Het stelsel van eHerkenning Inloggen bij de overheid

1. Het stelsel van eHerkenningInloggen bij de overheid NVvIR 23 juni 2011 Marten Voulon m.b.voulon@duthler.nl

2. Agenda • Wat is eHerkenning? • Juridisch kader elektronische handtekening • Betrouwbaarheidsniveaus • Toepassingen voor eJustice • Elektronisch procederen • Elektronisch proces-verbaal • Elektronische dagvaarding • ‘één-loket’ Dienstenrichtlijn

3. Een generieke authenticatievoorziening Gebruiker Dienstverlener Authenticatie-service

4. Authenticatiemiddelen • Iets wat je weet • Iets wat je hebt • Iets wat je bent • Single-factor authentication • Two-factor authentication • Multi-factor authentication

5. eHerkenning • Initiatief van ministerie van EL&I • Netwerk • Geen digitale sleutelbos • Niet nog een authenticatiemiddel (!) • Bedrijfseigen authenticatiemiddelen • Extra functionaliteit: machtigingenregister • Marktbenadering • Geen centrale IT-voorziening maar afsprakenstelsel • Marktpartijen bieden op commerciële basis herkenningsdiensten aan • Competitief/coöperatief

6. eHerkenning Gebruiker Dienst-verlener Middelenuitgever Authenticatiedienst Makelaar (broker) Machtigingenregister

7. Authenticatie

8. Intermediair

9. Bestuurder

10. eHerkenning • Contractuele relaties Beheerorganisatie Deelnemersovereenkomst Overeenkomst inz. broker + gebruiksvoorwaarden O.a. overeenkomst inz. authenticatie + gebruiksvoorwaarden Deelnemer Dienstverlener Gebruiker

11. Juridisch kader e-handtekening • Elektronische handtekening? • Art. 1 lid 2 sub a Handelsregisterbesluit • Handtekening is mede elektronische handtekening • Elektronische handtekening in handelsregister • (Van Esch, Computerrecht 2009/1: ondoordachte koppeling) Geachte heer Van der Velde, beste Gerard, Graag maak ik gebruik van je aanbod. De werkzaamheden kunnen wat mij betreft meteen beginnen. Vriendelijke groet, Niels -----Start signature block----- 3081 8902 8181 00C2 6868 0EFF 1B1E 6C2F 377 2BB0 4689 -----End signature block----- • “Kardinale zwaktes”? • Gebrek aan persoonsgebondenheid • Nabootsbaarheid • (Wiersma, JBPr 2006/4)

12. Juridisch kader e-handtekening • Hoofdregel • Elektronische handtekening heeft dezelfde rechtsgevolgen als de handgeschreven handtekening • Indien de gebruikte methode voor authentificatie voldoende betrouwbaar is • Wettelijk vermoeden van voldoende betrouwbaarheid • Indien: • Geavanceerde handtekening (AES) • Gekwalificeerd certificaat (QC) • Veilig middel (SSCD) (art. 3:15a BW)

13. Juridisch kader e-handtekening • Welke rechtsgevolgen? • Minister: • Sluiten van • Huurovereenkomst • Koopovereenkomst • Tekenen van wilsverklaring (Kamerstukken I, 2002/03, 27 743, nr. 35, p. 10) • Hoofdregel: vormvrij! • Uitzonderingen: • Koop van woning door consument • Koop op afstand • Akte • ...

14. Juridisch kader e-handtekening • Wanneer ‘voldoende betrouwbaar’? • Minister: • Let op economische waarde van de rechtshandeling • Bij kopen boek of CD: gewone elektronische handtekening volstaat • Bij kopen huis of auto is een handtekening met een hoog niveau vereist (Kamerstukken II 2001/02, 27 743, nr. 6, p. 2)

15. Juridisch kader e-handtekening • Elektronisch verkeer • ‘voldoende betrouwbaar en vertrouwelijk’ • Gelet op aard, inhoud + doel elektronisch bericht (art. 2:14, 2:15 Awb) • Elektronische handtekening voldoet aan het vereiste van ondertekening indien voldoende betrouwbaar • Art. 3:15a BW deels overeenkomstig van toepassing (art. 2:16 Awb)

16. Juridisch kader e-handtekening • ‘Voldoende betrouwbaar en vertrouwelijk’ • Vergelijkbare waarborgen als het papieren verkeer • Beginselen van behoorlijk IT-gebruik • Authenticiteit • Integriteit • Onweerlegbaarheid • Transparantie • Beschikbaarheid • Flexibiliteit • Vertrouwelijkheid • Wat is de verhouding tussen de open norm van betrouwbaarheid en vertrouwelijkheid en 2:16 Awb? • Nadere uitwerking van authenticiteit • Invulling van de open norm • (Kamerstukken II, 2001/02, 28 483, nr. 3, p. 14-16, 20-22)

17. Betrouwbaarheidsniveaus • Registratiefase • Identificatieprocedure (fysieke verschijning?) • Proces van uitgifte • Authenticatiefase • Type en robuustheid middel • Security van authenticatiemechanisme Gebruiker Dienstverlener • Relevant voor: • EU-richtlijn 1999/93 • ETSI TS 101 456 • ETSI TS 102 042 • STORK • 2:15, 2:16 AWB • Besluit elektronisch verkeer met de bestuursrechter • Regeling aanwijzing betrouwbaarheidsniveau • Beleidsregel DigiD & inzage in GBA Authenticatie-service

18. Betrouwbaarheidsniveaus Wet • AES + QC + SSCD • AES + QC • AES • ‘normale’ ES ETSI TS 101 456 • QCP public + SSCD • QCP public • Gericht op elektronische handtekening STORK Quality of Authentication Assurance model (STORK QAA levels) No or minimal assurance Low assurance Substantialassurance High assurance ETSI TS 102 042 • NCP+ • NCP • LCP • EVCP+ • EVCP • Niet alleen gericht op elektronische handtekening • Ook authenticatie en encryptie

19. STORK • Secure identityacross borders linked • EU programma • Doelstelling: implementatie EU-brede interoperabele authenticatie • 4 niveaus • Afhankelijk van: • Registrationphase • Identification procedure • Identityissuingprocess • Quality of the issuingentity • Electronic authenticationphase • Type and robustness of the identitycredential • Security of authenticationmechanism (Deliverable D2.3 - Qualityauthenticatorscheme)

20. Elektronisch procederen • Elektronisch verkeer met bestuursrechter • Art. 8:40a Awb: • Afd. 2.3 Awb overeenkomstig van toepassing • Bij of krachtens AMvB: • Nadere regels elektronisch verkeer • Nadere regels videoconferentie • Besluit elektronisch verkeer: • Art. 1: “een vanwege de gerechten aangegeven wijze” • Webformulier • Integratie met kantoorsoftware? • Art. 2: t.a.v. 2:16 en 6:5 Awb: door de minister aangewezen betrouwbaarheidsniveau • Regeling aanwijzing betrouwbaarheidsniveau authentificatie • STORK 2: DigiD & eHerkenning

21. Elektronisch procederen • Burgerlijke rechtsvordering • Art. 33 Rv • Ingevoerd met Wapieb • Verzoeken, mededelingen & processtukken kunnen elektronisch • als procesreglement dat toestaat • Gerecht kan verzoek of mededeling elektronisch verzenden indien geadresseerde aangeeft langs deze weg bereikbaar te zijn • Besluit elektronisch rolberichten verkeer (Stb. 2008, 275) • Regels betrouwbaarheid en vertrouwelijkheid • Gerecht: identificatie, authenticiteit, integriteit • DigiD in beroepsmatige hoedanigheid?

22. Elektronisch proces-verbaal • Art. 153 lid 2 Sv • Persoonlijk, gedagtekend, ondertekend • Mag ook elektronisch • Besluit elektronisch proces-verbaal • e-pv = • langs elektronische weg opgemaakt; • of omgezet in digitaal afschrift • voorzien van elektronische dagtekening • QC & SSCD

23. Elektronische indiening dagvaarding • Indiening van (afschrift van exploot van) civiele dagvaarding • Wetsvoorstel (Kamerstukken II, 2010/11, 32 695) • Bij of krachtens AMvB: • regels inz. betrouwbaarheid en vertrouwelijkheid

24. Elektronisch strafrechtelijk dagvaarden • Hof ‘s-Hertogenbosch, 20 juni 2011, BQ8567 • ‘Wetgever heeft niet voorzien in e-dagvaarding’

25. ‘één-loket’ • Dienstenrichtlijn • Verplichting tot instellen ‘één-loket’ • NL: antwoord voor bedrijven + berichtenbox • Dienstenregeling centraal loket en interne markt informatiesysteem • Cross-border herkenning • EU beschikking 2009/767/EG • Verplichting tot gebruik en aanvaarding: • AES, QC, al dan niet SSCD • Trusted list (vertrouwenslijst) • Regeling vertrouwenslijst

26. Conclusies • Wetgeving sluit aan bij handgeschreven handtekening • Aansluiten bij beveiligingsverplichtingen? • Eeuwige zoektocht naar het juiste betrouwbaarheidsniveau • Behoefte aan interoperabiliteit

27. Vragen? ? ? ?