Download
1 / 30
330 likes | 1.1k Views
Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror. Leksion i përgatitur nga MSc . Entela Çobani Pedagoge pranë Dep. të Inxinierisë së Mjedisit Fakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit Universiteti Politeknik Tiranë. Dilema lidhur me temën.
E N D
Aktivitetinjerëzordhendikimiitijnëmjedisinnatyror Leksionipërgatiturnga MSc. EntelaÇobani Pedagogepranë Dep. tëInxinierisësëMjedisit FakultetiiInxhinierisësëNdërtimit UniversitetiPoliteknik Tiranë
Dilemalidhur me temën • Zhvillim apo ruajtje me fanatizem të burimeve natyrore? • A duhet të shfrytëzohen burimet natyrore për të plotësuar nevojat e popullësisë gjithnjë e më shumë në rritje?
Fakte • Çdo minutë zhduken 15 km2 sipërfaqe pyjore. • Industria konsumon 53% të të gjithë konsumit ujor; prodhon 7% të sasisë së fosforeve; 10% të sasisë së azotit.
Çështjetkryesore • Çfarë përmbledh aktiviteti njerëzor ? • Cili është ndikimi i tij në mjedisin natyror dhe atë shoqëror? • Cilat masa mund të propozohen për minimizimin e këtyre ndikimeve në mjedis?
Cilataspektetëaktivitetitnjerëzor do tëanalizojmë? • Industria • Energjia • Bujqësia dhe blegtoria • Turizmi • Transporti
Cilatjanëndikimetkryesorenëmjedis? • shkarkimet në ajër, ujë dhe tokë si dhe efektet e tyre në zonat përreth; • prodhimin e vazhdueshëm të mbeturinave dhe grumbullimin e tyre; • konsumin e madh të ujit; • zënien e sipërfaqeve të mëdha të tokës; ● ndikimi te qeniet e gjalla.
Industria Aktivitetet industriale nxisin ndryshimet klimaterike në Evropë, përmes çlirimit në masën: • 30 për qind të të gjitha shkarkimeve të CO2; • 7 për qind të të gjitha shkarkimeve të N2O. Në Evropë industria shkakton acidifikimin përmes çlirimit në masën: • 25 për qind të të gjitha shkarkimeve të SO2; • 21 për qind të të gjitha shkarkimeve të NOx. Aktiviteti industrial evropian shkakton dëmtimin e shtresës së ozonit duke çliruar: • 36 për qind të të gjitha shkarkimeve të CFCs. • 53 për qind të të gjithë konsumit ujor; dhe gjenerimit në masën: • 7 për qind të shkarkimit të fosforeve; • 10 për qind të të gjitha shkarkimeve të azotit. Në Evropë industria shqetëson mjedisin urban nga gjenerimi në masën: • 10 për qind të të gjithë zhurmave.
Energjia • Djegia e karburanteve fosile çon në shkarkimin e CO2, SOx, NOx, grimcave të imta dhe të pluhurit. • Energjia bërthamore Problemet rriten nga depozitimi dhe vendosja e mbeturinave radioaktive, si dhe nga rreziku i ndotjeve më të mëdha mjedisore nga aksidentet bërthamore. Një tjetër shqetësim lidhur me rreziqet dhe me problemet e depozitimit të mbeturinave ka të bëjë me nxjerrjen jashtë përdorimit të reaktorëve bërthamorë.
Transporti • Transporti është një kontribuesi madh në shkarkimet e gazrave me efekt serrë. Monoksidi i karbonit është krijuar përmes djegies jo të plotë të karburantit nga motorët me benzinë. • Rrezatimet VOC vijnë nga djegia jo e plotë e karburantit dhe nga avullimii karburantit nga motorët me benzinë dhe nga pikat e shpërndarjes së karburanteve. VOC-et kontribuojnë në hollimin e shtresës së ozonit troposferik. • Grimcat e imta vijnë, kryesisht, nga motorët që punojnë me naftë, të cilët shkarkojnë rreth 50 herë më shumë sesa motorët me benzinë. • Shkarkimet e zakonshme dhe ato aksidentale të naftës dhe të substancave kimike nga kamionët dhe nga cisternat ndikojnë në ndotjen e tokës, lumenjve dhe të deteve. • Zënia e Tokës
Bujqesia dhe blegtoria • Plehrat azotike dhe fosfatike • Ndotje e ujrave, tokes • Prodhimi i plehrave organike
Turizmi • Ndikimet mjedisore ndeshen në disa nivele. • Në nivel lokal, ku komunitetet ballafaqohen me: konkurrencën për burimet e pakta natyrore (si uji dhe toka), me ndotjen e ajrit dhe të ujit, me zhurmën dhe aksidentet mjedisore (për shembull, orteqet). • Në nivel rajonal, ndikimet e mundshme në mjedis mund të përfshijnë ndotjen e ajrit dhe të ujit, zhdukjen e habitateve dhe zvogëlimin e biodiversitetit. • Në nivel global, ndikimet përfshijnë shkarkimet që shkaktohen si pasojë e trafikut të dendur rrugor dhe shpyllëzimeve të mëdha, të cilat mund të shoqërohen nga ndryshime klimaterike.
Çfarëmasashparandaluesemundtëpropozohen? • Industria e gjelbër • Burimet e ripërtëritshme të energjisë • Burimet e tjera të lëndëve djegëse • Makinat hibride • Përdorimi i transportit publik • Turizmi ekologjik • Prodhimet BIO
KUADRI LIGJOR PËR VNM-në në Shqipëri • Ligji bazë nr. 8934, dt. 05.09.2002 “Për Mbrojtjen e Mjedisit” jep elementët kryesorë që kanë të bëjnë me VNM-në. • Ligji nr 9890, dt. 20.3.2008 “Për disa shtesa e ndryshime në ligjin nr.8934,dt. 5.9.2002 “Për mbrojtjen e mjedisit” • Në ligjin nr. 8990, dt. 23. 01. 2003 “Për vlerësimin e ndikimit në mjedis”, jepet proçedura e VNM-së.
VKM që i përkasin VNM-së • VKM Nr.268, dt. 24.04.2003 “Mbi çertifikimin e specialistëve për vlerësimin e ndikimit në mjedis dhe auditimin mjedisor„ i ndryshuar me • VKM Nr. 1124, dt. 30.07.2008 „Për miratimin e rregullave, të procedurave dhe kritereve për pajisjen me çertifikatën e specialistit për VNM-në dhe auditimin mjedisor“ • VKM Nr. 249 dt. 24.04.2003 “Për miratimin e dokumentacionit për të kërkuar leje mjedisore dhe elementët që përmban leja mjedisore”. • VKM Nr. 805 dt. 4.12.2003 “Për miratimin e listës së veprimtarive që ndikojne në mjedis për të cilat kërkohet leje mjedisore”. • VKM Nr.... dt. 02.07.2008 “Për tërheqjen e mendimit të publikut në vendim-marrje për mjedisin”.
Rregulloretëtjera • Urdhër i Brendshëm Nr. 137, dt. 17.08.2004: “Për dokumentacionin e domosdoshëm për të kërkuar leje mjedisi” • Rregullore e Ministrisë së Mjedisit, (Nr. 1, dt 17.08.2004) “Për pjesëmarrjen e publikut në proçesin e VNM-së” • Udhëzim (Nr. 6, dt. 27.12.2006) ”Për miratimin e metodologjisë së vlerësimit paraprak të ndikimeve në mjedis të një veprimtarie” • Udhëzim Nr. 2, dt. 21.05.2007 “Për miratimin e listës së veprimtarive me ndikim në mjedis, mënyrën e aplikimit dhe rregullat e procedurat e dhënies së autorizimit dhe pëlqimit mjedisor nga Agjencite Rajonale të Mjedisit”
Pyetje dhe diskutime Faleminderit per vemendjen
