Strategie gospodarki ściekowej w przemyśle spożywczym na przykładzie Carlsberg Breweries

1. Strategie gospodarki ściekowej w przemyśle spożywczym na przykładzie Carlsberg Breweries „Woda i Ścieki” Adam Pawełas / Carlsberg Polska S.A. Warszawa, 16 kwietnia 2008

2. Spis treści 1. Ścieki i ich oczyszczanie w browarach 2. Polityka środowiskowa Carlsberg Breweries A/S 3. Strategie gospodarki ściekowej 4. Stopnie oczyszczania ścieków 5. Przykłady rozwiązań

3. 1. Ścieki i ich oczyszczanie w browarach

4. Ścieki z browarów – duży ładunek organiczny • Surowe ścieki z browarów charakteryzują się wysokim stężeniem zanieczyszczeń organicznych (3-5 razy większym niż typowe ścieki komunalne) i zmiennym odczynem. • Duży udział rozpuszczonych związków podlegających biologicznej degradacji. Bez tłuszczu. • Małe ilości zawiesiny jeśli skuteczna separacja u źródła. • Ładunek organiczny pochodzi ze strat surowców, produktu i procesów mycia. • Odczyn kwaśny lub zasadowy jest wynikiem odprowadzania zużytych roztworów myjących z instalacji.

5. Ścieki z browarów – c.d. Źródło: dane własne, literatura branżowa

6. Oczyszczalnia ścieków – trudny obiekt w browarze • Oczyszczalnie ścieków należą do najtrudniejszych instalacji technologicznych w browarach. Znalezienie właściwego rozwiązania oczyszczania ścieków dla konkretnego zakładu jest zadaniem kompleksowym, wymagającym opracowania i realizacji wieloletniej strategii gospodarki ściekowej. filtracja rozlew fermentacja inne warzelnia moce straty mycie przestoje awarie

7. 2. Polityka środowiskowa Carlsberg Breweries A/S

8. Carlsberg Breweries A/S • Carlsberg Breweries A/S – duńska grupa piwowarska, założona w 1847 przez legendę piwowarstwa J.C. Jacobsena i jego syna Carla • Znane marki piwne: Carlsberg, Tuborg, Holsten • Produkcja napojów, m.in. na licencji Coca Cola • W 2008 roku po przejęciu Scottish & Newcastle spółka wyprodukuje 120 mln hektolitrów piwa (5. miejsce na świecie), w browarach działających w Europie i Azji • Od 1996 roku w Polsce grupa Carlsberg Polska (Browary: Bosman/Szczecin, Kasztelan/Sierpc, Okocim/Brzesko)

9. Inicjatywy branżowe • Przemysł piwowarski w Unii Europejskiej opracował przegląd najlepszych dostępnych technik ograniczania zanieczyszczeń w browarach wymagających tzw. pozwolenia zintegrowanego. Wytyczne najlepszych praktyk, w tym oczyszczania ścieków, można znaleźć na stronach Ministerstwa Środowiska.

10. Polityka środowiskowa Carlsberg Breweries A/S • Zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń w ściekach jest jednym z priorytetów środowiskowych w piwowarstwie. • Carlsberg Breweries realizuje globalną politykę ochrony środowiska, w której ważną częścią jest bezpieczne usuwanie ścieków, odpowiednie do wymagań i możliwości lokalnych. • Stosowanie optymalnych rozwiązań gospodarki ściekowej jest oparte na korporacyjnej metodyce prowadzenia gospodarki ściekowej.

11. 3. Strategie gospodarki ściekowej

12. polityka lokalna wymagania prawne infrastruktura komunalna funkcjonalność działania „u źródła” lokalizacja Co ma wpływ na strategię?

13. Aspekt: wymagania prawne • Wymagania prawne dotyczące usuwania ścieków. W Unii Europejskiej obowiązują jednolite standardy ścieków oczyszczonych odprowadzanych do odbiornika ścieków z zakładów przemysłu spożywczego. • Zrzuty pośrednie do kanalizacji komunalnej regulują przepisy krajowe i lokalne wymogi oczyszczalni komunalnych (dopuszczalny ładunek organiczny i substancji biogennych).

14. Aspekt: infrastruktura komunalna • Dostępność infrastruktury komunalnej oczyszczania ścieków. Kluczową kwestią są możliwości przyjęcia ścieków przez oczyszczalnie zewnętrzne, w tym zdolności oczyszczania, parametry ścieków, taryfy i ceny ścieków. • Możliwe są różne formuły rozliczenia za ścieki, od prostych stawek według ilości ścieków do złożonych formuł cenowych zależnych od ilości i ładunku zanieczyszczeń. • Najczęściej podczyszczalnie stosuje się w małych ośrodkach miejskich, w których rozbudowa oczyszczalni przemysłowo-miejskiej wielokrotnie przekraczającej ładunek ścieków komunalnych jest zbyt kosztowna.

15. Aspekt: polityka lokalna • Polityka lokalna gospodarki ściekowej. W szczególności istotne jest podejście władz i przedsiębiorstw komunalnych odnośnie rozwoju infrastruktury i egzekwowania wymagań. W krajach z niewystarczająco rozwiniętą infrastrukturą ważne jest ustalenie przewidywanych okresów dostosowawczych, inwestycji, zmian taryf itp. • W zależności od lokalnych uwarunkowań odprowadzania ścieków do kanalizacji zewnętrznej stosowane są różne stopnie oczyszczania ścieków browarnianych. Występują również przypadki, w których oczyszczalnia zewnętrzna (np. komunalna) odbierająca ścieki z browaru nie wymaga żadnego ich podczyszczania w zakładzie ze względu dużą własną zdolność oczyszczania i wysoką odporność na zmienność ładunku zanieczyszczeń.

16. Aspekt: redukcja ładunku „u źródła” • Działania u źródła ścieków. W celu określenia docelowych parametrów ścieków i ewentualnych parametrów technologicznych urządzeń oczyszczających powinno się podjąć działania u źródła. • Działania podjęte w branży piwnej: w zakresie redukcji strat surowców i produktów (odzysk produktu), odzysku produktów ubocznych (drożdże, wysłodziny, osady brzeczkowe, osady filtracyjne, ług sodowy) oraz w zakresie rozdziału kanalizacji technologicznej od deszczowej (w starych zakładach). • Skuteczne działania u źródła zmniejszają parametry oczyszczalni nawet do 50%.

17. Aspekt: lokalizacja oczyszczalni • Lokalizacja urządzeń oczyszczania ścieków w zakładzie. Należy sprawdzić możliwości lokalizacyjne urządzeń oczyszczania ścieków w zakładzie. Dla wariantu pełnej oczyszczalni ścieków konieczny jest dostęp do odbiornika ścieków. • Technologie tlenowe najczęściej wymagają 3-5 razy więcej powierzchni niż technologie beztlenowe. Im mniejszy teren tym mniejsza elastyczność obiektu (np. brak miejsca na dodatkowe ciągi technologiczne).

18. Aspekt: funkcjonalność • Funkcjonalność oczyszczalni dla potrzeb zakładu w horyzoncie 5-10 lat. Urządzenia oczyszczania ścieków powinny być dostosowane do sposobu funkcjonowania zakładu oraz uwzględniać rozwój mocy produkcyjnych w przyszłości. • Funkcjonalność w rozumieniu dostępu do urządzeń, scenariuszy awarii (zastępowalność urządzeń), zasoby do obsługi, sterowanie i wizualizacja, likwidacja uciążliwości obiektu (hałas, odory, osady), usługi zewnętrzne (np. odbiór osadu).

19. 4. Stopnie oczyszczania ścieków

20. Stopnie oczyszczania ścieków Zasadniczo wyróżnia się następujące stopnie oczyszczania ścieków browarnianych: 1. stopień- uśrednianie ścieków z neutralizacją – w efekcie ścieki mają wyrównane parametry w czasie; 2. stopień - podczyszczanie ścieków do parametrów ścieków komunalnych – w efekcie redukcji ładunku zanieczyszczeń organicznych ścieki odpowiadają charakterystyką ścieków komunalnych, zgodnie z typowymi wymogami oczyszczalni komunalnych; 3. stopień - pełne oczyszczanie ścieków ze zrzutem do wód powierzchniowych – ścieki oczyszczone odpowiadają standardom ścieków biologicznie rozkładalnych zgodnie z odpowiednimi przepisami.

21. Stopnie oczyszczania: przykładowe technologie i efekty

22. 5. Przykłady rozwiązań

23. zbiornik uśred-niający dozowanieCO2 w przepływie sampler/ pomiar ChZT Uśrednianie ścieków w Leeds (Wlk Brytania) • Rok budowy: 1995 • Kontekst: umowa z oczyszczalnią miejską na odbiór ścieków • Wielkość: 2.000 m3/d

24. zbiornik awaryjny zbiornik od-świeżania reaktor bez-tlenowy zbiornik buforowy sita biogaz / pochodnia, odzysk Podczyszczalnia Falkenberg (Szwecja) • Rok budowy: 2005 • Kontekst: rozbudowa browaru, uzgodnienia z oczyszczalnią miejską • Dostawca: Paques / VWS • Wielkość: 12 ton ChZT/d, 3.000m3/d

25. zbiornik awaryjny 2 reaktory bez-tlenowe zbiornik buforowy zbiornik od-świeżania sita biogaz / pochodnia, odzysk Podczyszczalnia w Rheinfelden (Szwajcaria) • Rok budowy: 1998 • Kontekst: rozbudowa browaru, uzgodnienia z oczyszczalnią miejską • Wielkość: ładunek 9 ton ChZT/d, 3.200m3/d

26. osadniki wstępne osadniki wstępne osadniki wstępne osadniki wtórne osadniki wtórne komory osadu czynnego komory osadu czynnego Oczyszczalnia przemysłowo-komunalna w Brzesku • Rok rozbudowy: 2005-2007 • Kontekst: oczyszczalnia przemysłowo-komunalna Browaru Okocim • Dostawca: CTBK Eko-technika, Aqua Systems, Skanska • Inwestycja z dotacją 30% SPO WKP • Wielkość: 22 tony ChZT/d, 10.000m3/d osadniki wstępne kraty, piaskownik fermentacja i odwadnianie osadu

27. zbiornik awaryjny reaktor tlenowy sita reaktor bez-tlenowy zbiornik buforowy flotator biogaz (pochodnia), odwadnianie osadu Oczyszczalnia Bosman w Szczecinie • Rok budowy: 2005-2006 • Kontekst: opóźniona budowa oczyszczalni komunalnej w Szczecinie, analiza porównawcza podczyszczanie – pełne oczyszczanie • Dostawca: Paques, VWS • Inwestycja z pożyczką preferencyjną WFOŚiGW Szczecin • Wielkość: ładunek 9 ton ChZT/d, 3.000m3/d

28. zbiornik awaryjny sita reaktor bez-tlenowy zbiornik buforowy osadnik wtórny Oczyszczalnia w Celarevie (Serbia) • Rok budowy: 2007-2008 • Kontekst: niepewny rozwój oczyszczalni komunalnej • Dostawca: GWE • Beztlenowo-tlenowa, z denitryfikacją, osadnik wtórny, prasa na osady, pochodnia biogazu • Wielkość: ładunek 7,6 ton ChZt/d, 1.900m3/d biogaz (pochodnia), odwadnianie osadu komora osadu czyn-nego/ denitryfi-kacja

29. W podsumowaniu … 1. Oczyszczalnię jest łatwo zbudować, trudniej zaplanować 2. Projektant nie jest jasnowidzem, odpowiedzialność za koncepcję i parametry jest po stronie użytkownika 3. Rozważ wszystkie aspekty decyzji, bądź świadom mocnych i słabych stron przyjętego rozwiązania