180 likes | 417 Views
OSNOVI RA ČUNARSKE TEHNIKE 1. MATEMATI ČKE OSNOVE RAČUNARA 2. Binarni brojevi. Oznake za dužinu binarnog podatka u računarskom sistemu 1 bit = 0 ili 1 (najmanji podatak) 1 nibble = 4 bit -a = jedna tetrada 1 byte = 8 bit -a = dve HEX cifre
E N D
OSNOVI RAČUNARSKE TEHNIKE 1 MATEMATIČKE OSNOVE RAČUNARA 2
Binarni brojevi • Oznake za dužinu binarnog podatka u računarskom sistemu • 1 bit= 0 ili1 (najmanji podatak) • 1 nibble = 4 bit-a = jedna tetrada • 1 byte = 8 bit-a= dve HEX cifre • 1 word = 16 bit-a, 32bit-a, ...60 bit-a, • U zapisu binarnog broja prvi sleva je bit najveće težine, a prvi zdesna bit najmanje težine List Significant Bit Most Significant Bit MSB LSB
Binarni brojevi • 8 - bitnibinarni broj je jednobajtni podatak x = b7b6…b1 b0 • 28 = 256 različitih podataka (brojeva) • 8 - bitni podatak može da bude: • Neoznačen (unsigned) bajt • 256 pozitivnih brojeva x(10) = 27 b7 + 26 b6 + ... + 21 b1 + 20 b0 • Označen (signed) bajt • ukupno 256 pozitivnihinegativnih brojeva x(10) = - 27 b7 + 26 b6 + ... + 21 b1 + 20 b0
Binarni brojevi • Procesor ne razlikuje označen i neoznačen podatak • Programer odlučuje: • da li se koristi označen ili neoznačen binarni podatak • koje će aritmetičke operacije da primeni nad binarnim podacima • koje će kontrolne bite da koristi za tumačenje rezultata aritmetičke operacije
Binarni brojevi • Posle svake aritmetičke operacije u ALU procesor postavlja ili briše kontrolne bite u registru stanja (zastavice, flag-ovi) čija vrednost može da bude1ili0 • C (Carry)= 1označava da postoji prenos bita najveće težine • N (Negative)= 1označava je rezulatat negativan broj kada su podaci označeni brojevi • V (oVerflow)= 1signalizira da je rezultat van opsega(-128do +127)ako su ulazni podaci označeni brojevi • Z (Zero)= 1 signalizira da je rezultat aritmetičke operacije 0
Osnovne aritmetičke operacije • Osnovna aritmetička operacija u računarskim sistemima je sabiranje • Pravila binarnog sabiranja: 0 + 0 = 0 1 + 0 = 1 0 + 1 = 1 1 + 1 = 101=prenos(carry) 1 + 1 + 1 = 11 1=prenos(carry) • Oduzimanje se svodi na sabiranje: X – Y = X + ( - Y ) pri čemu je (- Y) kodovana negativna vrednost
Predstavljanja negativnih brojeva • Negativni brojevi mogu da se koduju primenom • Direktnog koda • Komplementa • Direktan kod • MSB sadrži bit znaka, aostali biti dajuapsolutnu vrednost • MSB = 1 broj je negativan • MSB = 0 broj je pozitivan • Ne dobija se tačan rezultat pri sabiranju X+(-Y)
Predstavljanja negativnih brojeva • Primena komplementa • U binarnom brojnom sistemu (S =2) mogu da se definišu: • Komplement jedinice (prvi komplement) • Invertovanjem svake cifre polaznog binarnog broja ( 0 1 i1 0 ) • Komplement dvojke (drugi komplement) • Uvećavanjem vrednosti prvog komplementa za 1
Predstavljanja negativnih brojeva • Prvi komplement • Negativan broj (-Y) se predstavlja kao prvi komplement binarnog zapisa • Kadase pri sabiranju X+(-Y) na MSB mestu pojavi prenos (C, carry)rezultat se koriguje dodavanjem prenosa na LSB • Postoji razlika u prvom komplementu pozitivne i negativne nule pozitivna 0 (00000000) negativna0(11111111)
Predstavljanja negativnih brojeva • Drugi komplement • Negativan broj (-Y) se predstavlja kao drugi komplement binarnog zapisa • Praktično jedini načinpredstavljanja negativnog broja u računarskom sistemu. • Kadase pri sabiranju X+(-Y) na MSB mestu pojavi prenos ignoriše se (odseca se), ali ostaje zapisan u flegu (C, carry) • Drugi komplement pozitivne i negativne nule je isti(00000000)
Format zapisa binarnih brojeva • Svaka binarna cifra u zapisu x = bR bR-1 …b1 b0 ,b-1…b-P ima svoje određeno mesto u mašinskoj rečirazred • Broj je sanepokretnom decimalnom tačkomako je jednom određen položaj decimalne tačke u odnosu na razrede isti za sve brojeve u mašinskom jeziku • Informaciju o položaju decimalne tačke čuva programer • Položaj decimalne tačke se ne upisuje u memoriju
Format zapisa binarnih brojeva • Format zapisa jedužinabinarnog zapisa (broj bita)ipoložaj decimalne tačke • Formatom je određenbroj cifaraispred i iza decimalne tačke • Broj cifara ispreddecimalne tačke definiše opseg brojeva koji mogu da se predstave tim formatom • Broj cifara iza decimalne tačke definiše tačnost sa kojom se prikazuju brojevi • Dužina zapisa je fiksna i određena hardverom računara • Programer pravi kompromis između tačnosti i opsega • Tačnost i opseg se menjaju promenom formata
Format zapisa binarnih brojeva • Neoznačeni brojevi sa nepokretnom decimalnom tačkom: QN-R,R N - R= broj cifara ispred decimalne tačke R= broj cifara iza decimalne tačke (radix) N= ukupan broj bita (dužina zapisa) • R = Nzapis je normalizovan (0 broj< 1) • R = 0 zapis je celobrojan
Format zapisa binarnih brojeva • Označeni brojevi sa nepokretnom decimalnom tačkom: QSN-R,R N - R= broj cifara ispred decimalne tačke R= broj cifara iza decimalne tačke (radix) N= ukupan broj bita(dužina zapisa) • R = Nzapis je normalizovan (0 broj< 1) • R = 0 zapis je celobrojan
Format zapisa binarnih brojeva • Mogu da se sabiraju ili oduzimaju samo brojevi uistomformatu • Decimalna vrednost osmobitnog zapisaneoznačenogbroja u formatu Q8-R,R: x(10) = 2-R •( b7 •128 + b6 •64 + ... + b1 •2 + b0 ) • Decimalna vrednost osmobitnog zapisaoznačenogbroja u formatu QS8-R,R x(10) = 2-R •( -b7 •128 + b6 •64 + ... + b1 •2 + b0 )
Format zapisa binarnih brojeva • Istom binarnom zapisu u zavisnosti od formata mogu da odgovaraju različite decimalne brojne vrednosti: 11(10)Q8,0 00001011(2) = 5.5(10) (= 11/21) Q7,1 2.75(10) (= 11/22) Q6,2 • Ista decimalna brojna vrednost može da ima više različitih binarnih zapisa: 000010112Q7,1 5.5(10) = 000101102Q6,2 001011002Q5,3
Format zapisa binarnih brojeva • Pri izboru formata treba obezbediti • dovoljanbroj bitaispreddecimalne tačke zacelobrojni deo • maksimalanbroj bita iza decimalne tačkezarazlomljeni deo(zbog veće tačnosti) • Promena formata se svodi na množenje ili deljenjebinarne vrednosti sa2N: • Pomeranje (šiftovanje) decimalne tačke za N mestaulevo je deljenjesa 2N • Pomeranje (šiftovanje) decimalne tačke za N mestaudesno je množenje sa 2N
Format zapisa binarnih brojeva • Format čuvanja u memoriji • Polurečni format: dva n – bitna binarna broja u jednom N – bitnom registru (n = N / 2) • Jednorečni format: jedan N - bitni broj u jednom N - bitnom registru • Dvorečni format: jedan broj u dva registra Zxn-2x0Zxn-2 x0 ZxN-2x0 Zreč veće težinereč manje težine Viši bajt sa znakom Neoznačen niži bajt