Nowe podejście do zamówień publicznych

1. Nowe podejście do zamówień publicznych mgr Natalia Miłostan Zakład Publicznego Prawa Gospodarczego UWr Wrocław 2012

2. Plan wykładu • Zamówienia publiczne przyjazne innowacjom • Zielone zamówienia publiczne • Zamówienia publiczne odpowiedzialne społecznie • Zamówienia publiczne przyjazne MSP • Elektroniczne zamówienia publiczne Wrocław 2012

3. Podstawy prawne • Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych , t.j. z 2010 r. Dz. U. 113, poz. 759, • Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, Dz.U. z 2005 nr 14, poz. 114 z późn. zm. • Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 16 lipca 2008 r., Zamówienia publiczne na rzecz poprawy stanu środowiska, COM(2008). 400 • Komunikat interpretacyjny Komisji z dnia 4 lipca 2001 r. dotyczący prawa wspólnotowego mającego zastosowanie w odniesieniu do zamówień publicznych oraz możliwości integracji kwestii środowiskowych z zamówieniami publicznymi (COM(2002) 274 końcowy • Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C115 z 9 maja 2008 • Dyrektywa 2004/18/WEw sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi, Dz. Urz. UE L 134 z 30 kwietnia 2004 • Dyrektywa 2004/17/WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, Dz. Urz. UE L 134 z 30 kwietnia 2004 Wrocław 2012

4. Orzecznictwo ETS • Wyrok ETS w sprawie z dnia 20 września 1998 r., C-31/87: Gebroeders Beentjes BV przeciwko Holandii • Wyrok ETS w sprawie z 4 grudnia 2003 r., C-448/01 EVN AG, Wienstrom przeciwko Austrii, • Wyrok ETS w sprawie z 17 września 2002 r., C-513/99:Concordia Bud Finland Oy Ab przeciwko Finlandii Wrocław 2012

5. Nowe podejście do zamówień publicznych • Nowe podejście do zamówień publicznych oznacza wprowadzenie nowoczesnego systemu zamówień, w którym istotnymi elementami przy udzielaniu zamówień publicznych są: innowacyjność, nowoczesne rozwiązania elektroniczne oraz kryteria ekologiczne i społeczne. Jednym z kluczowych rozwiązań w nowym podejściu jest opracowanie takiej specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która pozostawia wykonawcom możliwie dużo swobody w proponowaniu innowacyjnych rozwiązań. W większym stopniu mogą mieć tu zastosowanie tryby inne niż przetarg nieograniczony, a także narzędzia elektroniczne usprawniające proces udzielania zamówień. Wrocław 2012

6. Czerwiec 2011 Najważniejsze kryterium: cena Przetargi publiczne 06/2011 Wrocław 2012

7. Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis, wpływ sposobu wykonania zamówienia na rynek pracy w miejscu wykonywania zamówienia oraz termin wykonania zamówienia. Wrocław 2012

8. ETS Stwierdził, że dobór kryteriów pozafinansowych powinien uwzględniać w szczególności następujące warunki:- kryteria powinny być związane z przedmiotem zamówienia,- kryteria nie mogą dawać zamawiającemu nieograniczonej swobody wyboru,- wszystkie kryteria powinny być wymienione w dokumentacji przetargowej bądź w ogłoszeniu o zamówieniu,- kryteria powinny pozostawać w zgodności z prawem wspólnotowym, a w szczególności z zasadą niedyskryminacji Wrocław 2012

9. Najkorzystniejsza oferta ekonomicznie • UZP/ZO/0-803/02; Wyrok Zespołu Arbitrów z dnia 16 lipca 2002 r.[...] Zdefiniowanie w art. 2 ust. 1 pkt 8 ustawy o zamówieniach publicznych "najkorzystniejszej oferty" jako oferty z najmniejszą ceną lub oferty, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny oraz innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia, nie oznacza, że w przypadku gdy Zamawiający w SIWZ ustali oprócz ceny również inne kryteria to może je pominąć przy dokonywaniu oceny ofert i wybrać ofertę, której cena jest najniższa. Zamawiający, o czym świadczą przepisy art. 24 ust. 1 i art. 27d ust. 1 ustawy o zamówieniach publicznych, jest związany postanowieniami SIWZ i jeżeli zdecydował, że oferty będą podlegały ocenie na podstawie również innych, poza ceną, kryteriów, to w trakcie prowadzonego postępowania nie może tych kryteriów odrzucić i kierować się przy wyborze oferty wyłącznie ceną. Wrocław 2012

10. Zamówienia publiczne przyjazne innowacjom • Zamówienia publiczne przyjazne innowacjom: • 1. Redukcja kosztów eksploatacji w dłuższej perspektywie, • 2. Intensyfikacja współpracy gospodarki z nauką, • 3.Stosowanie tzw. przedkomercyjnych zamówień publicznych (pre-commercialprocurement) przez zamawiających z sektora publicznego i kreowanie rynków na nowe produkty, • 4.Wzrostjakości proponowanych dostaw, usług i robót, • 5. Promocja „inteligentnych” zakupów przez sektor publiczny, • 6. Wykorzystywanie istniejących instrumentów prawnych: procedur dialogu konkurencyjnego i dialogu technicznego, możliwości składania ofert wariantowych, stosowania wyłączenia ze stosowania procedur ZP przy zamawianiu usług B+R Wrocław 2012

11. Zielone zamówienia publiczne • Co to są "zielone zamówienia" i dlaczego związana z nimi problematyka jest  tak ważna? • "Zielone aspekty" zamówień publicznych – prawne i praktyczne uwarunkowania wprowadzenia wymogów środowiskowych.  • Kryteria w Zielonych zamówieniach publicznych Wrocław 2012

12. Zielone zamówienia publiczne, zdaniem Komisji Europejskiej, oznaczają politykę, zgodnie z którą sektor publiczny wprowadza kryteria oraz warunki ekologiczne do procedur zakupowych oraz poszukuje rozwiązań minimalizujących negatywny wpływ produktów i usług na środowisko, przy jednoczesnym uwzględnieniu całego cyklu życia produktów, które wpływają na rozwój i upowszechnianie technologii środowiskowych 29. Uwzględniając powyższe Komisja Europejska pod koniec 2007 r. przekazała do konsultacji Radzie Unii Europejskiej oraz Parlamentowi Europejskiemu projekt dyrektywy w sprawie promocji czystych i efektywnych energetycznie pojazdów. Wznowione prace legislacyjne nad dyrektywą mają na celu zobowiązanie zamawiających, przy zakupie szeroko rozumianych pojazdów drogowych, do stosowania kryteriów uwzględniających zużycie energii, emisję dwutlenku węgla oraz emisję zanieczyszczeń, w ścisłym powiązaniu z kosztami cyklu życia produktu. Wrocław 2012

13. Ustawa – Prawo zamówień publicznych odnosi się do aspektów środowiskowych w dwóch przepisach: • − art. 30 ust. 6, który dopuszcza możliwość odstąpienia przez zamawiającego od opisywania przedmiotu zamówienia za pomocą polskich, europejskich lub międzynarodowych norm, jeżeli zapewni dokładny opis poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych, które mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko, • − art. 91 ust. 2, który określa kryteria oceny ofert, którymi są cena lub cena i inne kryteria, w tym zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko. Wrocław 2012

14. Zgodnie z dyrektywą 2004/18/WE stosowanie kryteriów środowiskowych w procedurach przetargowych ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju, zapewniając jednocześnie możliwość uzyskania przez instytucje zamawiające zamówienia o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny. Dyrektywa przewiduje możliwość uwzględniania kryteriów środowiskowych w poszczególnych fazach procedury udzielania zamówień publicznych tj.:a) opis przedmiotu zamówienia,b) kwalifikacja wykonawców,c) kryteria udzielenia zamówienia, id) warunków realizacji zamówienia. Wrocław 2012

15. I tak w jednym z opracowań wyróżniono następujące kryteria ekologiczne:- kryterium energooszczędności,- kryterium surowców odnawialnych i odzysku oraz surowców i materiałów alternatywnych,- kryterium niskiej emisji,- kryterium niskiego poziomu odpadów,- kryterium podmiotowe możliwości technicznych wykonawców w aspekcie ekologicznym Wrocław 2012

16. Na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów wolno zamawiającemu zażądać, aby jego wykonawca: • wykazał się w okresie  ostatnich 3 - 5 lat realizacją podobnych do udzielanego zamówienia "zielonych" robót budowlanych lub usług;  • przedstawił swój stan posiadania w zakresie wyposażenia technicznego, sprzętu, narzędzi, które uważa za niezbędne dla wykonania "zielonego" zamówienia; • wylegitymował się zatrudnianiem lub dysponowaniem personelu technicznego lub jednostek odpowiedzialnych za zarządzanie jakością, które będą w stanie prowadzić w trybie bieżącym ocenę zgodności lub kontrolować zgodność  z "zielonymi" wymaganiami zawartymi w opisie przedmiotu;  Wrocław 2012

17. przedstawił w ofercie certyfikaty potwierdzające zgodność wyrobów w przypadku dostawy z normami lub specyfikacjami środowiskowymi, zaś sprzętu, urządzeń, aparatury w przypadku robót lub usług; • wykazał się systemem zarządzania środowiskowego na wskazanym przez zamawiającego poziomie w zakresie dotyczącym realizowanego zamówienia. • wykazał, w odniesieniu do sytuacji finansowej firmy, określonym przez zamawiającego minimalnym poziomem dochodu osiąganego w obszarze "zielonych" zamówień. Wrocław 2012

18. Warunki przedmiotowe Reguły rządzące ustalaniem przedmiotowych kryteriów są z ogólnego punktu widzenia podobne do warunków podmiotowych. Analogicznie zatem muszą być, jak z samej nazwy wynika, związane z przedmiotem zamówienia, zaś praktyczne przesłanki wskazują, że stosunkowo łatwe będą do sformułowania "zielone" kryteria, dotyczące fizycznych lub technicznych cech zamawianego przedmiotu, czy rozumianego szeroko świadczenia. • Warto omawiając możliwe do zastosowania kryteria, których dla przykładu wcześniej wskazano kilka, odnieść się odrębnie do dostaw, usług i robót budowlanych. Wrocław 2012

19. W przypadku dostaw wymogi stosowane jako kryteria mogą więc odnosić się do: • zastosowania w procesie produkcyjnym ekologicznych surowców lub materiałów – wskazać należy poziom (udział) minimalny i punktować odpowiednio oferowany poziom wyższy; • w przypadku urządzeń lub maszyn – posiadania wskazanej, jako minimum, klasy energetycznej i nagradzać punktami ofertę z klasą wyższą; • zdefiniowanych w opisie przedmiotu standardów jakości środowiskowej i metody produkcji, w sposób preferujący rzeczy wytwarzane metodami przyjaznymi dla środowiska i przyznawanie dodatkowych punktów za wyroby wytwarzane w ten sposób (np. z użyciem odnawialnych źródeł energii, ekologicznie wytwarzana żywność); • posiadanie związanej z przedmiotem dostawy ekoetykiety bez konkretnego wskazania jej rodzaju lub pochodzenia. Wrocław 2012

20. W przypadku usług warunki mogą zawierać ekologiczne wymogi dotyczące: • sprzętu, urządzeń, maszyn używanych dla wykonywania usługi i premiować zastosowanie wyższych poziomów od wskazanego jako minimalny wymóg; • używanych "lepszych" z punktu widzenia środowiska materiałów lub substancji w odniesieniu do wskazanego jako minimum; • Niektóre usługi, np. eksperckie opracowania prognoz oddziaływania na środowisko, środowiskowe prace studyjne, mogą nastręczać trudności przy ustaleniu kryteriów mierzalnych. W takich przypadkach unikać należy kryteriów typu "wartość merytoryczna", z istoty swojej obiektywnie niemierzalna i w miarę możliwości dołożyć starań o przełożenie takich wymogów na język arytmetyki. Wrocław 2012

21. Kryteria odnoszące się do robót budowlanych stanowią w zasadzie kompilację wymogów, które opisano dla dostaw i usług, zamawiający może bowiem dokonywać oceny na podstawie: • ·         zastosowania materiałów (także ekologicznych metod wytwarzania) i surowców, spełniających ekologiczne wymagania na wskazanym przez niego poziomie i dodatkowo punktować oferowany poziom wyższy. Tę sprawę załatwiać powinna dokumentacja projektowa; • ·         używania spełniających środowiskowe normy urządzeń i sprzętu, także w zakresie jego energooszczędności, podobnie jak w przypadku materiałów i surowców przez porównywanie z wskazanym jako minimum. Wrocław 2012

22. Zamówienia publiczne odpowiedzialne społecznie • Art. 22 ust. 2 umożliwia zamawiającemu zastrzeżenie w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy, u których ponad 50 % zatrudnionych pracowników stanowią osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. • Warto także pamiętać o art. 24 ust. 1 pkt 3-8, który stanowi podstawę wykluczenia wykonawców, którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne. Oczywiście nie dotyczy to ograniczenie wykonawców, którzy uzyskali przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności. Wrocław 2012

23. Z kolei art. 29 ust. 4 umożliwia zamawiającemu zawarcie w opisie przedmiotu zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia, dotyczących zatrudnienia osób bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego, niepełnosprawnych, innych, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym, a także utworzenia funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy czy zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz tego funduszu. • Natomiast art. 36 ust. 2 pkt 9 dotyczy specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która - o ile zamawiający przewiduje takie wymagania, zgodnie z art. 29 ust. 4 - zawiera określenie w szczególności liczby osób, okresu ich zatrudnienia, sposobu dokumentowania ich zatrudnienia, utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego oraz uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcji z tytułu ich niespełnienia. Wrocław 2012

24. Zamówienia publiczne MSP • Zamówienia publiczne przyjazne MŚP: • 1. Możliwość dzielenia zamówień na części, • 2. Możliwość zawarcia umowy ramowej, • 3. Możliwość opisu technicznych aspektów przedmiotu zamówienia za pomocą wymagań funkcjonalnych, • 4. Możliwość tworzenia konsorcjów przez przedsiębiorców, • 5. Zakaz dyskryminacji z powodu predyspozycji i kwalifikacji, • 6. Różne formy wnoszenia wadium oraz zabezpieczenia wykonania umowy. Wrocław 2012

25. Elektroniczne podejście do zamówień publicznych • zasady i tryb publikacji ogłoszeń o zamówieniach publicznych, ·         publikacja ogłoszenia, ·         treść ogłoszenia, • sposoby komunikowania się zamawiających i wykonawców, ·         zasady i środki komunikacji, • aukcja elektroniczna, ·         przesłanki prawne i faktyczne stosowania aukcji elektronicznej, ·         zasady i sposoby prowadzenia aukcji elektronicznej, • licytacja elektroniczna, ·         przesłanki oraz zasady i sposób prowadzenia licytacji elektronicznej Wrocław 2012

26. Odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych? • Stosowanie jawnych, jednakowych dla wszystkich wykonawców i czytelnych procedur, oraz zespołowość dokonywania ocen skutkować powinno wyeliminowaniem dowolności oceny i zapewnieniem możliwego zobiektywizowania kryterium przez co domniemanie o rzetelności doboru kryterium oceny oferty zostanie uprawdopodobnione. Zapewnić powinno tym samym równe traktowanie podmiotów biorących udział w postępowaniu. Konsekwencją wyboru najkorzystniejszej oferty, która nie spełnia wymagań określonych przez zamawiającego dla dostaw, usług lub robót budowlanych, określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert zostały określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych Wrocław 2012

27. Więcej informacji na temat nowego podejścia do zamówień publicznych: http://www.textiles.pl/g2/2009_03/537_fileot.pdf http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?F;291 www.uzp.gov.pl/cmsws/page/GetFile1.aspx?attid=1241 www.ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/buying_green_handbook_pl.pdf http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/toolkit/gpp_introduction_pl.pdf www.ec .europa.eu / internal_market / publicprocurement / index_en.htm http://ec.europa.eu/environment/gpp/toolkit_en.htm Wrocław 2012