Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 - 2013

1. Konferencja: Europejski Fundusz Społeczny w rozwiązywaniu lokalnych kwestii społecznych Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 - 2013 Dr Cezary Trosiak Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM Śrem, 6 października 2009

2. Regionalizm: to proces zmierzający do organizowania się społeczności lokalnych w obrębie naturalnych regionów lub ruch w kierunku budowy wspólnot regionalnych i subregionalnych, których członkowie są złączeni historycznymi więzami, wynikającymi z przynależności do mniejszych grup po­wiązanych wspólną przestrzenią geograficzną Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

3. Region w UE • Obszar jednorodny pod względem jakieś cechy lub zespołu cech, składające się na kilkustopniową siatkę europejskich regionów (NUTS) Zapis we Wspólnotowej Karcie Regionalizacji: Region jako obszar tworzący jedność geograficzną lub inną spójną całość, którego ludność podziela pewne wspólne wartości, np. język, kultura, tradycje, interesy gospodarcze. Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

4. Polityka strukturalna • Jedna z polityk wspólnotowych • Zakłada dążenie do spójności gospodarczej i społecznej na obszarze w UE poprzez ingerowanie w strukturę gospodarki na poziomie regionalnym lub krajowym • Zakłada prowadzenie działań, które mają wpływ na • poziom życia ludności i poziom rozwoju gospodarczego • poszczególnych państw lub regionów Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

5. Dysproporcje między regionamimają charakter strukturalny. Przyczyny: • Peryferyjne położenie regionów • Niesprzyjające warunki klimatyczne • Niekorzystna struktura gospodarki - dominacja rolnictwa, przemysłów schyłkowych • Słaba infrastruktura • Niski poziom kwalifikacji zawodowej ludności Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

6. SPÓJNOŚĆ • Zmniejszenie dysproporcji między regionami, to jedna z metod osiągania spójności społeczno-gospodarczej Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

7. Płaszczyzny spójności • - społeczna – mierzona za pomocą wskaźnika bezrobocia lub stopy partycypacji (pracująca ludność w wieku produkcyjnym) • - gospodarcza – mierzona poprzez PKB/m • - przestrzenna – mierzona czasem przejazdu komunikacją lotnicza, kolejową, drogową Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

8. Rozumienie polityki regionalnej Świadoma i celowa działalność centralnych organów władzy publicznej zmierzająca do regulowania międzyregionalnych proporcji rozwoju. Cele i zasady tej polityki określa narodowa strategia rozwoju regionalnego. Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

9. Zasady polityki regionalnej • Koncentracji • Środki są przeznaczone dla regionów w najtrudniejszej sytuacji, tych kwalifikujących się w ramach wszystkich celów polityki strukturalnej • Programowania- od JAE – wieloletnie plany rozwoju – perspektywa finansowa -1988 (5lat) 1994 (6lat) 2000(7lat) Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

10. Zasady polityki regionalnej Zasada partnerstwa - włączanie w proces podejmowania decyzji i ich realizację odpowiednich szczebli władz wspólnotowych i krajowych, jak również instytucji i środowisk regionalnych najlepiej znających potrzeby i możliwości swego regionu. Rodzaje partnerstwa wertykalne – współpraca KE w władzami horyzontalne – konsultacje z partnerami społecznymi Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

11. Zasady polityki regionalnej Zasada dodatkowości • Możliwość wykorzystania środków jako dodatkowego wkładu publicznego • Zakaz zastępowania środków krajowych przeznaczonych na dany cel środkami europejskimi (od I pakietu Delorsa) Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

12. Reforma polityki strukturalnej na lata 2007 – 2013 Strategia Lizbońska (dokument o charakterze kierunkowym dotyczącym celów UE do roku 2010) Głównym celem strategii lizbońskiej jest stworzenie na terytorium Europy, do roku 2010, najbardziej konkurencyjnej gospodarki na świecie innowacyjności - gospodarka oparta o wiedzę, liberalizacji - rynków telekomunikacji, energii, transportu oraz rynków finansowych, przedsiębiorczości - ułatwienia w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej spójności społecznej - kształtowanie nowego aktywnego państwa socjalnego Sama strategia skupia się na czterech kwestiach: Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

13. Strategia Lizbońska a polityka spójności • W roku 2000 na Szczycie w Lizbonie założono przekształcenie UE w ciągu dziesięciu lat w najbardziej konkurencyjną gospodarkę światową • W roku 2001 na Szczycie w Goeteborgu założenia te zostały uzupełnione o elementy związane z trwałym i zrównoważonym, ze względu na środowisko, rozwojem społeczno-gospodarczym • Komisja Europejska zaproponowała wpisanie Strategii Lizbońskiej w nową politykę spójności • Będzie ona wdrażana za pomocą funduszy strukturalnych i funduszu spójności • Dla Polski jest to korzystne, bowiem najwyżej rozwinięte kraje UE dalszym ciągu pozostaną zainteresowane polityką spójności Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

14. Założenia nowej polityki spójności • Wzrost:Instrumenty spójności przyczyniają się do zwiększenia publicznych i prywatnych inwestycji w regionach korzystających z pomocy • Konwergencja:Fundusze przyczyniają się do wzrostu PKB w regionach opóźnionych w rozwoju • Zatrudnienie:Tworzenie nowych miejsc pracy i maksymalizacja potencjału zasobów ludzkich • Zwiększeniekapitału materialnego i ludzkiego • Lepszezarządzanie na poziomie regionalnym i lokalnym • Stabilność finansowa w ciągu 7 lat Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

15. Nowe cele • Cel 1, konwergencja, zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego, mierzonego tak jak dotąd poziomem PKB na mieszkańca nie przekraczającym 75% średniej Unii Europejskiej na poziomie regionów typu NUTS II. Oznacza to, że w latach 2007-2013 wszystkie województwa Polski pozostaną beneficjentami funduszy strukturalnych jako obszary Celu 1 • Nowy Cel 2 dotyczy konkurencyjności i zatrudnienia w regionach. Jest to charakterystyczna zmiana - stary Cel 2 służył restrukturyzacji regionalnej, nowy związany jest z wdrażaniem Strategii Lizbońskiej • Cel 3 dotyczy współpracy terytorialnej - transgranicznej i międzynarodowej. Uznano, że współpraca transgraniczna jest sferą o bardzo wysokiej wartości dodanej w skali całej Unii Europejskiej Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

16. Fundusze 2007-2013 • Zostały jedynie dwa fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społeczny(EFS) oraz trzeci instrument - Fundusz Spójności(FS) • Fundusz Spójności ma być programowany w sposób zintegrowany z funduszami strukturalnymi Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

17. EuropejskiFundusz Społeczny EFS Celem EFS jest poprawa miejsc pracy i możliwości zatrudnienia w Unii Europejskiej. EFS działa w ramach dwóch celów Konwergencja oraz Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach. EFS wspiera działania państwa w następujących dziedzinach: • Przystosowanie pracowników i przedsiębiorstw: systemy nauki • przez całe życie, opracowanie i rozpowszechnienie nowatorskich organizacji pracy. • Dostęp do zatrudnienia dla poszukujących pracy, osób nieaktywnych, kobiet • i emigrantów. • Integracja społeczna osób pokrzywdzonych przez los i walka z dyskryminacją • na rynku pracy • Wzmocnienie kapitału ludzkiego poprzez reformę systemów kształcenia • oraz utworzenie sieci placówek edukacyjnych. Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

18. Konwergencja Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach Europejska Współpraca Terytorialna Polityka spójności na lata 2007-2013 Według celów w miliardacheuro (suma: 336,1 miliardów euro) Granice zewnętrzne: 1,6 Współpraca transgraniczna: 4,7 Współpraca ponadnarodowa:6,3 Stopniowe wycofywanie środków w regionach Celu 1 w latach 2000-06 Sieci: 0,6 Regiony poza konwergencją Regiony o PKB poniżej 75% Specjalny program dla regionów ultraperyferyjnych: 1.1 Fundusz Spójności Regiony dotknięte efektem statystycznym Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

19. Programowanie w okresie 2007-2013 • Komisja Europejska zaproponowała zasadniczą modyfikację systemu programowania funduszy. Na początku został przygotowywany przez KE dokument Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (Community Strategic Guidelines), który następnie został zaakceptowany przez Parlament Europejski • dokumentem przygotowywanym przez kraj członkowski były Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (National Strategic Reference Framework) • Po przyjęciu przez KE, dokument ten jest podstawą budowania w ramach polityki spójności poszczególnych Programów Operacyjnych (Operational Programmes) - podstawowych dokumentów operacyjnych będących następnie przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

20. Transfery dla Polski – polityka spójności ok. 60 mld Euro Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

21. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności Społecznej Budowa i modernizacja infrastruktury techn. i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego i sektora usług Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gosp. i przestrzennej Wyrównywanie szans rozwojow. i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich PO Kapitał Ludzki PO Kapitał Ludzki Regionalne Programy Operacyjne PO Infrastruktura i Środowisko PO Innowacyjna Gospodarka Regionalne Programy Operacyjne PO Pomoc Techniczna PO Pomoc Techniczna Regionalne Programy Operacyjne PO Kapitał Ludzki PO Rozwój Polski Wschodniej PO Rozwój Polski Wschodniej PO Innowacyjna Gospodarka PO Innowacyjna Gospodarka PO Infrastruktura i Środowisko PO Rozwój Polski Wsch. PO Kapitał Ludzki PO Kapitał Ludzki Regionalne Programy Operacyjne Regionalne Programy Operacyjne Regionalne Programy Operacyjne PO Infrastruktura i Środowisko PO Innowacyjna Gospodarka PO Infrastruktura i Środowisko PO Infrastruktura i Środowisko PO Rozwój Polski Wsch. PO Innowacyjna Gospodarka PO Infrastruktura i Środowisko PO Kapitał Ludzki PO Innowacyjna Gospodarka PO Rozwój Polski Wschodniej Cel strategiczny NSRO na lata 2007- 2013 Tworzenie warunków do wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Cele horyzontalne NSRO na lata 2007- 2013 Programy operacyjne służące realizacji NSRO na lata 2007 – 2013

22. Obok działań o charakterze prawnym, finansowym i instytucjonalnym cele NSRO będą realizowane za pomocą programów i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.: · Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko(POIiŚ) – EFRR i FS · Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka(PO IG) – EFRR · Program Operacyjny Kapitał Ludzki(PO KL) – EFS · 16 Regionalnych Programów Operacyjnych(RPO) – EFRR · Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej(PO RPW) – EFRR · Program Operacyjny Pomoc Techniczna(PO PT) – EFRR · Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej(PO EWT) – EFRR Wyżej wymienione programy operacyjne będą zarządzane na poziomie kraju, a w przypadku RPO zarządzane na poziomie 16 regionów. Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

23. PROGRAMY OPERACYJNE W RAMACHNSRO 2007-2013(NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA) PO Innowacyjna Gospodarka

24. Programoperacyjny Wielkość alokacji (mln EUR) Procentowa wielkość alokacji Źródło finansowania Regionalne Programy Operacyjne 15 985,5 29% EFRR PO Rozwoju Polski Wschodniej 2 161,6 4% EFRR+ 992 mln Euro od Rady Eur. PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej 576,0 1% EFRR PO Infrastruktura i Środowisko 21 275,2 38% EFRR, FS PO Kapitał ludzki 8 125,9 15% EFS PO Innowacyjna Gospodarka 7 004,9 13% EFRR EFRR PO Pomoc techniczna 216,7 >1% Podział środków UE na programy operacyjne w ramach NSRO 2007-2013 Dr Cezary Trosiak: Polityka strukturalna Unii Europejskiej w okresie programowania 2007 – 2013, Śrem 6 X 2009

25. Dziękuję za uwagę