160 likes | 316 Views
Vermoeidheid na NAH. Wat is nu eigenlijk het probleem?. “ Vermoeidheid is altijd een ongrijpbaar fenomeen geweest ” Simon Wessely Niet zichtbaar Geen duidelijke definitie Moeilijk te meten, want subjectieve ervaring. Dus zelfrapportage of afname prestaties enige meetmethoden
E N D
Vermoeidheid na NAH Wat is nu eigenlijk het probleem?
“Vermoeidheid is altijdeenongrijpbaarfenomeengeweest” Simon Wessely • Niet zichtbaar • Geen duidelijke definitie • Moeilijk te meten, want subjectieve ervaring. Dus zelfrapportage of afname prestaties enige meetmethoden • Niet eenduidig en multifactorieel Wat is vermoeidheid?
Sneller moe • Meer tijd nodig om te herstellen Vermoeidheid na NAH
Hoge prevalentie na NAH • Verschillende studies met verschillende resultaten • CVA: 25-95%; 38-77% (Stulemeijer et al., 2005; Lerdal et al, 2009). Na 1 jaar: 70%, later:40% • TBI: 21-73%; 50-80% (Elovic et al, 2005; Bushnick et al, 2007) Chronische fase ong 50% • Tumoren: ± 40% (Pelletier et al, 2002; Struik et al, 2009) • PD: 37-56% (Beiske & Svensson, 2010) • MS: ≥ 75% (Braley et al, 2010) Hoe vaak komt het voor?
Vermoeidheidin zijnalgemeenheid is een non-specifieksymptoom en kentveleoorzaken. • Bijmoena NAH: primaire en secundaire (instandhoudendefactoren) oorzaken Waar komt het door?
specifieke hersengebieden: ARAS, basale ganglia, witte stofletsels • Hormonen: ontregelde HPA-as, cortisol, groeifactoren • Copinghypothese: Automatische naar gecontroleerde informatieverwerking. Brein moet harder werken om te compenseren voor de afname in aandacht en verwerkingssnelheid. • Ontstekingsreacties brein Primaire oorzaken
Primaire en secundaire oorzaken Specifieke hersengebieden hormonen ontstekingsreacties copinghypothese MOE stemming conditie/parese angst pijn slapen activiteitenpatroon medicatie Persoonlijkheid/coping
Energieniveau kan niet meer hersteld worden tot het oude niveau. • Dus: om leren gaan met vermoeidheid en vermoeidheid voorkomen Wat betekent dat?
Dus: • Activiteitenpatroon verbeteren • Plannen • ontspannen • Conditie verbeteren • Slaaphygiëne verbeteren • Stemming/angst/acceptatie bewerken m.b.v. Cognitieve gedragstherapie • Belemmerende persoonlijkheidsfactoren kom je dan vanzelf tegen: aanpakken mbvcgt • Persoonlijke overtuiging: motivatie voor verandering, eigen keuzes maken en systemische aanpak erg belangrijk Instandhoudende factoren