HAZIRLAYAN Ürün Planlama Sorumlusu Hakan TANRIVERDİ İst Ağaç ve Peyzaj A.Ş Peyzaj Mimarı

1. HAZIRLAYAN Ürün Planlama Sorumlusu Hakan TANRIVERDİ İst Ağaç ve Peyzaj A.Ş Peyzaj Mimarı Tel: 0533 212 94 45

2. Bonsai nedir? Bonsai; ağaçları özel saksılarda, özel tekniklerle budayarak, şekillendirerek ve bodurlaştırarak büyüterek estetik bir görüntü kazandırma sanatıdır. (Bon : tepsi, tabak; sai : bitki). Bonsai ağaçları genetik olarak farklı değildir. Küçük yapraklı olanlar tercih edilmekle beraber bonsai, doğadaki büyüklüğüne bakmaksızın herhangi bir ağaçtan olabilir. Doğadaki şeklini aynen kopyalamaya gerek yoktur. Bu konuda kendi estetiğinizi ve hayal gücünüzü sergilemek esastır. Ancak ne olursa olsun bonsai doğal görünmeli, insan eli değdiği belli edilmemelidir. Ağaç ve saksısı şekil, desen ve renkleriyle bir bütünlük oluşturmalıdır. Bonsai ağacın kendisi değil ağaç ve saksı arasındaki görsel uyumdur. Ağacı bir saksıya dikmek ve gelişmesine bırakmak yeterli değildir. Bu şekilde bitki ağaç gibi durmayacak ve ömrü de uzun olmayacaktır. Gövde kalınından incesine tüm dallar şekillendirilerek ve gerekirse kesilerek uygun görüntü elde edilmeye çalışılır. Ağacın şekli belirginleştikten sonra düzenli kesim ve budamalarla son şekil elde edilir.

3. Bir bonsai bir çalıdan çok ağaca benzemelidir. Ağaçta belirli yaprak kümeleri ve aralarında belirgin boşluklar vardır, çalıda ise yapraklar tek bir küme oluşturur. Budama size uygun dal yapısını belirginleştirme imkanı verir. Bonsai yaşlandıkça, üzerinde değişiklikler yapabilir, bir dalını kesebilir, diğer birinin istediğiniz bir şekilde büyümesine izin verebilirsiniz. Saksısını değiştirerek başka bir açıdan gösterir, daha güzel bir görüntü yakalayabilirsiniz.

4. Tel sararak dalların da yerlerini istediğiniz yönde değiştirebilirsiniz. Gövde bonsai'nin kişiliğinin en önemli parçasıdır. Cılız ve zayıf görünüşlü gövde bonsai 'yi çirkinleştirir. Toprak üzerinde görünen güzel kök oluşumu ve yukarı doğru incelen yapıdaki gövde en idealidir. En altta kalın dallar olmalı, dallar yukarı doğru incelmeli ve kısalmalıdır. Dallar arasındaki mesafe yukarı çıktıkca azalmalıdır. İki dal gövde de aynı yükseklikte olmamalı, dalın karşısı mutlaka boş olmalıdır. Bunların yanında bonsai' de kuru dallar bırakarak ağaca yaşlı havası verilebilir. Bonsai için kesin kurallar yoktur. Herşey sizin özel zevkinize, ona bakış açınıza bağlıdır. Pahalı bir hobi olmamakla beraber, uzun süreli uğraşı ve sabır gerektirir. Başlangıçta bazı şeyler planlandığı gibi gitmeyebilir. Bir ağacın ölmesi sizi vazgeçirmemelidir. En usta kişinin dahi ağaçları ölebilir. Ancak tecrübe kazandıkça bunun daha az sıklıkta olduğunu göreceksiniz.

5. Nasıl yetistirilir? Bonsai yetiştirmeye başlarken yapılması gereken ilk şey sonuçta nasıl bir bonsai istediğinize karar vermektir. Ağacın doğal halindeki büyüklüğü, şekli, yaprak boyutları, yetiştirme zorluğu gibi etkenler, bu konulardaki tecrübelerinize göre öncelikli olarak düşünmeniz gerekenlerdir. Eğer ilk defa yetiştirecekseniz, tavsiye edilen en kolay yöntem yeterince büyümüş bir ağaç üzerinde çalışmaktır. Böyle bir ağacı bir fidanlıktan, yada imkanınız varsa bir ormandan temin edebilirsiniz. Başlangıç için kozalaklı ağaçlar en idealleridir. Ağacınızı seçerken ilk dikkat etmeniz gereken, ağacın boyuna göre kalın bir gövdesinin olması ve gövdenin her yönünden çıkan yeterli sayıda dala sahip olmasıdır. Bir başka önemli nokta ise, ağacın ön yüzünün neresi olacağına karar vermektir. Gövdenin en iyi görüntüyü verdiği ve mümkün olduğunca az dalın çıktığı yada budandığında en az kesik izi bırakacak taraf en uygunudur. Seçtiğiniz ağaç başlangıçta bir yaprak yığını gibi olsa da uygun budama ve tel sarma yöntemleriyle onu güzel bir bonsai ye dönüştürmek sizin elinizdedir.

6. Daha sabırlı biri iseniz seçtiğiniz ağacı bulduğunuz ortamdan çıkarmadan önce düşündüğünüz şekle girecek şekilde büyütmek daha güzel bir sonuç verecektir. Örneğin sonbaharda yaprak döken ağaçlar her bahar tomurcuk verir. Buna göre ağaçta istediğiniz dalın uzamasına izin verir, istemediğiniz dalı, hatta tepe dalını, keserek başka dalları bunların yerine büyütebilirsiniz. Bunun yanında güzel bir kök yapısına sahip olması için ağacın etrafına bir çukur kazarak ana köklerin bazılarını kesebilir, böylece ertesi yıl daha gelişmiş kılcal köklere sahip olmasını sağlayabilirsiniz.

7. Her iki yöntem sonucunda da ağacınızın aşağı doğru giden bir ana kökü olacaktır. Ağacı bonsai saksısına aktarabilmek için bu kökten kurtulmanız gerekmektedir. Bu işlemi bir kerede yapmaktansa, ağacın dengesini bozmamak için birkaç kerede, yeni köklerin dairesel bir eksende çıkmasına izin vererek yapmak daha uygundur. Bir diğer yöntem ise bir ağacın bonsai için uygun olabilecek kalın ama kısa, küçük yapraklı, yaşlı bir ağaca benzeyen bir dalını köklendirmektir. Bu, iki şekilde yapılabilir.

8. Eğer seçtiğiniz dal yere yakınsa, uç tarafı yüzeyde dik olacak şekilde, kesmeyi düşündüğünüz yerini toprağa gömerek sabitler ve köklenmesini beklersiniz. Eğer yüksek bir dal seçtiyseniz; kesmeyi düşündüğünüz bölgeden halka şeklinde dalı soyun. Bu bölgeyi bir naylon torba yardımıyla, torf yada yosunlu toprak karışımıyla sarın.Yeterli miktarda kök oluşuncaya kadar bekleyin. Daha sonra oluşan köklerin altından dalı kesin. Ağacınızı saksıya diktikten sonra bir tel yardımıyla sabitlemek dala göre zayıf olan kökler güçleninceye kadar yararlı olacaktır. Kesik daldan üretme uygulanabilecek bir başka yöntemdir. Ağaçların çoğu bu şekilde kök üretebilir. Ancak bu şekildeki bir üretim daha uzun bir zaman alacaktır. Kesik daldan üretim de genellikle iki şekilde yapılır. Birincisinde; ağacın büyüme mevsiminin sonunda; yeni büyümüş bir dal kesilir. Bu dal yumuşak bir toprağa yarısına kadar gömülür. Ertesi bahar kök vermeye başlayacak olan ağacınız sonraki bahara ise kullanılabilir duruma gelecektir. Diğer yöntemde ise; yeni büyümüş olan dal yaz başında kesilir.

9. Bu yöntemde köklenme 4 ila 10 hafta arasında gerçekleşir. Bu iki yöntemde de köklenmeyi hızlandıran hormonlar kullanmak daha uygun olacaktır. Ağacınızın büyümesini en baştan kontrol etmek isterseniz tohumdan üretmeyi deneyebilirsiniz. İlk başlayanlar için uygun olmayan bu yöntemde tohumları bir kaba dikersiniz. Bitki büyüdükçe ayrı kaplara yerleştirirsiniz. Buradaki önemli nokta ise bitkinin her aktarmada ana köklerini budayarak yan ve kılcal köklerin oluşmasını sağlamaktır.

10. Tüm bu yöntemlerden birini kullanarak elde ettiğiniz ağacı bonsai saksısına aktarmak sonraki adımınız. Bunun için kökler saksıya sığabilecek şekilde belirli bir ölçüde kesilir. Kök boyunun ağaç boyunun 1/3'ünden daha uzun olmaması gerekir. Kökleri kestikten sonra dalların ve yaprakların bir kısmını da budamak ağacın dengesini kaybetmemesi açısından önemlidir. Kök budama işleminin düzenli aralıklarla yapılması ağacın büyümesini sınırlandıran en önemli faktördür. Budamalarla uygun şekle yaklaşsanızda, en estetik görüntü için dalları tel sararak belli yönlerde kıvırmak, belli şekiller vermek gerekir. Amaç ağaca yaşlı görüntüsü vermek olduğundan gövde ve dallar düz değil mümkün olduğunca kıvrımlı olmalıdır. Teli çok sıkmak veya uzun süre dalda bırakmak dallarda iz kalmasına ve çirkin görünmelerine sebep olacağından bu konuya da gerekli özeni göstermeniz gerekir. bonzai kuralları Bonsai her ne kadar kendi zevkinize göre şekillendirebileceğiniz bir uğraşı olsa da, kendi içinde kuralları vardır. Bu kurallar çok katı kurallar olmamakla beraber genel olarak neyin daha uygun olduğu yada ne yapmanın yanlış yada zararlı olacağı konusunda tecrübelerden ve Japon kültüründen kaynaklanan genel bilgiler içermektedir.

11. Gövde Kuralları 1 . Ağacın uzunluğu gövde çapının 6 katı olmalı. 2 . Gövde bakana doğru hafifçe eğimli olmalı. 3 . Gövde yüzeyden itibaren genişlemeli,bitkiyi taşıyabilecek kalınlıkta olmalı. 4 . Kökler gövdeden dairesel olarak ayrılmalı. 5 . Gövdeden bakana doğru çıkan kök olmamalı.6 . Doruk bakana doğru eğimli olmalı. 7 . Gövde yüzeyde kalın, doruğa doğru incelen yapıda olmalı.8. Doruğun yönü gövdenin yüzeyden ayrıldığı yönle aynı olmalı. 9. Gövde üzerindeki eğriler bakana doğru olmamalı.10. S şeklindeki eğrilerde aşırıya kaçmamalı. 11. Boy uzadıkça eğriler birbirine daha yakın ve küçük çaplı olmalı.12. Ağaçta sadece bir tane doruk olmalı. 13. İki gövdeli ağaçlarda gövde yüzeye yakın bir yerde ayrılmalı.

12. Dallar 1 . Dallar birbirleriyle yada gövdeyle kesişmemeli.2 . Gövdeden bakana doğru çıkan dal olmamalı. 3 . İlk dal yüzeyden yaklaşık olarak ağaç boyunun 1/3'ü kadar yukarıda olmalı.4 . Sonraki dallar kalan yüksekliğin 1/3'ü kadar yukarıda olmalı.5 . Dallar gövdedeki eğimlerin dış yüzünden ayrılmalı.6 . Dalların çapları gövdeyle orantılı olmalı. Gövde çapının 1/3'ünden kalın çaplı dallar kalındır. 7 . İlk dal sağda (yada solda), ikinci dal solda (yada sağda), üçüncü dal arkada olmalı. 8 . Dallar birbirlerine paralel görünmemeli. 9 . Dalların kalınlık ve boyları gövde üzerindeki yüksekliğine göre azalmalı. 10. Dallar arasında yeterli boşluk bulunmalı. 11. Birinci ve ikinci dallar orta çizginin önüne doğru yerleştirilmeli. 12. Birinci, ikinci ve üçüncü dallar arasındaki açı yaklaşık olarak 120 derece olmalı. 13. Gövde üzerinde aynı hizada (tekerlek şeklinde yada simetrik) dal olmamalı. 14. Dallar üzerindeki dallar da aynı kurallarla yerleştirilmeli, yalnız aşağı yada yukarı giden dal olmamalı. 15. Ağaca yaşlı görüntüsü vermek için alt dallar aşağıya doğru eğimli olmalı. 16. İkiz gövdeli ağaçlarda gövdeler arasında dal bulunmamalı.

13. Saksı1 . Ağaç saksının orta noktasının gerisinde ve bir miktar sağda yada solda olmalı. 2 . Renkli saksılar çiçek açan ve meyve veren ağaçlarda kullanılmalı ve renk çiçek rengiyle uyumlu olmalı. 3 . Saksı derinliği ağaç çapıyla aynı olmalı.4 . Saksı genişliği ağaç uzunluğunun 2/3'ü kadar olmalı.5 . Saksının şekli ağaçla uyumlu olmalı. Sağa sola fazla eğimli olmayan ağaçlar dikdörtgen saksıda, eğim hareketi fazlaysa oval yada yuvarlak saksılar seçilmeli. Büyük ağaçlarda derin ve dikdörtgen saksılar kullanılmalı.

14. Toprak 1 . Toprak iyi karıştırılmalı, katmanlar olmamalı. 2 . Güçlü gübre kullanılmalı. 3 . Sulama üstten yapılmalı. 4 . Ortam nemli olmalı. 5 . Toprak karışımının kalın kısmı kullanılmalı ince toprak fazla katılmamalı.6 . Ağaç belli bir düzende değil ihtiyaç duydukça sulanmalı.7 . Sadece tropikal ağaçlar kapalı ortamlarda yetiştirilmeli, normal ağaçlar içeride yetiştiriliyorsa belli dönemlerde soğukta bırakılmalı

15. RESİMLER