Daha iyi nasıl yazarım?

1. Daha iyi nasıl yazarım? Yard. Doç. Dr. Ahmet Benzer

2. Daha iyi nasıl yazarım? 1. Kural: Çok bilinen mecaz ya da benzetmeleri asla kullanmayın. 2. Kural: Asla kısa bir kelimeyle ifade edebileceğiniz bir şey için uzun bir kelime kullanmayın. 3. Kural: Bir kelimeyi cümleden çıkarmak mümkünse bunu yapın. 4. Kural: Etken cümle kurabileceğiniz yerlerde asla edilgen cümle kullanmayın. 5. Kural: Yazdığınız dilde karşılığı olduğu sürece asla yabancı, bilimsel bir kelime ya da terim kullanmayın. 6. Kural: Yanlış bir şey söylemeden önce bu kurallardan herhangi birini çiğneyin. 7. Kural: Doğru noktalamayı kullanarak.

3. Vurgu, ton ve duraklama Bilginin daha iyi anlaşılmasını sağlama Nokta (.), virgül (,), noktalı virgül (;), kesme (‘) işaretleri soru işareti (?), ünlem (!), parantez (( )), köşeli parantez ([ ]), kısa (-) ya da uzun çizgi (—), iki nokta (:) tırnak işareti (“,’) Noktalama işaretleri

4. Nokta • Cümlenin sonuna konur. • Tırnak işareti içinde yer alan cümlenin sonuna da nokta konur ve sonrasında tırnak kapatılır ve devam eden kelimeler küçük harfle başlar: Kendi kendisine “Kalemimi almayı unuttum.” diye söylendi. • Tırnaktan sonra devam eden bir kelime yoksa tırnak işaretinin sonuna bir nokta konur: Ercan tam olarak bana şunu söyledi: “Yarın gelirken bir tane de sana getireceğim.”.

5. 1.2 Cümle parantez içinde olursa aynı tırnak işaretindeki gibi nokta ile bitirilir. Unutmamak gerekir ki parantez veya tırnak işaretinden sonra nokta konmalıdır. Bilgisayar (Tüketicilerin en çok tercih ettiği teknolojinin adıdır.) üretimde çok fazla kullanılıyor. Bilgisayar üretimde çok fazla kullanılıyor (Tüketicilerin en çok tercih ettiği teknolojinin adıdır.). • Amerikan ve İngiliz İngilizcelerinde tırnak işaretlerinin kullanılışı farklılık göstermektedir. Amerikan İngilizcesinde nokta kapatma tırnağının içinde yer alırken, İngiliz İngilizcesinde tırnağın dışında yer almaktadır.

6. 2. Tarih yazımında günü, ayı ve yılı ayırmak için nokta kullanılır: • 13.04.1999 • Bu kullanımlarda ay rakam yerine yazıyla yazılacaksa nokta kullanılmaz ve ay da büyük harfle yazılır: • 13 Nisan 1999

7. 3. Saat yazımlarında saat ile dakika arasında nokta kullanılmaktadır: • 9.15 • Ayrıca dakika gösterimi üst simge olarak da gösterilebilmektedir: • 9.15 • Amerikan İngilizcesinde iki nokta (12:30), İngiliz İngilizcesinde ise nokta (2.34) tercih edilmektedir.

8. Burada önemli nokta saat yazımlarından sonra gelen ekin ayrımı ve ünlü uyumu kuralıdır. Şöyle ki; Akşam yemeğine 9.15’te geldiler. • Aşağıdaki örnekte ise 00 biçimindeki dakika söylenmeyip sonrasında gelen ek, saate tabi olur ve yazımı ona göre yapılır: Akşam yemeğine 9.00’da geldiler.

9. 4. Sayılar, binlik dilimlerine sağdan başlanarak üçlü öbekler halinde nokta ile ayrılır: 1.241 veya 134.134.345.423. • 4.1. Para ile ilgili ifadeler rakamla yazılırken ise yine paranın birlik dilimleri nokta ile ayrılır. Kuruş kısmı, ondalık dilimler ise virgülle ayrılır: 23.235,32

10. 4.2 Bir şeyin kaçıncı sırada olduğunu söylemek için sayılara eklenen +ncI eki yerine nokta işareti kullanılır: 5’inci sınıf yerine 5. sınıf • Unutmamak gerekir ki +ncI eki yerine kullanılan bu nokta işareti ve bağlacıyla birlikte kullanılacağı zaman bağlaçtan ve kısa çizgiden önce nokta kullanılmaz: Kitabın 4 ve 5. bölümlerinde gerekli bilgiyi bulabilirsiniz. 14-16. yüzyıllarda yaşamıştır.

11. 5. Bir yazının maddelerini gösteren rakamlardan sonra konulur; harflerden sonra ise konmaz: 2. Konuşma. • 6. Başlıklar tamamlanmış bir cümle olsa da başlıkların sonuna nokta konmaz: Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ölçütler • 7. Nokta işareti kısaltmaların sonuna konur: Dr. Giray

12. 8. Nokta kendisinden önceki kelimeye bitişik yazılır. Kendisinden sonra ise bir harf boşluk bırakılır. Bunun tek istisnasını bilgisayar teknolojisindeki adres yazımları oluşturmaktadır. Özellikle internet adreslerinde; www.meb.gov.tr • Dosya uzantısını yazarken; Dosya adı(.)dosya türü: ödev.doc

13. Virgül (,) • 1. Virgül, tek kişi tarafından gerçekleştirilen birçok eylemi tek bir cümle içinde bağlamaya yarar: Okula gittim, gezdim, geldim. • 1.1 Burada dikkat edilmesi gereken husus öznenin bir olmasıdır; şayet özneler ortak olmazsa noktalı virgül kullanılır: Kel ölür, sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur.

14. 2. Öznelerden sonra kullanılarak anlam belirsizliğini önler: Ayşe, doktora gitti. • Doktor Ayşe mi yoksa doktor ile Ayşe ayrı kişiler mi? Bu ayrım virgül ile sağlanır. Aslında doktora giden kişi Ayşe’dir.

15. 3. Aynı yüklemin özneleri arasına virgül konur: Polis, manav, bakkal herkes toplanmış onları izliyordu. • 4. Aynı yüklemin nesneleri arasına virgül konur: Gelmişimi, geçmişimi, tarihimi bütünüyle severim. • 5. Aynı yüklemin tümleçleri arasına virgül konur: Okulda, işte, yolda hep seni düşüyordu. • 6. Aynı adın sıfatları arasına virgül konur: Terbiyeli, akıllı, dürüst ve çalışkan bir insan. • 7. Benzer ad tamlamaları arasına konur: Türkçenin güzelliklerini, dilin inceliklerini, konuşmanın keyfini bir kere tatması gerekir.

16. Tekrar eden bağlaçların öncesinde ve sonrasında ise hiçbir noktalama işareti kullanılmaz: Manavdan hem domates hem biber aldım.

17. 8. Virgül, türü farklı ya da benzer örnekleri arka arkaya sıralarken kullanılır. Bu kullanım son örneğe kadar virgül ile devam eder. Son örnekte ise ve kelimesi tercih edilir. Okula ekmek, peynir, su ve zeytin götürdüm. • Unutmamak gerekir ki sıralamada son virgülün yerine kullanılan ve bağlacı öncesinde herhangi bir virgül yerine kullanıldığı zaman virgül işaretinin sıralama anlamı dışında gruplama göreviyle kullanılır: Elif, Ayşe ve Ömer ve Nilgün tatile çıktılar. • Yukarıdaki cümlede Ayşe ve Ömer’in birlikte olduğu ya da Ayşe, Ömer ve Nilgün’ün birlikte olduğu Elif’in ayrı olduğu anlamı da çıkabilir. Bu sebeple arka arkaya sıralanan örneklerde virgül yerine ve kelimesi yalnızca bir kere kullanılabilir. • 9. Virgül bazen cümle içinde nefes alma imkânı sağlamak amacıyla kullanılırken: Bütün gün durmaksızın çalışırken aklına babasının ameliyat olduğu, bugün taburcu olacağı geldi.

18. Bazen bu nefes alma ihtiyacı virgül ile sağlanan süreden biraz daha fazla gerekebilir. Bu durumda virgül yerine ve bağlacı tercih edilir: Elif, Ayşe gitti. yerine Elif ve Ayşe gitti. denir. • 10. Virgül işareti cümle içinde kısa bir bilgi verilirken kullanılır. Bunun için kısa çizgi kullanılabildiği gibi virgül de kullanılabilir: Kitap, dün aldığım, çok güzeldi.

19. 12. Seslenme ve hitap sözlerinden sonra virgül kullanılır: Değerli misafirler, hepinizi saygıyla selamlıyorum. • 13. Ard arda gelen maddeleri sıralarken tek bir yüklem kullanmak için her bir maddeden sonra virgül kullanılır: Tarihin bilinmeyen yönleri, Farklı bakış açıları, Dilin incelikleri ile anlatılacaktır. • 14. Para ifadelerinde Türk lirasını kuruştan ayırmak ve yüzde anlatımları için kullanılır: 34.424,44 (otuz dört milyon dört yüz yirmi dört lira kırk dört kuruş) • 15. Kesirleri ayırmak için kullanılır: 2,34

20. 16. Virgül kendisinden önceki kelimeye bitişik olarak yazılıp kendisinden sonra bir harf boşluk bırakılır. Bu kural yalnızca para ile ifadelerin yazılışında geçerli değildir: 23,10 TL • 17. Bazen de cümleye şart anlamını şart eki kullanmadan vermek için kullanılır: Okuldan geldiğin zaman, bana uğra. • 18. Onaylama kelimesinden sonra kullanılır: Evet, kalemi ben kırdım. • 19. Konuşma çizgisinden önce virgül kullanılır: Okulun kapısına geldi. Ömer’e, - Notlar asıldı mı, dedi.

21. 20. Zarf-fiillerden (-mAdAn, -Ip, -ArAkgibi), sıfat-fiillerden (-AcAK, -An, -Ar, -AsI, -dIK, -mAz, -mIşgibi) ve zarflardan; dilek-şart eki -sA, istek eki -A, edatlardan (göre, için, ile gibi) ve bağlaçlardan (ve, de gibi) sonra virgül kullanmaya gerek yoktur.: Gelirse, gideriz. (Yanlış) Gelirse gideriz. (Doğru) • Yukarıdaki bu genellemeler bazı durumlarda değişebilir. Söz gelişi, ile bağlacından sonra cümlede bir ara cümle geliyorsa ile’nin hemen sonrasında virgül yer alabilir: Okula Ayşe ile, amcasının kızı, geldi. • 21. Virgülden önce bırakılmayıp sonrasında mutlaka bir harf boyu boşluk bırakılmalıdır.

22. Noktalı virgül (;) • 1. Noktalı virgül, hüküm bildiren ve özneleri ortak olmayan cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır: At ölür meydan kalır; yiğit ölür şan kalır. • 3. Nokta ile ayrılabilen çok yakın anlamlı iki cümle tek bir cümle yapılabilir: Tarih insana geçmişi hakkında bilgi verir; bilinç kazandırır. • 4. Virgülle ayrılmış ögelerin birbirinden farklı olduğu durumlarda kullanılır: Epey alışveriş yaptık: elma, armut; patlıcan, biber… • Bu kuralların en önemli örnekleri atasözlerinde görmek mümkündür:

23. Acındırırsan arsız olur; acıktırırsan hırsız olur. Akıllı adam bildiğini söylemez;salak adam söylediğini bilmez. • 5. Özneleri ortak, ögelerinin arasında virgül bulunan iki cümle bir cümle olarak yazılacağında kullanılır: Karpuz, dış görünüşü yeşil renkte; iç görünüşü kırmızı renkte olan bir meyvedir. • 6. Bununla birlikte, aynı zamanda gibi birtakım bağlaçların kullanılmadığı ve bu anlamları vermek istediğimiz zamanlarda; Maç sonunda mutluydu; gururluydu. Maç sonunda mutluydu ve gururluydu. İstediğim gibi konuşuyorum; (bu yüzden) sevilmiyorum.

24. Yalnız çünkü, fakat gibi bağlaçlarda ise noktalı virgül bu bağlaçların anlamlarını aktaramaz ve bu durumda bağlaçları kullanmak mecburidir: Okullar tatil oldu; çünkü kar yağdı. • 7. Birisi öbürüne sebep olan iki cümle arasında kullanılır: Tatili kısa yaptık; para ve zaman yeterli değildi. • 8. Noktalı virgülden, virgülü ayıran en önemli ayırt edici husus noktalı virgülün öncesinde ve sonrasında mutlaka tamamlanmış bir cümle gelmesidir: Sıcak havalardan hoşlanmam; soğuk havalardan da (Yanlış). Sıcak havalardan hoşlanmam, soğuk havalardan da. • Noktalı virgül, virgülden daha uzun duraklamayı gerektirir.

25. 9. Noktalı virgül bir kitabın alt başlıklarda kullanılabilirken genel başlıklarda ve makale başlıklarında cümlenin sonunda kullanılmaz; ancak cümlenin içinde yer alabilir: Türkçenin sırları; dil metinleri • 10. Örnek verilecekse mesela, örneğin gibi kelimelerden sonra noktalı virgül kullanılır: Derslerinin hepsini çok seviyor. Örneğin; matematik ve fen onun için bir tutku. • 11. Kendisinden önceki kelimeye bitişik; kendisinden sonraki kelimeden ise ayrı yazılır.

26. İki nokta (:) • 1. İki nokta, bir cümle sonrasında açıklama ya da detaylı bilgi vermek gerektiğinde kullanılır. Bu genelden özele ya da ayrıntıya inerken kullanılır. Noktalı virgül anlamca ve yapıca iki cümleyi birbirine bağlarken iki nokta daha çok kendisinden sonra örnekler, açıklayıcı cümleler getirilirken kullanılır. Cümleleri birbirine bağlama göreviyle kullanılmaz: • 2.2 Kendisinden sonra örnek verilecekse kullanılır: Okula uygun kıyafetlerle gelin: kravat, temiz gömlek gibi. • 3. Bir şey ile kısımlar veya çeşitleri arasına konur: İnsan beş duyu organına sahiptir: tatma, dokunma…gibi.

27. 4. İnternette adres yazımlarında kullanılır: http://www.tdk.gov.tr • 5. Konuşma metinlerinde uzun çizgiyi yazıda belirtmedeki zorluktan dolayı iki nokta kullanılır: Ali: Alo. Ayşe: Efendim ben Ayşe. • 6. Matematik işlemlerinde bölme işareti olarak kullanılır: 4:2= 2 • 7. Başkasının cümlesini aktarmak için kullanılır; eklendiği kelimeye bitişik olarak yazılan iki nokta sonrasında bir harf boyu boşluk bırakılır.

28. İki noktanın ve noktalı virgülün karşılaştırılması • İki noktalama işaretinin kullanım alanları farklı olsa da birçok defa birbirinin yerine kullanılırlar. Aşağıda iki işaret arasındaki ayrım yer almaktadır: Ahmet gitti. Elif geldi. • Yukarıda iki farklı cümle ve iki farklı anlam söz konusudur. Ahmet gitti; Elif geldi. • Bu örnekte ise noktalı virgül iki cümle arasında bağlantı kurulmuştur. Buna göre muhtemelen Ahmet’in gitmesi ve Elif’in gelmesi arasında bir bağlantı söz konusudur. Ahmet gitti: Elif geldi. • Bu da Elif’in gelmesinin sebebinin Ahmet’in gitmesi olduğunu verir. Elif gelmiştir; çünkü Ahmet gitmiştir. Noktalı virgül sonrasındaki cümle, öncesindeki cümlenin sebebini verir.

29. Cümleden sonra gelen örnekler madde halinde ise iki nokta; örnekler maddeler hâlinde olmayıp virgülle ayrılmışsa noktalı virgül kullanılır: Başvuruda istenilen belgeler şunlardır: Nüfus cüzdanı İkametgâh belgesi • İki nokta, sonrasında gelen özel bilgileri, ayrıntıları genel ifadeden ayırmak için kullanılır. Noktalı virgül ise ve, ya da, fakat tarafından bağlantı kurulamayan iki cümleyi birbirine bağlar.

30. Üç nokta (…) • 1. Üç nokta, bir cümlenin okuyucu tarafından devam ettirilmesi amacıyla yarım bırakılan cümlenin sonuna konur: Üç arkadaş ormana yeni girmişlerdi ki karşılarında…. • 2. Cümlenin geri kalanının okunmaması için kullanılır: Bolu’ya doğru giderken yoldaki A… tesislerine girdik. • 3. Ayıp karşılanan kelimelere metinde yer vermemek için kullanılır: O kilosuyla k… yerden kaldıramaz.

31. 4. Örneklerin, benzerlerinin sıralanacağı durumlarda kullanılır: Avrupa Birliğinde Almanya, İngiltere, Fransa…bulunur. • 5. Bazen de özellikle telefon görüşmelerinde suskunluğu ifade etmek için kullanılır: ̶ Ödevlerini yaptın mı? ̶ … ̶ Ödevini yarın teslim etmelisin. • 6. Üç nokta köşeli parantez içinde kullanılırsa metinde okunamayan bir yer olduğu anlamına gelir: Tarihte bilinen en önemli çalışmalardan biri […].

32. 7. Bir yerden alıntı yaparken iki veya daha fazla cümle söz konusu ve bu cümleler arasında alakasız birkaç cümlenin çıkarıldığı bilgisini vermek için kullanılır: Türk dilinin en önemli eserlerinden biridir. … Bununla birlikte farklı çalışmalar da yer almıştır. • 8. Bazen de üç nokta ünlem işaretinin hemen sonrasında bir noktasını ünleme kaptırmış olarak kullanılır. Bu durumda eksik bırakılmış sevinç, şaşırma ve korku gibi duyguların ifade edilmesini sağlar ve pekiştirme göreviyle de kullanılır: Buldum! Buldum!.. diye bağırıp durdu. • 9. Üç nokta kendisinden önceki kelimeye bitişik olarak yazılır ve sonrasında bir harf boyu boşluk bırakılır.

33. Soru işareti (?) • 1. Soru işareti, cümlede soru anlamının olduğunu işaret eder: Annemler evde mi? • 2. Bununla birlikte soru anlamını cümlede soru işareti vermez. Soru anlamını cümlede soru edatları verir. Bu edatlarda her zaman cümleye soru anlamı vermez. Örneğin, mi soru edatı her zaman soru anlamını vermek için kullanılmaz; bazen de pekiştirme yapmak için kullanılır ve bu kullanımda cümlenin sonunda soru işareti yer almaz: Güzel mi güzel bir gündü. • 3. Cevabı kendi içinde olan soru cümlelerinin sonuna soru işareti konulmaz: Bunları yapacak olduktan sonra bu kadar uğraşmasına ne gerek vardı.

34. 4. Bir şey istemek için kullanılır ve genellikle bu kullanım bir kibarlık göstergesidir. Aslında bir soru söz konusu olmayıp cümlenin sonunda soruyla karışık bir istek olduğu için soru işareti bulunur: Bir fincan kahve ver. yerine Bir fincan kahve alabilir miyim? cümlesi daha kibar bir kullanımdır. • 5. Bazen de bir şey ‘teklif etme’ anlamında kullanılır: Çay alır mısınız? (teklif)

35. 6. Dolaysız aktarmalarda konuşmacı soru ifade eden sözcükleri birebir aktarırsa bu cümlenin sonunda kullanılır: Giray öğretmenine “Cetvel getirmemiz gerekir mi?” diye sordu. • 7. Dolaylı aktarmalarda konuşmacının kelimeleri birebir aktarması gerekmediği durumlarda soru işaretini kullanmaya gerek yoktur: Giray öğretmenine cetvel getirmemiz gerekir mi diye sordu. • 8. Sayıların sonuna eklenerek tarih ya da rakamlar hakkında kesin bilgiye sahip olunmadığı veya bilgiden emin olunmadığı anlamını verir. Bunun için şüphe duyulan bilgiyi ifade etmek için kelimenin hemen yanına parantez içerisinde kullanılır: Yunus Emre 1240(?) yılında doğmuştur. • Bazen de bu parantez içerisinden çıkartılır: Yunus Emre (1240?-1320) Türk halk edebiyatının öncülerindendir.

36. 8.1 Şüphe bazen de bir cümlenin bütününe yönelik olabilir: Dünyanın en güzeli oymuş (?) • 9. Birbiri ardınca soru cümleciklerinde soru işareti cümlenin en sonuna konur: Okula bardak mı yoksa kavanoz mu getireceğiz? • 10. Karşılıklı konuşma metinlerinde ya da mesajlaşmalarda şaşkınlık ifade etmek için soru işareti kullanılır: ̶ Benimle evlenir misin? ̶ ? • 11. Soru işareti kendisinden önceki kelimeye bitişik yazılırken kendisinden sonra ise bir boşluk bırakılır.

37. Ünlem işareti (!) • 1. Ünlem işareti cümleye ‘şaşma, sevinme, üzülme, kızma, alay etme, bunalma, korkma, küçümseme, yalvarma, abartma’ anlamlarını vermek için kullanılır. Özellikle de yüksek sesle ifade edilen ani ve güçlü duyguları yazıya aktarmaya yarar. Bu da bir nevi sözlü dildeki beden hareketlerinin yazıya yansıtılmasıdır: Aaaaaa! Ohhhhhhhh! Tatlı hayat! Yağmur yağıyor!

38. 2. Normalde seslenme ve hitaplardan sonra virgül konulurken bu seslenme ve hitaplar coşkulu ve heyecanlı bir şekilde gerçekleşiyorsa ünlem konulur: Arkadaşlar! Hepinizi Ayşe öğretmen çağırıyor. • 3. Ünlem işareti soru zamirleriyle birlikte soru anlamının dışında bir duyguyu ifade etmek için kullanılır: Ne güzel bir gün! • Bu tür cümlelerde bir hüküm söz konusu değildir. Bazı zamanlarda da beklenilmeyen bir şeyle karşılaşılınca kullanılır: Çantasını bulabilmek için günlerce uğraştı ve en sonunda da buldu. Çantanın içi ise bomboştu!

39. 4.1 Alay etme anlamında ünlem işareti bazen tek başına bazen de parantez içinde verilir. Bu kullanımda öncesinde ve sonrasında boşluk bırakılmaz: Sınıfın en çalışkanı (!) bize doğru geliyor. • 5. Ünlem işareti bazen dikkat anlamında kullanılır. Bunun için de bir tane yerine önem derecesine göre birden daha fazla ünlem kullanılabilir: İnşaata girmek tehlikeli ve yasaktır!! • 6. Kısaltma vs. gibi özel bir durum söz konusu değilse ünlemden sonra virgül işareti gelebilir. “Ne söylüyorsun!, Ne yapıyorsun?” dedi bana. • 7. Ünlem işareti kendisinden önceki kelimeye bitişik yazılıp kendisinden sonra bir harf boşluk bırakılır.

40. Kısa çizgi (-) • 1. Kısa çizgi Türkçede satır sonuna sığmayan kelimeleri bölmek için kullanılır. Bu kullanım satır sonundaki yazılı metini okumadaki zorluktan ve özellikle günümüzde bilgisayar teknolojisinin kullanımı ile azalmıştır. • 2. Bununla birlikte kısa çizgi, yaygın olmamakla birlikte bazen birleşik kelimelerin yazımında kullanılır: sıfat-fiil Türkçe Hint-Avrupa dil ailesine dahil değildir.

41. Bu kullanım biçimi ise Türkçeye İngilizceden geçmiştir. İngilizcede aşırı uzun kelimelerdeki okuma güçlüğünü aşmak ve olabilecek belirsizliği gidermek için tercih edilmektedir. Türkçede ise ayrı yazılacak birleşik kelimeler birbirlerine kısa çizgi ile bağlanmaktadır. Son dönemlerde ise bu kullanım ikinci bir soyadı taşıyan kadın adlarında kullanılmaktadır: ERGUVANLI-TAYLAN • 3. Kısa çizgi ayrıca fiilin kök veya gövdesine eklenerek kelimenin fiil olduğunu belirtmek için dil biliminde kullanılır. gel- (“Gel kelimesi bir fiil köküdür.” demektir.). • 4. Kelimedeki hecelerin bölümlenmesinde kısa çizgi kullanılır: ka-lem-ler

42. 5. Vurgu için kullanılır: Sana tekrar söylüyorum gel-me-ye-ce-ğim. • 6. İki rakam arasında yer alarak ‘ortalama’ anlamını vermek: 3-5 kişi okulun bahçeside toplandı. • 7. ‘Arasında’ anlamında kullanılan çizgi aslında uzun çizgidir; ama bilgisayarda gösterilemediği için bunun yerine kısa çizgi tercih edilmektedir. İstanbul’un sıcaklığı 22-26 derecelerde seyretmektedir. İstanbul’un sıcaklığı 22 ile 26 dereceleri arasında seyretmektedir. • Benzer biçimde; İstanbul-Londra arası 5 saate düştü. İstanbul ile Londra arası 5 saate düştü.

43. 8. Süre bilgisi vermek için kullanılır: 2006-2007 eğitim döneminde bütün öğrencilere başarılar dilerim. • 9. Eşleştirme yapmak, karşıtlık veya yakınlık kurmak gibi sebeplerle kullanılır: Beşiktaş-Fenerbahçe maçı 6-1 bitti. • Yukarıdaki cümlede hem futbol takımları hem de aldıkları sonuçlar eşleştirilmiştir. • 10. Eksi işareti olarak kullanılır: Hava -5 derece olacakmış.

44. 11. Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: 5-3= 2 • 12. Silah, yol, araç adlarının yazımında kullanılır: E-5 karayolu, F-16 savaş uçağı • 13. Arapça ve Farsça tamlamalarda iki kelimenin birleşik olduğunu göstermek için kullanılır: Nazar-ı itibare almak. • 14. Kısa çizginin önünde ve arkasında boşluk bırakılmaz.

45. Uzun çizgi (—) • 1. Uzun çizgi karşılıklı konuşmalarda kişilerin adlarının yerine kullanılır: — “Ben de aynı fikirdeyim.” dedi. — Ama onunla aynı fikirde olmamalıydı. • 3. Klavye üzerinde uzun çizgiyi bulmak zordur. Bu sebeple aslında uzun çizgi ile gösterilecek birçok bilgi için kısa çizgi ya da iki nokta kullanılır: Ali - Alo. Ayşe - Efendim ben Ayşe. ya da Ali: Alo. Ayşe: Efendim ben Ayşe. • 4. Uzun çizgi satır başında yer alır ve sonrasında bir boşluk bırakılır: Öyle uzun uzun konuştu.

46. Eğik çizgi (/) • 1. Seçenekleri ayırmada ‘ve’ anlamında kullanılır: Kız/erkek herkes dışarıya çıksın. • Bu kullanım yazı dilinde yer almakla birlikte bunun konuşma dilinde ifadesi zordur. Bunun yerine; Kız veya erkek herkes dışarıya çıksın. • cümlesi kurulur. • 2. Dil bilgisinde eklerin farklı seslerde yazılışını belirtmek için kullanılır: a/e, ı/i • 3. Matematik işlemlerinde bölme işareti olarak kullanılır: 45/3= 15

47. 4. Genel ağ adresleri için kullanılır: http://www.turkdili.com • 5. Oran göstermek için kullanılır: 1/4 oranında şeker konulur. • 6. Kısa çizgiye benzer biçimde ‘arasında’ anlamını vermek için kullanılır. 2008/09 döneminde birinci oldu. • Buradaki önemli nokta ise ikinci kısımdaki kısaltmanın kısa çizgide yapılmayacağıdır: 2008-2009 döneminde birinci oldu. (Doğru) 2008-09 döneminde birinci oldu. (Yanlış)

48. 7. Tarih yazımlarında kullanılır: 23/3/2010 • 8. İki kullanımdan biri olabilir anlamında kullanılabilir: Türkçe ve/veya İngilizce’de özne cümlede tek başına kullanılabilir. • 9. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur: 23/3 Kadıköy/İstanbul • 10. Şiirin alt alta gelen satırlarını yan yana yazmak için kullanılır ve normalde eğik çizginin önünde ve arkasında boşluk bırakılmazken şiirlerde boşluk bırakılır: Neylersin ölüm herkesin başında, / Uyudun uyanamadın olacak. / Kim bilir nerde, nasıl, kaç yaşında / Bir namazlık saltanatın olacak, / Taht misâli o musalla taşında

49. Tırnak işareti (“”, ‘’) • Tırnak işareti çift tırnak (“) ve tek tırnak (’) olmak üzere ikiye ayrılır. Yabancı dillerde tek ve çift tırnak arasında isteğe bağlı bir tercih söz konusu iken Türkçede iki işaretin kullanım alanı birbirinden farklıdır. Bununla birlikte çok sık olarak birbirinin yerine kullanıldıkları da görülür.

50. Çift tırnak (“”) • 1. Başkasına ait cümleler aktarılırken çift tırnak kullanılır: Öğretmen: “Okula önlüksüz gelmeyin.” dedi. • Burada dikkat edilmesi gereken husus, cümle bittiği zaman çift tırnak işaretinden önce nokta ya da cümleyi bitirici herhangi bir işaretin kullanılmasıdır. Bu kural cümle sonrasında herhangi bir kelime gelmese bile uygulanmalı ve tırnak işaretinden sonra tekrar cümle bitirici bir işaret konmalıdır: Sorunlu öğrenciye müdürün cevabı oldukça kısaydı: “Okula gelme.”. Talat TEKİN’e göre “Türkçenin bilinen en eski yazıtları Orhun Abideleri’dir.”. • Çift tırnak içinde bilgi verildikten sonra cümleye kalındığı yerden küçük harfle devam edilir: “Kitabını evde unuttu.” cümlesi dil bilgisi bakımından doğru bir kullanımdır.