergesidir. • Çoğunlukla orta kostalarda (4-9) • Öksürmek, nefes almak ve hareketle artan ağrı( en önemli belirti) Eur J Cardiothorac Surg 2003; 23: 374-78 ANZ J. Surg. 2007; 77: 682–685
Bir ve ikinci kosta kırıklarıyla subklavian damar yaralanmaları, daha az oranda aorta, innominat ve trakeobronşial yaralanmalar oluşabilir. • (10-11-12) Kc, dalak, böbrek hasarı oluşturabilir. • Poole, tüm birinci ve ikinci kosta kırığı olan serilerini değerlendirdi ve aort yaralanması riskini % 3, brakiosefalik damar yaralanması riskini % 4.5 olarak buldu. Eur J of Cardio-thorac Surg 2003: 23: 374–378 Clin Chest Med 1992;13:55–67
Kosta Kırıklarında Tedavi Tedavi • Ağrının kesilmesi • Yeterli solunum ve etkili bronş temizliğinin sağlanmasıdır. • Yeterli hidrasyon, mukolitik ve bronkodilatör
Sternum Kırığı • Kosta kırıklarına oranla daha az (%4) • Direksiyon çarpması (Emniyet kemeri???) • Kırık genellikle transversdir (Manibrium ile gövde arasında veya sternum gövdesinin ortasında)
Sternum Kırığı(2) • Sternal kırıklı hastaların % 20 sinde kardiak yaralanmalar görülür. (EKG, CK-MB,Acil toraks BT)
Sternum Kırığında Klinik • Lokal ekimoz, deformite ve palpasyonda kırık hattında krepitasyon (+) • Kırık hattı lateral grafide saptanır
Sternum Kırığında Cerrahi • Sternum uçlarında tam ayrılma varsa, kırık hattı stabil değilse • Açık redüksiyon ve tel sütürlerle fiksasyon yapılır • Ağrı 2-3 hafta sürer, iyileşme 2 ayı bulur
Klavikula Kırığı • Omuz kemeri bölgesindeki en sık yaralanma • Direk çarpma, el üzerine düşme, ya da direkt omuza karşı lateral çarpma. • Kemiğin orta üçte birlik kısmında(%75-80) • Emniyet kemerleri ??? Majör kafa travmasını minör toraks travmasın • Sekiz bandaj--- cerrahi
Pulmoner Kontüzyon • Travma laserasyon (±) interstisyel ve alveoler hasar olarak tanımlanır. • Yaralanmaya bağlı akciğer dokusunda ödem ve kanama. • Major göğüs yaralanması olan hastaların % 30-75 de • Dispne • Takipne • Hemoptizi • Siyanoz • Hipotansiyon • Fizik muayene !!! • Şiddetli kontüzyon da krepitanraller ve solunum ses. • -Zayıf gaz değişim • -Artanpulmonervasküler direnç • - Azalmış akciğer kompliansı • AppliedPhy 1979; 47 :718-728
Pulmoner Kontüzyon • Tekli veya çoklu yamalı görünümlü alveolarinfiltrasyonlar • (birleşerek) Homojen infiltrasyonlar (lob- akciğer ) • İnterloberseptayaperibronşial boşluklara kanama ile perihilerinfiltrasyonlar • % 70 olguda ilk iki saatte grafiler (+) • Genellikle 48-72 saat içerisinde gerileyerek kaybolur
Pulmoner Kontüzyon ve Hematom • Travmadan 24-48 saat sonra ortayaçıkar • Belirginsınırlarıylatümörebenzer • Radyolojikgörüntü ayırır. • P Hematomkan-gaz değişiminibozmaz • Klinikkontüzyondandahaiyidir. • Phemt. genelliklespontanolarakiyileşirler) (2-6hf)
Pulmoner Kontüzyon BT: Altın standart !!! Hematomdanayırımı Pulmonerlaserasyonunolupolmadığınıbelirlemedeyararlıdır
Pulmoner Kontüzyon TEDAVİ PK Destek tedavisi ile 5-7 günde geriler. • Oksijen tedavisi+ Gözlem • Ağrı kontrolü (yeterli ventilastonu ve sekresyonların temizlenmesi için) • Sıvı kısıtlanması ( Pulmoner arter kateteri) • Entübasyon + Mekanik Ventilasyon : (solunum yetersizliğinde)
Yelken Göğüs • 3 yada daha fazla ardışık kostada 2 ya da daha fazla yerde kırık olduğu zaman meydana gelir. Yelken göğüs künt travmalı Hastaların ~ %10-20 Mortalite oranı % 10-35
Kırılmış segmentinin göğüs kafesi ile bütünlüğü bozulur • Kırılmış seğment ekspansiyona katkıda bulunmaz. • Normal akciğer mekanikleri bozulur. • Hastaların % 50 si pulmoner kontüzyon ile birlikte görülür.
İnspirasyon sırasında, kırık seğmentin içe doğru hareketi, ventilasyonu sağlayan o taraftaki fizyolojik olarak gerekli negatif inspiratuar kuvvetin oluşumunu önler. • Ekspiryumda etkilenen parça dışa doğru hareketle ekspiryum için zorunlu pozitif hava yolu basıncına erişimi zorlaştırarak ekspiryum volümünü engeller.
Ventilasyon azalır • Bronşialsekresyonların atılımı zorlaşır. • Atelektaziler gelişir. • Mediastinal kayma ve kalbe dönen kan miktarı azalır.(Büyük yelken göğüste) • Tanı klinik gözlemle konulur. • Kırık seğmentler radyolojik olarak görülebilir.
Yelken Göğüs- Tedavi • Ağrı kontrolü (Epidural analjezi (YBÜ ve hastanede kalma süresini kısaltır) • Göğüs fizyoterapisi (gerekirse bronkoskopi) • Nemli Oksijen • Solunum yetersizliği için yakın gözlem • Mukolitik ve inhale bronkodilatatör • Traksiyon (Çamaşır pensleri ) • Baskı ( kum torbası) • MV(CPAP, SIMV+PEEP) • Solunum desteği, Atelektazi • PCO2 45 mmHg • PO2 60 mmHg • Tidalvolum 6 ml/kg • Solunum Sayısı: 35 Thorac and Cardiovasc Surg. 2008; 20:39-45 Eur. J of Cardio-thoracic Surg. 2001; 20: 496-501
Yelken Göğüs Mortalite • Yelken Göğüs %10-15 • Yelken Göğüs+Pulmoner Kontüzyon %40 • Ağır kontüzyon+Yelken göğüs= MV gerekliliği %75-85 • Pnomoni-Sepsis-ARDS-Multiorgan yetmezliği • Bilateral YG ve yaş (50 ) mortaliteyi artıran faktörlerdir.
CERRAHİ STABİLİZASYON • Orta ya da hiç pulmoner kontüzyonu olmayan hastalarda erken cerrahi stabilizasyon daha düşük yoğun bakımda kalma, daha düşük morbidite ve pulmoner sınırlayıcı komplikasyonların engellenmesi ile sonuçlanır. • Travmatik hastalar birlikte olan torasik lezyonlar için torakotomiye maruz kalıyorsa yelken göğüsün stabilizasyonu zorunludur. Cardio-thoracic Surgery 2001: 20:496-501 J Trauma 2002:52 :727-32
CERRAHİ STABİLİZASYON ENDİKASYONLARI PK (+), Ciddi Kafa fr(+), Ent(+) ventilatörden ayırma başarısız olursa, MV süresini kısaltmak için Analjz (+), Bronş Sek tmz +, Kötü pulmoner fonksiyonlu MV gerektiren , pulmoner kontüzyonsuz hastalar . Torakotomi gereken hastalar. Yaygın anterolateral yelken göğüslü dislokasyonu olan hastalarda oluşan geç göğüs duvar deformitesi ardından gelen restriktif rahatsızlıkları engellemek için Eur. J of Cardio-thoracic Surg. 2001; 20: 496-501 J. Am Coll Surg 1998;187:130-38
DÜ. Göğüs Cerrahi A. DÜ. Göğüs Cerrahi A. DÜ Göğüs Cerrahisi Arşivi DÜ. Göğüs Cerrahi A.
Diafragma yaralanmaları(1) • Abdominal organların göğüs kafesi • içine travmatik herniasyonu • Künt travma hastalarının %0,8-7’sinde • Künt travmalarda diyafram esnekliğinin • aşıldığı durumlar yırtılmaya neden olur.(Karın içi • ve intraplevral alan arasında 7-20 cmH20 basınç gradienti vardır. ) • Diyaframın istemsiz kasılması ve • basınç gradientinin 100 mmHg kadar ani artışı • gerekmektedir % 75 KÜNT Injury 2003;34:169-72 Surg Clin North Am 2000;80:213-39 Ann Thorac Surg 1995;60:1444-9
Diafragma yaralanmaları(4) • Erken tanı için tekrarlayan radyolojik değerlendirme ve yüksek oranda şüphe!!!! • Akut dönemde belirti, fizik ve radyolojik bulgu (Ø) eşlik eden patolojiler nedeniyle ameliyat (Ø) ?? Eur J Cardiothorac Surg 1999;15:469-74. Surg Today 2004;34:111-4. Ann Surg 1993;218:783-90.
Diafragma yaralanmaları(5) • Laparatomi en iyi yaklaşımdır. (yaralanma yerinin daha iyi görünmesini ve abdominal organ yaralanması için eksplorasyon) • Sağ diafragmanın posterolateral yaralanmalarında en iyi yaklaşım torakotomi yoluyla olur. • Devamlı ya da tek tek sütürlerle onarılır. • Göğüs duvarına yakın yaralanmalarda göğüs duvarı ve kostaları kapsayan sütürler uygulanabilir. • Büyük defektlerin onarımında polipropilen ya da dacron sentetik meçler kullanılır.
Pnömotoraks • Künt travmalı hst.ların %25 nde gelişir. • açık • kapalı • tansiyon pnömotoraks Kırılmış kostalar parankimini delebilir Deselerasyon tarzı yaralanmalar Barotravmalar
Pnömotoraks Açık pnömotoraks: • GD bütünlüğü bozulmuş • İntraplevral basınç = atmosfer basıncı (gaz alışverişi için gerekli basınç farkı ortadan kalkar ve ventilasyon bozulur) • Defek dıştan kapatılır. • Tüp torakostomi uygulanır Kapalı pnömotoraks: • GD bütünlüğü var.Akciğer çökmüştür
Tansiyon Pnömotoraks • Çok ciddi durum ama ender • Tek yönlü valv • Artan basınç ile mediasten karşı tarafa itilmekte, kalbe venöz dönüş bozulmakta • Sağlam akciğerde bası yaparak ani ölüme neden olmaktadır. • Tanı klinikle konulur • Radyolojik doğrulanması gerekli değildir. • 2. İKA'dan girilen bir iğne ile basınçlı hava boşaltılarak basit pnömotoraksa dönüştürülmelidir. • Tüp torakostomi
Hemotoraks Plevral aralık içine kanın toplanması • Göğüs duvarından (interkostal yaralanma, IMA yaralanması , göğüs duvarı elementlerinin kırıkları) • Akciğer parankiminden • Major torasik damarlardan • Semptom ve bulgular değişken • Kanama miktar ve hızı önemli • Eşlik eden yaralanmalar tablonun şiddetini
Hemotoraks • Hemotoraksın görülebilmesi en az 300-500 ml (Ayakta ) • Yatar pozisyonda 1000 ml’lik kanama bile gözden kaçabilir • Hasta oturamayacak durumdaysa hemotorakstan şüphe yatar pozisyonda alınan lateral grafiler
Tüp torakostomi (Çok sayıda göğüs tüpü gerekebilir.) • Ağrı kontrolü /pulmonersekresyon temizliği • Göğüs tüpü yakından kontrol edilir. (Cerrahi için) • İkinci bir tüpün yerleştirilmesi (Drenajının yetersiz ise) • VATS Semin Thorac Cardiovasc Surg .2008.20:26-30 Ann Thorac Surg 2004;78:282– 6
Hemotoraksta ameliyat Endikasyonları Tüp torakostominin ilk 24 saatinde 1500 ml drenaj 2-4 saatte 200ml/saat veya 2ml/kg/saat Devam eden kanama semptom ve bulguları 6-8 saatte 100 ml/saat veya 1ml/kg/saat • İlk tüp takılışında 1500 ml veya 20 ml/kg drenaj Şok tablosu Hood.Boyd.Culliford Thoracic trauma WB Saunders
İnsidansı -% 1-3dür • Çoğu motorlu taşıt kazaları • (düşme, çarpma, kompresyon) • Direkt deselerasyon ya da • baskılayıcı kuvvetlerle • trakeanın sternum ile • vertebra arasında sıkışması