470 likes | 1.31k Views
AKUT ROMATİZMAL ATEŞ. Dr.Dilara İçağasıoğlu. AKUT EKLEM ROMATİZMASI AKUT ROMATİZMAL ATEŞ. Romatizma eklemleri yalar kalbi ısırır. Önlenebilir ve tedavi edilebilir . Toplum sağlığı sorunudur. A grubu ß hemolitik streptokok (AGBHS) Boğaz Enfeksiyonu ile başlayan İmmünolojik Olay
E N D
AKUT ROMATİZMAL ATEŞ Dr.Dilara İçağasıoğlu
AKUT EKLEM ROMATİZMASI AKUT ROMATİZMAL ATEŞ Romatizma eklemleri yalar kalbi ısırır Önlenebilir ve tedavi edilebilir Toplum sağlığı sorunudur
A grubu ß hemolitik streptokok (AGBHS) Boğaz Enfeksiyonu ile başlayan İmmünolojik Olay İnflamatuar bir hastalık Kalp SSS Eklemler Deri ve deri altı
AGBHS Boğaz Enfeksiyonu 2-4 hft latent periyod Epidemi % 3 % 0.3 • 5-15 yaş arasında • Cinsiyet (kore dışında), ırk ayrımı yok • Aynı ailede sıklık • HLA tipleri • B hücre alloantijenleri Genetik Yatkınlık
Romatojenik suş • Mikroorg ait özellikler • M serotipi • Mukoid koloniler • Ilıman ve sıcak iklimlerde • Kış ve ilkbahar aylarında • Yoksulluk • Kalabalık aile, okul, toplu taşıma vb.
ÇEVRE İklim, mevsim İNSAN Yaş,cins (kore) genetik AGBHS M serotip SOSYOEKONOMİK Yoksulluk, kalabalık
İyi yaşam koşulları Antibiyotikler ABD, Avrupa, Japonya İnsidansta ciddi düşme 1980’lerin ortaları Gelişmekte olan ülkeler İmamoğlu (1975): 6.6/1000 Olguntürk (1999): 0.7/1000 ABD’de 4 misli
ARA Nasıl Oluşuyor ? OTOİMMÜNİTE İnsanAGBHS Kalp kapakları Hücre duvarı glikopro Myosin ve tropomyosin M protein Sinoviyal doku ve kartilaj Kapsül (hyaluronat) Subthalamik ve caudate Protoplazmik membr
PATOLOJİ Endokard Verrüköz valvülit KALP Myokard İnfiltrasyon Aschoff nodülü Perikard EKLEMLERSinoviyal zarların ödemi Periartiküler inflamasyon Kapsülde fokal nekroz Eklemde sıvı E. marginatum Vaskülit Kore Bazal ganglia,serebellum
Major kriterler Kardit Poliartrit Eritema marginatum Kore Deri altı nodülleri ARA İlk Atağı İçin Güncellenmiş Jones Kriterleri 1992 Minör kriterler Klinik • Ateş • Artralji Laboratuvar • Akut faz reakt (ESR,CRP) • PR uzaması
2 MAJOR TANI 1 MAJOR + 2 MİNÖR +
Geçirilmiş AGBHS infeksiyon delili (+) B. kültürü,hızlı antijen testi Antikor titresi yükselmesi (ASO, Anti DNAase)
ÖYKÜ • Geçirilmiş boğaz enf öyküsü (1/3 öykü yok) 2-4 hft (Ortalama 3 hft) Kore: 2-6 ay (ortalama 4 ay) • Solukluk , halsizlik, çabuk yorulma burun kanaması, karın ağrısı • Ailede ARA öyküsü
EKLEM TUTULUMU % 70-80 • Poliartiküler, gezici • Büyük eklemler (Diz,ayak bileği,el bileği, dirsek) • Çok ağrılı, masajla ağrı • Tedavisiz bir eklemde 1-5 gün, toplam 2-4 hft sürer • Salisilata 48-72 saat içinde dramatik yanıt • Sekel bırakmaz TANI OLASILIĞI EN YÜKSEK BULGU
Artrit: Karıştığı Hastalıklar 1 • Juvenil romatoid atrit (JRA) • Sistemik lupus eritematosus (SLE) • Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) • Henoch-Schönlein purpurası • Öteki vaskülitler • Lösemi • Kemik tümörleri • Hemofili, orak hücreli anemi
Artrit: Karıştığı Hastalıklar 2 • Septik artritler • Reaktif artritler (Brucella,Salmonella,Yersinia, Shigella,Chlamidia,Mycoplasma) • Viral artritler (Hepatit B, öteki hepatitler, infeksiyoz mononükleoz, rubella) • Poststreptokoksik Reaktif Artrit
Poststreptokoksik Reaktif Artrit PSRA • Kısa latent periyod (< 10 gün) • Uzamış artrit süresi (> 6-8 hft) • Salisilata yanıtsızlık • Atipik eklem tutulumu • Simetrik, küçük eklem tutulumu + Geçirilmiş AGBHS infeksiyon delili
Romatizmal Kardit % 50 • Endokardit • Myokardit • Perikardit Pankardit
Endokardit • Mitral yetmezlik % 85-90 • Aort yetmezliği % 20-30 Aktivasyon üfürümleri MY: Apikal pansist + middiastolik (Carey Coombs) AY: Erken diastolik çekici
Myokardit • Halsizlik, iştahsızlık • Taşikardi, gallop ritmi • Kardiyomegali • EKG’de ileti bozuklukları ve prematüre atımlar • Kalp yetmezliği gelişmesi
Perikardit • Prekordial ağrı • Öne doğru oturma • Frotman • Tele’de çadır manzarası • Endokardit üfürümü ile beraber
Endokardit (Ayırıcı Tanı) • Küçük VSD • Sol ventrikül dilatasyonu (myokardit, dilate kardiyomyopati) sonucu gelişen MY üfürümü • Konjenital MY • Mitral kapak prolapsusu • Masum üfürümler
Perikardit (Ayırıcı Tanı) Pankardit (myokardit ve endokarditle beraber) olduğundan üfürüm duyulur. • Viral perikarditler • Bakteriyel perikarditler • Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF) • Kollajen doku hast. (sistemik JRA, SLE)
Sydenham Koresi % 15-30 Prepubertal kız çocuklar • Davranış bozuklukları: Huzursuzluk, arkadaş ve kardeşleriyle iyi geçinememe • Çabuk ve sık ağlama • Motor koordinasyon kaybı • Yürümede bozukluk, elindekileri düşürme • Konuşmanın anlamsız oluşu • Yazı yazma bozulur • Düğme ilikleme, ayakkabı bağlama bozulur • Spontan, istemsiz, amaçsız spazmodik hareketler • Kaslarda aşırı güçsüzlük
Deri Altı Nodül < % 10 • 0.5-2 cm büyüklükte • Ağrısız, hareketli • Eklemlerin ekstansör yüzlerinde • Vertebralar üzerinde • Saçlı deride • Haftalarca sürebilir • Sıklıkla karditle birliktedir
Eritema Marginatum < % 5 • Gövdede ve ekstremitelerin proksimalinde • Ortası soluk, pembe renkli maküler • Kaşıntısız • Sıcakta belirginleşir
Minör Bulgular • Ateş • Artralji • Akut faz reaktanları • Sedimentasyon yüksekliği(Anemi, KKY) • CRP pozitifliği • Uzamış PR aralığı Lökositoz, anemi olabilir
Geçirilmiş AGBHS infeksiyon delilleri Boğaz kültürü ASO AntiDNAase B Streptozyme testi
Major kriterler Kardit Poliartrit Eritema marginatum Kore Deri altı nodülleri ARA İlk Atağı İçin Güncellenmiş Jones Kriterleri 1992 Minör kriterler Klinik • Ateş • Artralji Laboratuvar • Akut faz reakt (ESR,CRP) • PR uzaması + Geçirilmiş AGBHS infeksiyon delili (+) B. kültürü,hızlı antijen testi antikor titresi yükselmesi (ASO, Anti DNAase)
İSTİSNALAR • Kore • Sinsi seyirli kardit Sedimentasyon, CRP düşük ASO düşük olabilir
Dünya Sağlık Örgütü ARA kriterleri (2002-3) • ARA tanısı için; • Jones kriterlerinin aynısı • ARA geçirmiş bir hastada yineleyen ARA tanısı için; • Geçirilmiş streptokok infeksiyonu kanıtının yanı sıra (kızıl dahil) en az iki minör kriter bulunması
TEDAVİ 1. Koşul KESİN TANI A) Streptokok eradikasyonu B) Antiinflamatuar tedavi C) Yatak istirahati ve destek tedavi
Streptokok Eradikasyonu 1) < 25 kg 600.000 Ü > 25 kg 1.200.000 Ü 2) Oral tedavi: 3) Allerji varsa Benzatin Penicillin G, IM Penicillin V 250-500mg/doz x 4 (10 gün) Eritromisin: 40 mg/kg/gün 4 doz (10 gün) Klaritromisin: 15 mg/kg/gün 2 doz Azitromisin 5 gün
ARTRİT TEDAVİSİ Aspirin 4 dozda • 80-100 mg/kg/gün (max3.5 g/gün) • 50-75 mg/kg/gün • 2 hft içinde azaltıp kesilir Toplam tedavi 6 hft ESH, Kc. enzimleri, salisilat düzeyi 2 hafta 2 hafta
HAFİF KARDİT ASPİRİN 4-6 hft,2 hft içinde kesilir. Topl. 8 hft 7 gün 2 mg/kg/gün Prednisolon Sonra ASPİRİN
AĞIR KARDİT Prednisolon 2 mg/kg/gün (max 60 mg) 2. hft sonra azalt 4. Hft 1 mg/kg/güne düşünce azaltarak keserken Aspirin 75 mg/kg/gün başla 4-6 hft kullan sonra azaltarak kesilir Toplam 8-12 hft
Kalp Yetmezliği Tedavisi • Digoksin !!! • Diüretik • ACE inhibitörleri • En az 6-8 hft yatak istirahati
Kore Tedavisi • Stresten korunma • Yatak istirahati • Haloperidol (Norodol damla) • 0.5-1 mg/gün (3 dozda) • 3 günde bir 0.5 mg arttırılabilir • Max. 5 mg/gün • Na valproat 15-20 mg/kg/gün
Birincil korunma İkincil korunma • 21 günde bir Benzatin Penicillin G IM • < 25 kg 600.000 Ü • > 25 kg 1.200.000 Ü • Penicillin-V: 2x 250 mg/gün oral • Penicillin allerjisi • 2x250 mg/gün Eritromisin • < 25 kg 0.5 g/gün Sülfadiazin • > 25 kg 1 g/gün Sülfadiazin
İkincil Korunma Süresi • Kardit yok • 21 yaşına kadar ya da 5 yıl (hangisi daha uzunsa) • Kardit var • Yaşam boyu korunma
İnfektif Endokardit Korunması Kapak patolojisi olanlarda • Clindamycin • Klaritromisin • Azitromisin
PROGNOZ • Artrit: Çok iyi, sekel kalmaz • Kore: Nadiren uzar Kardit Prognozun başlıca belirleyicisi İyileşirken oluşan fibrozis, skar dokusu kalıcı kapak hasarı ve kronik RKH
KARDİT • ne kadar ağır • rekürrens ne kadar çoksa kalıcı kalp hasarı (RKH) riski o kadar fazladır. • Hafif kardit % 80 iyileşir • Ağır kardit % 20 iyileşir İyi ikincil korunma RKH sıklığını azaltır