Voedselverliezen & Landbouw

1. Voedselverliezen & Landbouw • Producent • Consument &

2. Enkele vaststellingen Verschil Noord – Zuid Voedselverlies beperkt t.o.v. andere schakels in de keten Niet-eetbare onderdelen strikt genomen geen voedselverlies maar moeilijk te scheiden ‘Verliezen’ niet steeds in de hand

3. Enkele vaststellingen Toch verdere inspanningen nodig Hoe verder men in keten ingrijpt hoe duurder en minder duurzaam Landbouw recycleert: nevenstromen via vee terug voeding verlies?

4. Uitgangspunten Voedselverliezen geen voedselverspilling Vruchtbaarheid bodem als absolute voorwaarde Maximaal nevenstromen valoriseren of recycleren op eigen bedrijf of in samenwerking Een ‘verlies’ kan meerwaarde opleveren Cascadeprincipe als uitgangsbasis

5. Cascade voor maximalisatie waardebehoud Aandacht voor: * Economische wetmatigheden * Beleidsverstorende initiatieven (cfr. groene certificaten)

6. Landbouw als producent

7. Teeltverliezen • Klimaat en klimaatextremen • (totaal) verlies of andere bestemming • preventieve maatregelen (cfr. bescherming hagelschade) • aanpassen teelten of teeltomstandigheden (cfr. droogtegevoeligheid) • Consument • opvoeden consument? • zoeken naar meerwaarde (cfr. zongedroogde tomaten) • Natuur (cfr. vogelschade, schade everzwijnen) • Facultatieve gebeurtenissen/initiatieven

8. Oogstverliezen • Oogstverliezen • Reeds sterk teruggedrongen (cfr. granen en bieten) • Extra aandacht aardappeltak ( gem. 7,5% rooiverliezen) • Oogstresten • Nog beter te benutten? • bv. korrelmaïs (33 ton verse stof, 8 ton DS excl. kolven) of bietenkoppen (2 à 3 ton DS) vergisting • bv. resten van groenten vergisting of drogen • Niet ten koste van bodem

9. Primaire bewerking Bestemming: Voeder? Bodem? Vergisting? Meerwaarde? • Sorteren en bewaren • bv. sorteerverliezen aardappelen 5 – 15% • Marktklaar maken • Kuisresten groenten • Tarrering • Soms zeer wisselvallig

10. Primaire afzet EHEK hysterie 2011: + 12.000 à 13.000 ton reststromen tomaat, komkommer, sla en slasoorten • Veilingen (2010) • Verkochte producten/aangevoerde > 99,4% • Totaal reststromen 5.500 ton • richting gratis bedeling 35% • richting veevoeding 24% • richting bodem/bemesting 33% • richting GFT 8%

11. Verliezen veehouderij Sterfte van dieren op bedrijf

12. Verliezen veehouderij Herinvoeren gebruik dierlijke eiwitten in de veevoeding voor varkens en kippen onder strikte voorwaarden haalbaar? – heropenen overleg op EU niveau Afkeuring in slachthuis • Runderen 0,3% • Kalveren 0,1% • Varkens 0,2% • Gevogelte 1,3% (Jaarverslag 2011 FAVV)

13. Verliezen veehouderij • Melkverlies • Ongeveer 1% van melklevering in Vlaanderen • Vooral antibiotica een probleem (cfr. behandeling mastitis) • Verlies van eieren • Minder dan 1% naar niet-humane consumptiedoeleinden.

14. Landbouw als consument

15. Als consument Voedselveiligheid absolute voorrang (GMP-gekeurd) • Eigen bedrijf • maximale recyclage • Aankoop bijproducten via veevoeder • uit voedingsindustrie • uit productie biobrandstoffen • Nevenstromen rechtstreeks uit voedingsindustrie • voor voeder • voor bodem (al dan niet rechtstreeks)

16. Bijproducten via veevoeder Bron: Bemefa

17. Bijproducten via veevoeder Bron: Bemefa

18. Nevenstromen uit voedingsindustrie Bestemmingen van OBA uit de voedingsindustrie (geëxtrapoleerde tonnages) Bron: OVAM 2012

19. Nevenstromen uit voedingsindustrie Niet-verkochte voedingsmiddelen: extrapolatie tonnages biomassastromen i.f.v. bestemmingen (Bron: OVAM 2012)

20. Nieuwe uitdagingen Nog meer aandacht voor preventief handelen (cfr. problematiek antibioticagebruik) Nog beter uit minwaarde meerwaarde halen (cfr. gebruik groentenresten) Specifieke producten uit verliezen recycleren (cfr. mineralen) Samenwerking en co-creatie zorgt voor nieuwe uitdagingen (cfr. specifieke verwerking)