1 / 50

Asitler, Bazlar ve Tuzların yapısı ve Temel özellikleri

Asitler, Bazlar ve Tuzların yapısı ve Temel özellikleri. Asit- Baz tanımı. Arrhenius Asit-Baz Tanımı (1884) Brønsted-Lowry Asit-Baz Tanımı (1923) Lewis asit-baz Tanımı. Tanım:. Arrhenius Asit-Baz Tanımı (1884)

tale
Download Presentation

Asitler, Bazlar ve Tuzların yapısı ve Temel özellikleri

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Asitler, Bazlar ve Tuzların yapısı ve Temel özellikleri

  2. Asit- Baz tanımı Arrhenius Asit-Baz Tanımı (1884) Brønsted-Lowry Asit-Baz Tanımı (1923) Lewis asit-baz Tanımı

  3. Tanım: Arrhenius Asit-Baz Tanımı (1884) Hidrojen içeren ve Suda çözüldüğünde H+ iyonu oluşturan maddelere Asit denir. HCl H+ + Cl– HNO3 H+ + NO–3 H2SO4 2 H+ + SO4–2 H3PO4 3 H+ + PO4 -3

  4. Bazlar OH- iyonu içeren ve suda çözüldüğünde OH – iyonu oluşturan maddelere Baz denir. NaOH (aq)  Na+(aq) + OH -(aq) KOH(aq) K+(aq ) + OH -(aq) Ca(OH)2 Ca+2 + 2 OH -(aq) Al(OH)3 Al+3 + 3 OH -(aq) NH3 OH- Y0k

  5. Brønsted-Lowry Asit-Baz Tanımı (1923) Proton (H+ )iyonu verme eğiliminde olan maddelere asit denir.. HCl + H2O Cl– + H3O+ Asit + Baz Baz + Asit Proton (H+ ) iyonu alma eğiliminde olan maddelere baz denir.. NH3 + H2O NH4+ + OH- Baz + Asit  Asit + Baz

  6. Lewis asit-baz Tanımı : Baz elektron çifti veren tür, Asit ise elektron çifti alan maddedir

  7. Konjuge Asit ve Baz çiftleri • Konjuge çift • Asit + Baz  Baz + Asit • Konjuge çift HF + H2O F– + H3O+ H2PO4– + OH– HPO42– + H2O NH4+ + CO32– NH3 + HCO3–

  8. Asit ve bazların Kuvveti • Elektrolit: Suda ve bazı çözücülerdeçözündüğü zaman iyonlaşarak elektriği ileten çözeltilere elektrolit denir. Kuvvetli elektrolitler bir çözücüde tamamen, zayıf elektrolitler kısmen iyonlaşır.

  9. Kuvvetli Asit Suda tamamen iyonlaşanasitlere kuvvetli asit denir. HCl, HBr, HI, HF , HCN, HNO3, H2SO4 • Kuvvetli baz Suda tamamen iyonlaşan iyonlaşan bazlara kuvvetli baz denir. NaOH, KOH, LiOH, RbOH, CsOH gibi

  10. Zayıf Asitler Suda kısmen iyonlaşan asitlere denir. (RCOOH), CH3COOH C6H5COOH, H2S, H2CO3, H2SO3 gibi Zayıf baz: Suda kısmen iyonlaşan bazlara denir. (NH3) Aminler (RNH2, R2NH, R3N), CH3CH2NH2, (CH3)2NH, (C3H7)3N, C5H5N

  11. Asitlerin Özellikleri • 1- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. • 2- Sulu çözeltilerinin tatları ekşidir (limon, sirke gibi). • 3- Turnusol kağıdının rengini maviden kırmızıya dönüştürürler. • 4- Hepsinin yapısında hidrojen (H) vardır ve sulu çözeltilerine (suda çözündüklerinde) • hidrojen iyonu (H+) verirler. • 5- Plastik ve camlara etki edemezler. • 6- Saf haldeyken elektrik akımını iletmezler. • 7- Yakıcı özelliktedirler. • 8- Bazlarla birleşerek nötrleşirler ve tuz ile su oluşturup ısı açığa çıkarırlar. Nötrleşme tepkimeleri • ekzotermiktir.

  12. Asitlerin Özellikleri Asit + Baz Tuz + Su + Isı HCI + NaOH NaCI + H2O+Isı 9- Aktif Metallerle tepkimeye girerek metal tuzu oluştururlar ve H2 (hidrojen) gazı açığa çıkarırlar. (Al, Mg, Zn, Fe, Na gibi metaller). Metal + Asit → Metal Tuzu + H2(g) Mg + 2HCl →MgCl2 + H2(g)

  13. Asitin değerliği Bir asitin değerliği suya verdiği H+iyonu miktarına yada (H) sayısına bağlıdır. HCl → H+ + Cl- (1 değerlikli) HNO3→ H+ + NO3-(1 değerlikli) H2SO4 →2 H+ +SO4-2 (2 değerlikli) H3PO4 →3 H++PO4-3 (3 değerlikli) • Not: Asitlerin üzerine su ilave edilmez.

  14. Günlük Yaşamda Asitler • Sirke, seyreltik bir asetik asit (CH3COOH) çözeltisidir. • Araba akülerinde sülfirik asit (H2SO4)kullanılır. • Nitrik asit (HNO3 ), boya ve gübre yapımında kullanılır. • Temizlikte kullanılan tuz ruhu seyreltik hidroklorik asit (HCl)çözeltisidir.

  15. Günlük yaşamda asitler • Midemiz de seyreltik hidroklorik asit salgılayarak besinleri parçalar. Bu salgının fazlalaşması midede ülsere sebep olur. • CO2 ve SO2 suda asit özelliği gösteren oksitlerdir. Asit yağmurlarını oluştururlar.

  16. BAZLARIN ÖZELLİKLERİ • Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. • kırmızı turnusol kağıdını maviye dönüştürürler.(Bazların ayıracı KIRMIZI TURNUSOL KAĞIDI veya FENOLFTALEİN dir) • Sulu çözeltileri acımsı tattadır,dokunulduğunda ele kayganlık hissi verirler. • Asitlerle nötrleşme reaksiyonu vererek tuzları oluştururlar.

  17. Baz içine fenolftalein çözeltisi damlatıldığında, baz pembe renk alır. • Fenolftalein asit içine konulduğunda asitin rengini değiştirmez. • Bazlar da asitler gibi suda iyonlarına ayrıştıkları için elektrik akımını iletir. • NaOH ve KOH kuvvetli bazlardır. Kuvvetli bazlar metallere ve dokulara tahriş edici etki yapar. • Amonyağın buharı göze, burna ve solunum yoluna zarar verir.

  18. Bazların Kullanım Alanları • Sodyum hidroksit (NaOH) sabun yapımında kullanılır.Bu yüzden sabun ağzımıza ve gözümüze değdiğinde acı verir. • Diş macunu ve şampuanlarda da baz olduğu için acı tat verir. • Amonyaklı sıvı maddeler, yağ ve kireç sökücü olarak ev temizleyicilerinde kullanılır.

  19. Bazların Kullanım Alanları • Kireç suyu bir çeşit bazdır. Mikropları öldürmede kullanılır. • Potasyum hidroksit,( KOH) arap sabunu yapımında kullanılır. * Bitkisel yağların temizlenmesinde kullanılır • Bazlar ve asitler tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur. * Pamuk ipliğini merserize ipe dönüştürmede kullanılır.

  20. Bazların değerliği: Bir bazın değerliği suya verdiği OH-iyonunun miktarına yada yapısındaki OH-sayısına bağlıdır NaOH → Na+ + OH- (1 değerlikli ) KOH → K+ + OH- (1 değerlikli ) Ca(OH)2 → Ca+2 + 2OH- (2 değerlikli ) Al(OH)3 → Al+3 + 3OH- (3 değerlikli )

  21. Bazların Kullanım Alanları • Yemek sodası olarak bilinen kabartma tozu, bir çeşit baz olan sodyum bikarbonat içerir. (NaHCO3) • Kireç suyu bir çeşit bazdır. • Potasyum hidroksit,( KOH) arap sabunu yapımında kullanılır. • Bitkisel yağların temizlenmesinde kullanılır

  22. Asit ve Baz Derecesinin Belirlenmesi • Bir çözelti içindeki asit ya da baz derecesini belirleyen H+ ya da OH– iyonu miktarıdır. • Eğer çözeltide H+ iyonu fazla ise bu asitli bir sıvıdır. • Eğer OH– iyonu fazla ise bu sıvı bazdır. • H+ ve OH– iyonları sayısı birbirini dengeliyorsa sıvı nötrdür.

  23. pH ölçüsü • Bir sıvı çözeltideki asit miktarı, pH ölçüsü olarak adlandırılan bir yöntemle tespit edilir. • Bunun için pH kâğıdı ya da pH metre aleti kullanılır. • pH kâğıdı çözeltinin asitlik derecesine göre renk değiştirir. • pH ölçüsüne göre çözeltinin asitliği 0 - 14 arasında değerlendirilir

  24. 7-14 arası değerler baz için kullanılır. • pH değerinin 7 olması çözeltinin nötr olduğunu gösterir • 0 - 7 arası değerler asit,

  25. pH Hidrojen iyonu konsantrasyonun eksi logaritmasıdır. (logaritma on tabanına göre ) pH = - log[H3O+] pH = - log [H+] • H2O(s) + H2O(s) < -- > H3O+ + OH- • K [H2O]2 = Ksu= [H3O+][OH-] = 1.0 x10-14 (25°C)

  26. pH Saf suda Hidronyum iyonu ve hidroksil iyonu konsantrasyonları eşittir. • [H3O+]=[OH-]= 1.0 x 10-7 (25°C) • pH = 7.00 nötr çözeltiler • pH < 7.00 asidik çözeltiler • pH > 7.00 Bazik çözeltiler

  27. pH Hesaplamaları Kuvvetli Asit ve Bazlarda Kuvvetli Asitlerde pH direkt kuvvetli asitten gelen H+ iyonu konsantrasyonu kullanarak hesaplanır. Burada suyun iyonlaşmasından gelen H+ ve OH- iyonları ihmal edilir.

  28. Zayıf Asit ve Bazlarda Zayıf Asit ve bazlarda Asitlik veya Bazlık denge sabiti kullanılır Burada suyun iyonlaşmasından gelen H+ ve OH- iyonları duruma göre ihmal edilir veya edilmez.

  29. Kuvvetli Asit ve Bazlarda • Kuvvetli Asitlerde pH direkt kuvvetli asitten gelen H+ iyonu konsantrasyonu kullanarak hesaplanır. Burada suyun iyonlaşmasından gelen H+ ve OH- iyonları ihmal edilir • HCl(aq) + H2O(l)H3O+(aq) + Cl-(aq) pH = - log[H3O+]

  30. Zayıf Asit ve Bazlarda İyonlaşma Zayıf Asit ve bazlarda Asitlik veya Bazlık denge sabiti kullanılır HA(aq) + H2O(l)H3O+(aq) + A-(aq) [H3O+] [A-] Ka = ------------------------- [HA] CH3COOH + H2O H3O+ + CH3COO- [H3O+] [CH3COO-] Ka= ------------------------------- [CH3COOH]

  31. Soru: 10-2M hydronium iyonu içeren çözeltinin pH ı nedir ? pH = -log[H3O+] = (-1)log 10-2 = (-)(-2) = 2 soru : 25°C deki 0.0024 M HCl çözeltisinin [H3O+], pH, pOH ını hesaplayınız.

  32. Örnek soru : 0.125 MCH3COOH çözeltisinin H+ konsantrasyonunu ve pHını hesaplayınız. Ka = 1.8 x 10-5 Çözüm: CH3COOH + H2O H3O+ + CH3COO- Konsanntrasyon (M) CH3COOH + H2O H3O+ + CH3COO- başlangıç 0.125 ---- 0 0 değişim -x ---- +x +x denge 0.125 - x ---- x x x x Ka= ------------ 0.125-x Kabul 0.125 - x = 0.125 x2 = 2.25 x 10-5 x = 1.5 x 10-3 pH= 2.82

  33. Örnek Bir bölgemizde belirli bir günde toplanan yağmur suyunun pH sı 4,82 dir. Yağmur suyunun H+ konsantrasyonunu hesaplayınız. (H+ ) = 10-pH olacağını unutmayınız)

  34. Örnek Bir portakal suyunun pH sı 3,33 dür. H+ iyonu konsantrasyonunu hesaplayınız. Soru: Bir NaOH çözeltisinde (OH-) = 2,9.10-4 M Çözeltinin pH sını bulunuz. Çözüm: pOH = - log(OH- ) ve pH + POH = 14 hatırlayınız.

  35. SORU: 0.125 M HClO çözeltisindeki [H3O+] konsantrasyonu nedir?Ka = 3.5 x 10-8

  36. Tampon çözelti Tampon çözeltizayıf asit ve zayıf asitin tuzunu veya zayıf bir baz ve zayıf bazın tuzunu aynı anda içeren çözeltilere tampon çözelti denir. Tampon çözeltiler seyrelme ve az miktarda kuvvetli baz ve asit ilavesine karşı pH ta değişmeye direnç gösterir.

  37. Tampon kapasitesi 1 L tampon çözeltisinin pH sını 1 birim değiştirmek için eklenmesi gereken kuvvetli asit veya bazın mol sayısıdır. Tampon çözeltilerde pH ortamda bulunan asit (baz) ve tuzun konsantrasyonu zayıf asit veya zayıf bazın iyonlaşma denge sabitin ifadesinde (Ka veya Kb) yerine konarak hesaplanır. Tampon çözeltilerde pH = pKa ± 1 aralığında değişir.

  38. Asit-Baz İndikatörleri İndikatörAsitte Bazda pH aralığı Timol mavisi Kırmızı Sarı 1,2-2,8 Metil oranj Turuncu Sarı 3,1-4,4 Metil kırmızısı Kırmızı sarı 4,2-6,3 Klorofenol Mavisi Sarı Kırmızı 4,8-6,4 Fenolftalein Renksiz Kırmızımsı Pembe 8,3-10

  39. Tuz:Asitler ve bazlar tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşur. Bu olaya nötrleşme tepkimesi denir. Bu olayda asit ve baz bir birinin etkilerini yok ettiği için, asit ve baz etkileşmesine nötrleşme tepkimesi adı verilir. • NaOH + HCl NaCl + H2O Sodyum Hidroklorik Sodyum Su hidroksit asit klorür

  40. Tuzların Asit-Baz Özellikleri Tuz çözeltileri kuvvetli elektrolit özellik gösterirler, Tuz hidrolizi terimi, bir tuzun katyonu,anyonu veya her ikisinin su ile tepkimesini belirtir. Tuz hidrolizi genellikle çözeltinin pH sını etkiler.

  41. Nötral Çözeltileri oluşturan Tuzlar Alkali veya toprak alkali metal iyonu(Be+2 hariç) ile kuvvetli bir asidineşlenik bazını(Cl-,Br-,NO3- gibi) içeren tuzlar önemli ölçüde hidroliz olmaz ve bu çözeltilerin nötral olduğu söylenebilir. NaNO3(k) Na+ + NO3- Na+ ve NO3- iyonlarını içeren bir çözeltinin pH sı 7 olup nötrdür.

  42. Bazik Çözelti Oluşturan Tuzlar CH3COONa Na+ + CH3COO- Oluşan hidrolizde Na+ iyonu, asidik yada bazik özelliklere sahip değildir. Ancak asetat iyonu(CH3COO-) zayıf asit olan CH3COOH ın eşlenik bazıdır ve bu nedenle H+ larına karşı ilgiye sahiptir.

  43. Asetat iyonlarının hidroliz tepkimesi CH3COO- + H2O  CH3COOH + OH- Şeklindedir. Tepkime OH- iyonu oluşturduğu için sodyum asetat çözeltisi baziktir. Bu hidrolizin Kb si (CH3COOH ).(OH-) Kb= ------------------------- = 5,6.10-10 olur. (CH3COO- )

  44. Asidik Çözelti Oluşturan Tuzlar Kuvvetli asit ile zayıf bazların oluşturduğu tuzlar suda çözündüğünde, çözelti asidik olur. NH4Cl(k) → NH4+ + Cl- tepkimesinde Cl- iyonu bir kuvvetli asit (HCl gibi) anyonu olduğundan H+ iyonlarına karşı ilgiye sahiptir. NH4+ iyonu zayıf baz olan NH3 ün zayıf eşlenik asididir ve NH4+ + H2O(s)  NH3 + H3O+ hidroliz tepkimesi; NH4+  NH3 + H+ şeklinde de olabilir. Bu tepkime H+ iyonları oluşturduğundan çözeltinin pH sı azalır yani asidik olur.

  45. TUZLARIN ÖZELLİKLERİ • Tuz çözeltileri, asit ve baz çözeltileri gibi elektrik akımını iletir. Çünkü tuzlar su içinde iyonlarına ayrışır. Su içinde serbest hâlde gezebilen iyonlar elektrik akımını iletir. Örneğin yemek tuzunun (NaCl) suda iyonlarına ayrışması şu şekildedir: • NaCl (katı) Na+ (suda) + Cl– (suda • Tuzlar turnusol kağıdına etki etmez • Kristal yapılıdırlar

More Related