KEMİK TÜMÖRLERİ: RADYOLOJİK YAKLAŞIM

1. KEMİK TÜMÖRLERİ: RADYOLOJİK YAKLAŞIM DR.Ayşe Yıldırım

2. GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ • Üç temel özellik • Lezyonun ortaya çıkarılması • Tanının konması • Lezyonun sınırlarının ve diğer detayın belirlenmesi

3. GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ • Konvansiyonel direkt grafiler • Dijital grafiler • Ultrasonografi ve renkli doppler • Bilgisayarlı tomografi • MR görüntüleme • Anjiografi ve girişimsel yöntemler

4. Direkt Grafiler • İlk basamak • Ucuz , kolay

5. Direkt Grafiler • Kemiğin atomik ağırlığı fazladır. • Trabeküler yapının dağılım ve dizilişine bağlı olarak X ışını absorbsiyonu farklılık gösterir • Medüller kemik kortikal kemiğe oranla radyolüsendir. • Periost normalde görülmez

6. Direkt Grafiler Radyomofolojik özellikler 1)kemik harabiyetipaterni a)jeografikpatern b)benekli patern c)permeativpatern 2)lezyonun kenar özelliği a)skleroz(+) b)skleroz(-) 3)internal yapı özelliği a)kalsifikasyon b)trabekülasyon c)ekspansiyon 4)periostal yanıt

7. DİREK GRAFİ • Lezyonu saptamada bazı parametreler önemlidir

9. Ağrı • Benign lezyonlar asemptomatik Ağrı genellikle; • Büyüyen lezyonlarda (lokal agresif tümörler:agresiv osteoblastom), malign tümörler • Patolojik kırık oluşmuşsa • Önemli doku reaksiyonu gelişmişse

10. LEZYON TEK Mİ? • Hem benign, hemde malign lezyonlar multıple olabilirler. Ancak benign lezyonlar daha çok simetrik olmaya eğilimlidir. • Anamnez

11. Lezyonun lokalizasyonu

12. Lezyonun lokalizasyonu

13. TÜMÖRÜN KEMİKTE YERLEŞİM YERİ 1)Epifizier lezyonlar kondroblastom,dev hücreli tümör, 2)Metafizier lezyonlar enkondrom,osteokondrom, dev hücreli tümör, osteosarkom 3)Diafizier lezyonlar ewing tümör, myelom, primer lenfoma, osteosarkom 4)Metafizodiafizier lezyonlar osteoblastom, osteoid osteom, non osteojenik fibrom

15. Kemikte yerleşim • Santral Enkondrom • Ekzantrik GCT, osteosarcoma, chondromyxoidfibroma • Kortikal Non-ossifyingfibroma, osteoidosteoma • Parosteal Parostealosteosarcoma, osteochondroma

17. Büyüme paterni ve kemik destrüksiyonu • Benign ve agresif olmayan formlarda iyi sınırlı geçiş zonu vardır. • Benign tümörler normal dokuya geçerken genelde sızım göstermezler. • Hızlı büyümede geçiş zonu geniştir

18. Geografikpatern • benign ve yavaş büyüyen tümörler iyi sınırlıdır.kemik destrüksiyonunda sklerotik rimle birlikte geografik patern gösterirler. • sklerotik rimin varlığı kemiğin tepki vermek için yeterli zamanı olduğunu gösterir. • yapılan çalışmalar sklerotik rimin %95 olasılıkla benigniteyi gösterdiğini işaret ediyor

19. Non-ossifyingfibroma

20. Geografik patern • Bazı tümörler daha hızlı büyürler.Geçiş zonu keskindir ancak sklerotik rim yoktur • Devamlı büyüme kemikte ekspansiyona neden olur. • Bazı vakalarda periost ekspanse kemiği çevreler • Bu patern lokal agresif, düşük grade malignensilerde görülür

21. Anevrizmal kemik kisti

22. Güve yeniği paterni • Geçiş zonu düzensizdir • Hızlı büyüyen tümörleri işaret eder özellikle malignensileri

23. Multıplemyelom

24. Ewing tümör

25. Güve yeniği paterni • Myelom • Metastaz • Lenfoma • Ewing sarkom

26. Permeatif patern • Kemik trabeküllerinin arasında ince radyolüsensi görünüm • Geniş geçiş zonu • Agresif malignensileri işaret eder.

27. lösemi

28. Permeatif patern • Lenfoma ,lösemi • Ewing’s sarkom • Myelom • Nöroblastom

29. Az malignçok malign

30. Periost reaksiyonları • Periost kemiğin dış korteksini çevreler radyolüsendir • Tümoral, enfeksiyöz, travmatik nedenlerle yeni kemik yapımın zorlandığı durumlarda ortaya çıkar

31. Periost reaksiyonları • Benign a)yok b)solid • Şiddetli agresif veya malign 1)lameller veya soğan zarı 2)ışınsal 3)codman üçgeni

32. Solid tip periost reaksiyonu • Altta yatan korteks intakt olabilir veya bütünlüğü kaybolabilir. • İnce, kalın,düz veya lamelli olabilir • Kalın periost reaksiyonu büyük olasılıkla benign lezyonları işaret eder.

33. Kronik osteomyelit

35. Solidperiost reaksiyonu kortikal kalınlaşma veya kortikalhiperostozis olarak görülebilir

36. Lameller tip • Malign tümörler (osteosarkom, ewing sarkom vb) • Bazı benign tümörler(pulmoner hipertrofik osteoartropati, osteomyelit gibi)

38. Işınsal • Periostu kemiğe bağlayan Sharpey lifler ossifiye olur ve ışın tarzı görüntüyü oluşturur. • Mineralizasyon kortekse dik yerleşir. Osteosarkoma, Ewing gibi malign lezyonlar Menenjioma, hemanjioma, talassemi gibi benign durumlarda görülebilir • Spiküller malign hastalıklarda uzun ve ince benign hastalıklarda kısa ve kalın

40. Codman üçgeni • Tümör dokusu veya rezorpsiyonun hızlı oluşu nedeniyle sharpey lifleri ossifiye olamaz • Osteomiyelit, osteosarkom, kondrosarkom, fibrosarkom, lenfoma, lösemi ve kemik metastazları nda görülebilir.

41. Codman üçgeni

42. Az malign çok malign Periost reaksiyonları

43. Tümör matriksi • Radyoopak matriks; osteoid veya kondroid yeni kemik oluşumu ile ortaya çıkar • Osteoblastik yumuşak,pamuk veya bulut benzeri (osteosarkom) • Kartilajenöz virgül şeklinde,punktat, annüler, patlamış mısır (enkondrom, kondrosarcoma, kondromyxoid fibrom)

44. Tümör matriksi

45. TÜMÖR MATRİKSİ 1)Osteoblastik 2)Kartilajenöz

46. Tümör matriksi 1)Osteoblastik 2)Kartilajenöz

47. BT • Önde gelen kullanım nedenleri 1)Kemik tümöründe matriksin değerlendirilmesinde 2)Tümörün uzanımının saptanmasında 3)Tümörün kortikal harabiyetinin değerlendirilmesinde 4)Osteoid osteomun tipik özelliği olan nidusun tanısında ve lokalizasyonunun ortaya çıkarılmasında

48. BT • Özellikle pelvis ve spinal kolon gibi kalın kısımlarda başarılıdır • Yağ ve sıvı ayırımını, sıvı-sıvı seviyelerini gösterir.

49. Anevrizmal kemik kisti

50. MR • Yüksek kontrast rezolüsyonu, multiplanar görüntüleme olanağı, tümör iç yapısının özelliğini çözümlemesi, tümörün çevre dokular ile ilişkisini belirlemede önemlidir • Malign tümörlerde kemik iliği tutuluşunu ve tümör uzanımlarını göstermede en üstün yöntem