Áhættugreining fyrir stjórnendur vegna innri endurskoðunar

1. Áhættugreiningfyrirstjórnendurvegnainnriendurskoðunar GuðjónViðarValdimarsson CIA,CFSA,CISA GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

2. Yfirlitkynningar • Stjórnunáhættuþáttafyrirstjórnendur • Hlutverkstjórnenda • Hlutverkinnriendurskoðunar • Hlutverkáhættustýringardeilda • Kostirviðstjórnunáhættuþáttafyrirstjórnendur • Ferilltilaðgreina og ákvarðaáhættuþætti GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

3. Stjórnunáhættuþátta fyrirstjórnendur • Samkvæmt lögum er það skylda stjórnar og endurskoðunarnefndar að tryggja að til staðar sé virkt eftirlitsumhverfi. • Stjórn felur stjórnendum að setja upp slíkt umhverfi og það er stjórnenda að uppfylla væntingar stjórnar í þeim efnum. • Innri endurskoðun staðfestir það svo gagnvart stjórn að slíkt umhverfi sé til staðar og það virki sem skyldi. • Stjórnun áhættuþátta er það tæki sem stjórnendur eiga að nota til að sýna fram á tilvist og virkni eftirlitsumhverfis. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

4. Hlutverkstjórnenda • Stjórnendurfyrirtækiseruábyrgirfyrirþvíaðinnleiðaeftirlitsaðgerðirtilaðminnkaáhættusemstefnirmarkmiðum í hættu. • Þeireigaaðþekkjasittumhverfi best og þeirraeraðuppfyllamarkmiðsem sett eruþeirristarfsemisemþeireru í forsvarifyrir. • Stjórnendureigaaðgreina og meta áhrifáhættuþátta • Tryggjaaðgerðarséuviðeigandiráðstafanirtilaðstjórnaáhættu • Skýrastjórnfráþeimáhættuþáttumsemeruekkigerðarráðstafanirfyrir (utan „risk appetite“) • Fullvissaáhættustjórnaðráðstafanirséugerðartilaðstjórnaþeimáhættuþáttumsemeruutanáhættumarka. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

5. Hlutverkinnriendurskoðunar • Innriendurskoðunseturframóháð og hlutlægtálittilstjórnar og stjórnenda á þvíhvortstjórnunáhættuþáttaséinnanviðurkenndraáhættumarkafyrirtækisins. • Ekkiaðstaðfestameðóyggjandihætti, þ.e.a.s. aðgefafullkomnavissufyrirþvíaðöllumáhættuþáttumséstjórnaðinnanáhættumatsþví í mörgumtilvikumerekkihægtaðsjáallaáhættuþættifyrir. • Tekinhefurveriðafstaðatilstjórnunarallraáhættuþátta en súafstaðagætifalist í þvíaðtryggja sig fyrirhlutunumeðabara taka á sig áhættu, séulíkur á viðkomandiatburðimetnarsvolitlaraðekkitakiþvíaðgerasérstakarráðstafanir. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

6. Hlutverk áhættustýringardeilda • Áhættustýring eru ekki eigendur áhættuþátta og breyta engu um ábyrgð stjórnenda. • Áhættustýring getur ráðfært sig við innri endurskoðun en með vissum skilyrðum. • Ráðgjöf á sviði áhættustýringar og stjórnun áhættuþátta megi ekki skerða óhæði eða hlutlægni í umfjöllum innri endurskoðunar • Hlutverk áhættustýringardeilda er fyrst og fremst að vera stjórnendum til aðstoðar við uppsetningu, greiningu og mat áhættuþátta. • sé í raun „eigandi“ áhættuþátta. Innri endurskoðun á að gefa álit á stjórnun áhættuþátta til stjórnenda en ekki öfugt. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

7. Almennt um hlutverkaðila • Þaðliggureiginlega í hlutarinseðliaðbestaleiðintilaðaðskiljahlutverkstjórnar, innriendurskoðunar og stjórnendaerað taka þaðskýrtfram í stefnu, vinnureglum og öðrumskriflegumstefnumiðumfyrirtækisins. • Stjórnendurberiábyrgð á þvíaðfinna og meta áhættuþættisem og aðgeraviðeigandiráðstafanirtilaðhaldaáhættuinnanþolmarkastjórnarfyrirtækisins. • Innriendurskoðunveitirstjórnálit á þvíhvortáhættuséstjórnaðinnanáhættumarka en veitireinnigtakmarkaðaráðgjöftilstjórnendavarðandigreiningu og mat áhættuþátta. • Þaðer á ábyrgðstjórnarsamkvæmtlögumaðhafaeftirlitmeðrekstri og innraeftirlitifyrirtækis. Þaðerstjórnaraðsjátilþessaðstjórnendur og innriendurskoðungerirsínavinnutilstjórnuppfyllisínalagaleguábyrgð. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

8. Aðferðafræði Skilgreinaheildarviðfangsefni Ákveða og greinatölugildifyriráhættuþætti Skilgreinatölugildiáhættuþátta í viðfangiendurskoðunar Raðaviðfangsefnumeftirtölugildiáhættu Útbúaendurskoðunaráætlunútfráröðunviðfangsefna

9. Skref 1: Skilgreinaheildarviðfangsefni Tilteknardeildireðastarfsemiinnanfyrirtækisins. Ferlareðaviðskiptaeiningar Verkefniaðbeiðniæðstustjórnenda Verkefniaðbeiðnistjórnar Vegnalagaeðareglugerðarákvæða Mögulegverkefni á grundvellireynslueðaeðlisávísunar

10. Skref 2: Ákveða og greinatölugildifyriráhættuþætti Algengiráhættuþættir • Niðurstöðurfyrriendurskoðunar • Tímifrásíðustuendurskoðun • Mikisvægismörk og lausafjárstaða • Trúnaður • Þroski og aldurkerfis • Flækjustigkerfis • Starfsmannavelta • Hæfistjórnenda • Frammistöðuþættir • Almannatengsl Beitafaglegridómgreindmeðhliðsjónaftegundfyrirtækis og reynslu Takmarkiðfjöldatölugilda Tryggiðaðvægiáhættuþáttarendurspeglivægi í umhverfiinnanfyrirtækis.

11. Skref 3: Skilgreinatölugildiáhættuþátta • Tekur á afleiðingum og líkum. • Hægtaðsetjaframsemtölugildieðalýsingu á ástandi (Mikil, lítill) • Mikilvægtaðsetjiðframhlutlægamælikvarðatilaðfastsetjatölugildi.

12. Dæmi um mat á áhættu

13. Skref 4 og 5: Raðaeftiráhættueinkunn • Skref4 ertæknilegtviðfangsefni en skyldiverayfirfariðvandlega • Athugahvorttilstaðarséuósamræmi í niðurstöðumviðtala og hópvinnu – forðastað taka þátt í innripólitík. • Endurskoðunaráætlunættiaðbyggjaaðmestu en ekkiölluleiti á niðurstöðunum. • Sveigjanlegáætlunargerðeraðöllujöfnumunlíklegritilaðmætavæntingumstjórnenda og stjórnar • Útbúaáhættukortfyrirstjórn og stjórnendur • Útbúaáhættuskrá

14. Dæmi um áhættukort

15. Dæmi um áhættuskrá

16. 1 Útbúamarkmiðásamtverkefnis-lýsingu 6 2 Meta og forgangsraðaáhættuþáttum Leggja mat á virknieftirlitsþátta og líkur á atburðum Fáskilning á ferlum og markmiðum Greinaáhættuþætti Mælaáhrifáhættuþátta 5 3 4 Verkferillviðáhættugreiningu GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

17. Ráðgjöf á sviðiáhættustjórnunar • Að meta áhættustjórnun með tilliti til : • Heiðarleika, siðagilda og annara siðatengdra eftirlitsþátta • Hlutverk, vald, ábyrgð og aðra þætti m.t.t áhættustjórnunar • Menningar fyrirtækisins og stjórnunarstíls stjórnenda • Lagalegs umhverfis og stjórnskipulags • Skriflegra reglna um stjórnunarhætti fyrirtækisins varðandi ákvarðanatöku. • Hæfni og möguleika m.t.t. starfsfólks og annara þátta (fjármögnunar, tíma ferla, kerfa og tækni) • Stjórnunar viðskiptatengsla við ytri aðila • Þarfa og væntinga stjórnar, stjórnenda og annara innri ábyrgðaraðila • Innri vinnureglna og stefnumörkunar • Að setja upp frammistöðumat á áhættustjórnun með skriflegum viðmiðum GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

18. Ráðgjöf á sviðiáhættustjórnunar • Að meta áhættustjórnun með tilliti til : • Að setja markmið og greina markmið á öllum sviðum út frá heildarmarkmiðum fyrirtækisins. • Greining og mat áhættuþátta einnig m.t.t samfylgni, tengsla og forgangsröðunar • Skilvirkra áhættuviðbragða (t.d, forðast, yfirfæra, innra eftirlits, samþykkis) • Þróa og framkvæma áætlun fyrir áhættustýringu • Eftirlits um framkvæmd áhættuáætlunar og nýrra áhættuþátta • Skýrslugjöf varðandi áhættustjórnun og stjórnun áhættuþátta. Einnig yfirlit um áætlannagerð vegna áhættustjórnunar og yfirlit um mögulega nýja áhættuþætti. • Reglubundin endurskoðun á stjórnun áhættuþátta til að stuðla að viðvarandi endurbótum. • Mat á stjórnun mikilvægustu áhættuþátta • Staðreyna að áhættuþættir séu rétt metnir. • Staðreyna áhættumat stjórnenda og skýrslugjöf stjórnenda til stjórnar • Staðreyna heildarferli áhættustjórnunar. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

19. Samantekt • Stjórnendurberaábyrgð á stjórnunáhættuþátta og innraeftirliti. • Stjórnendurhafaábyrgðgagnvartstjórnaðsjátilþessaðtilstaðarsévirkt og skilvirktinnraeftirlit. • Stjórnunáhættuþáttaerleiðfyrirstjórnenduraðgerasérgreinfyrirtækifærumsem og aðlagaveikleika í eftirlitimeðskilvirkumhætti. GSH- innri endurskoðun og ráðgjöf

20. GSH – innriendurskoðun og ráðgjöfgudjon.v.valdimarsson@gsh-innri-endurskodun.netwww.gsh-innri-endurskodun.net GuðjónViðarValdimarsson CIA, CFSA, CISA