Kapitulli 6

1. Kapitulli 6 Kontabiliteti i Kompanive Tregtare Kolegji Universitar FAMA F.Sahiti, MBA Prizren, maj’07

2. Qëllimet e ligjeratës Përshkruaj aktivitetet tregtare dhe të identifikoj komponentet e të hyrave të një kompanie tregtare Identifikoj dhe përshkruaj stoqet e mallrave si element i aseteve të një kompanie tregtare Shpjegoj dy sistemet e regjistrimit të stoqeve të mallrave Të analizoj dhe interpretoj rrjedhen e kostos dhe aktivitetet operative të një kompanie tregtare

3. Organizatat shërbyese shesin kohën e tyre për të fituar të hyrat e tyre. Shembuj: Firmat e kontabilitetit, avokaturat, firmat e vogla për riparimin e makinave, etj. Shpenz. Baraz Fitimi neto Minus Aktivitetet tregtare Të hyrat

4. Aktivitetet tregtare Kompanitë Tregtare Prodhuesi Shitësi me shumicë Shitësi me pakicë Konsumuesi

5. Kompanitë tregtare shesin mallra për të fituar të hyrat. Shembull: shitoret e mallra sportive, veshmbathje, pjesë të makinave, etj. Minus Baraz Minus Baraz Shitjet Neto Raportimi i të hyrës të një tregtari Kostoja e mallrave të shitura Profiti Bruto Shpenzimet Fitimi Neto

6. Bilanci i Gjendjes së një firme tregtare

7. Fillon me blerjen e mallrave dhe përfundon me arkëtimin/mbledhjen e parasë së gatshme nga shitja e mallrave. Cikli operativ i një firme tregtare Shitja me kredi (veresi) Shitja me Cash Arkëtimi/mbledhja e Cash-it Blerja e mallit Blerja e mallit Sroqet e mallit Llogaritë e arkëtueshme Shitja me Cash Stoqet e mallit Shitja me kredi/veresi

8. Përdoret nga prodhuesit dhe shitësit me shumicë si ofertë me cmime më të ulta për blerjet me sasi të mëdha. Skontimi (zbritja e cmimit) në tregti Shembull Firma Matrix offron 30% zbritje për ata që porositin mbi 1,000 njësi të mallrave (kapela për fëmijë) Secila kapelë ka cmimin 5.25 EUR.

9. Sistemi i stoqeve të mallit Fillimi i stoqeve Kostoja neto e blerjes së mallit + = Mallrat e gatshme për shitje Gjendja e stoqeve në fund Kostoja e mallrave të shitura +

10. Sistemi periodik i llogaritjes së stoqeve Sistemi periodik i llogaritjes së stoqeve

11. Sistemi i llogaritjes periodike • Llogaritja fizike e stoqeve, zakonisht në fund të përiudhës llogaritëse. • Nuk bëhet llogaritja detale e stoqeve gjatë përiudhës llogaritëse. • Kushton më pak se sa metoda kontinuele (e vazhdueshme), por ofron më pak informata.

12. Zbritja e cm xxx Kth. dhe lejimet xxx Sistemi i llogaritjes periodike Kur të blehet malli Llogaria e pag. xxx Blerjet e reja Contra xxx Stoqet BI xxx Contra Llogaria e stoqeve nuk azhurohet kur të blehet malli

13. Komponenti Shuma Stoqet në fillim të përiudhës 52,800 EUR Blerjet Neto 126,860 EUR Mallrat e gatshme për shitje 179,660 EUR Minus:Stoqet në fund të përiudhës 48,300 EUR Kostoja e mallrave të shitura 131,660 EUR Kostoja e mallrave të shitura

14. Sistemi kontinuel (vazhdueshëm) i llogaritjes së stoqeve Sistemi kontinuel (vazhdueshëm) i llogaritjes së stoqeve

15. Sistemi kontinuel i stoqeve • Transaksionet e blerjes së mallit bëhen menjëherë kur ato të ndodhin. • Blerja e mallrave, debiton llogaria Stoqet e mallrave. Kur të shiten, bëhen dy regjistrime: njëra bëhet për të njohur të hyrën nga shitjet, ndërsa tjetra për të njohur koston e mallrave të shitura dhë për të zbritur stoqet e mallrave që janë shitur. • Shumë më efektive për ofrimin e informatave rreth kuantitetit dhe se sigurojnë shërbime optimale për konsumatorë.

16. Metoda kontinuele e stoqeve Llog. Pague. Zbritja e cm xxx xxx Blerjet e reja Kur të blehen xxx Kth. & lej. Stoqet xxx xxx xxx KMSH xxx Kur të shiten

17. Sistemi kontinuel i stoqeve • Psh. Firma Drenaj ka blerë 10 kompjuter me cm 600 €. Totali ka qenë 6,000 €. Pagesa do të bëhet brenda 30 ditëve. Stoqet…………………….6,000 Llogaria e pagueshme…………..6,000 Për blerjen e kompjuterëve • Firma Drenaj ka shitur 2 kompjuter me cm 1,000€. totali I shitjes 2,000 €. Pagesa do të bëhet pas 30 ditëve. Llogaritë e arkëtueshme………..2,000 Shitjet…………………………………….2,000 Për shitjen e dy kompjuterëve Kostoja e mallrave të shitura….1,200 Stoqet e mallrave………………………1,200 Transferimi i kostos së dy kompjuterëve nga stoqet tek KMSH.

18. Krahasimi në mes dy metodave • Sistemi kontinuel përdoret kur menaxhmentit i duhen informata të freskëta gjatë tërë vitit rreth stoqeve të mallit dhe profitit bruto. • Sistemi periodik përdoret për të ofruar informata periodike apo edhe vjetore për gjendjen e stoqeve, me qëllim të zvoglimit të shpenzimeve të kontabilitetit.

19. Kontabiliteti i blerjes së mallrave Me 20 qershor, kompania ALFA ka blerë 14,000 EUR mallra me para të gatshme - cash. D K 20/6 Mallrat 14,000 Paraja e gatshme 14,000 Blerja e mallit me cash

20. Shitësi Data faturësBlerësi Numri i porosisëKushtet e kredisë Kushtet e transp.Mallrat Shuma e faturuar        

21. Zbritja në cmim bëhet me qëllim të stimulimit të shitjes me shumicë dhe pagesës së faturës me kohë. Zbritjet në cmim (discounts) Përiudha e kredisë (veresi) Koha e zbritjes Kushtet Koha Për pagesë Koha: Fatura cmimi minus zbritja Koha pagesës: Tërë cmimi sipas faturës Data e faturës

22. Numri i ditëve brenda të cilës llogaritet zbritja Përndryshe, cmimi i plotë duhet të paguhet brenda 30 ditëve Përqindja e zbritjes Përiudha e kreditit (veresi) Zbritjet në cmim (discounts) 2/10,n/30

23. Me 7 maj, firma Alba. ka blerë mallra me vlerë 27,000 EUR. Mallrat janë blerë me kredi (veresi) me kushte 2/10, n/30. Zbritjet në cmim (discounts)

24. Me 15 maj, firma Alba ka paguar shumën e cila është blerë me 7 maj. Zbritjet në cmim (discounts) *27,000 × 2% = $540 zbritje

25. Pas postimit të këtyre hyrjeve në llogari individuale, këto llogari duken kështu: Stoqet e mallrave Llogaritë e pagueshme 5/15 27,000 5/7 27,000 5/7 27,000 5/15 540 Bal. 26,460 Bal. 0 Zbritjet në cmim (discounts)

26. Kthimi i Mallit . . . Mallli i kthyer nga blerësi tek furnitori/shitësi. Lejimet e mallrave të blerë . . . Zbritje e kostos së mallrave defektive që belrësi e merr nga furnitori. Malli i kthyer dhe lejimet

27. Me 9 maj, firma Matrix, ka blerë mall në vlerë prej 20,000 EUR. Kushtet e kredisë janë 2/10, n/30. Malli i kthyer dhe lejimet

28. Me 10 maj, firma Matrix, ka kthyer mallin në vlerë prej 500 EUR për shkak të defekteve të evidentuara. Malli është kthy tek furnitori. Malli i kthyer dhe lejimet

29. Me 18 maj, firma Matrix ka paguar shumën që ka pasur borxh për blerjet me datë 9 maj. Malli i kthyer dhe lejimet

30. Kostoja e transportit Blerësi Shitësi FOB destinacioni (shitësi paguan) Malli FOB pika e ngarkimit (blerësi paguan)

31. Me 12 maj, firma Matrix ka blerë mallra me vlerë 8,000 EUR. Blerja është bërë me cash. Kostoja e transportit ka qenë 100 EUR. Kostoja e transportit

32. Verifikim i shpejt i dijes  Me 6 korrik 2007, kompania F1 ka shitur mallra me vlerë prej 7,500 EUR kompanisë A1. Kushtet e shitjes kanë qenë 2/10,n/30. Kushtet e ngarkim-shkarkimit dhe tranportit kanë qenë FOB pika e ngarkimit. Kostoja ka qenë 100 EUR. Cila nga këto kanë qenë pjesa e regjistrimit në ditar për blerësin me 6 korrik? a. Shitjet me kredi 7,500 EUR b. Zbritjet e blerjes me kredi 150 c. Debiton Stoqet e Mallit100 d. Debiton Llogaria e Pagueshme 7,450 FOB pika e ngarkimit tregon se blerësi në fund paguan koston e ngarkim shkarkimit dhe transportit. Kjo bën që të debitoj llogaria Stoqet e Mallit.

33. Kostoja e mallit të blerë

34. Zbritjet dhe lejimet e shitjeve në kontabilitet quhen Llogari Kontra të hyrës. Kontabiliteti i shitjes së mallit

35. Me 18 mars firma Barton ka shitur 25,000 EUR mallra në kredi (veresi). Vlera e mallit në stoqe ka pasur koston 18,000 EUR. Shitjet e mallit

36. Me 8 qershor Kompania Barton ka shitur mall që ka pasur kosto prej 3,500 EUR në vlerë prej 6,000 EUR. Malli është shitur më kredi (veresi). Kushtet e kredisë kanë qenë 2/10, n/30. Le t’i bartim në ditar këto transaksione. Zbritjet në shitje

37. Me 17 qershor kompania Barton ka arkëtuar shumën prej 5,880 EUR për mallrat e shitura me 8 qershor. Zbritjet në shitje

38. Me 12 qershor kompania Barton ka shitur mallra me kredi (veresi) në vlerë prej 7,500 EUR që kanë pasur kosto 4,000 EUR. Kushtëe e kredisë (veresi) kanë qenë 2/10, n/30. Kthimi dhe lejimet në shitje

39. Me 14 qershor Kompanisë Barton i është kthyer malli që është shitur 800 EUR me kosto 470 EUR. Malli i kthyer lidhet me shitjet e datës 12 qershor. Kthimi dhe lejimet e mallrave të shitura

40. Me 20 qershor, firma Barton ka pranuar shumën që ia kanë pasur borxh nga shitjet e datës 12 qershor. Kthimi dhe lejimet e mallrave të shitura

41. Ta kompletojmë ciklin e kontabilitetit duke pergatitur mbylljet hyrëse të firmës Barton.

42. Hapi 1: Mbyllja e salldos/balancit kreditor në llogarinë e përkohshme së të hyrave të përmbledhura

43. Hapi 2: Mbyllja e llogarive debitore në llogaritë e përkohshme së të hyrës të përmbledhur.

44. Hapave të shumfisht Hapit të vetëm Format e hartimit të pasyrës së të ardhurës

45. Pasqyra e të ardhurës sipas hapave të shumëfisht

46. Pasyra e të ardhurës me vetëm një hap

47. Bilanci i gjendjes i klasifikuar

48. Analizat financiare • Shitjet neto dhe trendi në përiudha • Shitjet Shitjet • Kompania Barton 2005 2006 • 280,000 323,800 • Marzha e profitit bruto • Raporti i bruto profitit me shitjet neto • Psh krahasimi mes dy firmave: • Firma F1 Firma A1 • Shitjet neto…………………………100,000 50,000 • KMSH………………………………..65,000 20,000 • Profiti bruto………………………….35,000 30,000 • Marzha e profitit bruto……………35% 40%

49. Fundi i Kapitullit 6