Türkiye Ekonomisi ve Bankacılık Sistemindeki Gelişmeler Ersin Özince Yönetim Kurulu Başkanı

1. Türkiye Ekonomisi ve Bankacılık SistemindekiGelişmelerErsin ÖzinceYönetim Kurulu Başkanı Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 1

2. 2003 Yılında Ekonomik Performansı Etkileyen Gelişmeler • 2002 Kasım seçimleri ve tek parti hükümeti • Uluslararası Para Fonu’ndan sağlanan mali destek • Irak’ta sıcak savaş • Mali disiplin ve fiyat istikrarı • Dünya ekonomisinde toparlanma • Gelişmekte olan ülkelere sermaye girişi • Enflasyon ve faiz oranlarında düşüş • Beklentilerde iyileşme; portföy tercihlerinde TL lehine değişme, tüketim talebinde artış • Döviz rezervlerinde hızlı artış • Cari açıkta büyüme Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 2

3. Gelişmekte Olan Ülkelere Özel Sermaye Hareketi (net) Milyar dolar 140 140 120 120 100 100 80 80 60 60 40 40 20 20 0 0 99 '00 '01 '02 '03 World Economic Outlook Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 3

4. GSMH (Sabit fiyatlarla ve dolar bazında büyüme) % 40 35 30 25 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 99 '00 '01 '02 '03 TL Dolar Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 4

5. Büyüme ve Sermaye Hareketi Milyar dolar % 20 10 15 5 10 5 0 0 -5 -5 -10 -15 -10 99 '00 '01 '02 '03 Sermaye hareketi Sermaye hareketi+IMF Büyüme Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 5

6. Tasarruf Açığı/GSMH % 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 99 '00 '01 '02 '03 Toplam Kamu Özel Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 6

7. Bütçe dengesi*, faiz dışı fazla*, TEFE (yıllık %) * GSMH'nin yüzdesi BD, FDF TEFE 10 80 5 60 0 -5 40 -10 -15 20 -20 -25 0 99 '00 '01 '02 '03 '04 Bütçe dengesi FDF TEFE Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 7

8. TÜFE (12 aylık % değ) ve Faiz Oranı (yıllık) % 90 60 30 0 '02 '03 '04 TÜFE O/n Kamu borç faizi Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 8

9. MB Rezervleri ve Döviz Pozisyonu Milyar dolar Rezervler D pozisyonu 40 4 2 35 0 -2 30 -4 25 -6 -8 20 -10 15 -12 '02 '03 '04 MB rezervleri MB döviz pozisyonu Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 9

10. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 10

11. Mevduat Banka Kredileri (%) 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 99 '00 '01 '02 '03 '04 GSMH'ye oranı T. mevduata oranı Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 11

12. Dış Ticaret (yıllık milyar dolar) 80 80 60 60 40 40 20 20 0 0 -20 -20 -40 -40 99 '00 '01 '02 '03 '04 İthalat İhracat Dış ticaret dengesi Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 12

13. Cari Işlemler Dengesi Milyar dolar GSMH'ye oranı % 3 5 2 1 0 0 -1 -2 -5 -3 -4 -10 -5 -6 99 '00 '01 '02 '03 '04 Cari denge GSMH'ye oranı Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 13

14. Dış Borç Stoku (milyar dolar) Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 14

15. Toplam Aktifler Milyar dolar % 200 100 80 150 60 100 40 50 20 0 0 99 '00 '01 '02 '03 Toplam aktifler GSMH'nin yüzdesi Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 15

16. Faaliyetteki Bankalar 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 80 85 90 95 99 '00 '01 '02 '03 '04 M Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 16

17. İlk Beş ve İlk On: Sektör Aktif Payı (%) 99 '00 '01 '02 '03 İlk 46 48 56 58 60 beş İlk 68 69 79 81 82 on Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 17

18. Aktiflerin Dağılımı (%) 100% 80% 60% 40% 20% 0% '99 '00 '01 '02 '03 Likit aktifler Menkul kıy. Krediler Donuk aktifler Diğer Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 18

19. Pasiflerin TL ve YP Dağılımı 100% 80% 60% 40% 20% 0% '99 '00 '01 '02 '03 TL pasifler YP pasifler Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 19

20. Bilanço içi Döviz Pozisyonu (YP Aktif-YP Pasif) Milyar dolar 0 0 -5 -5 -10 -10 -15 -15 -20 -20 99 '00 '01 '02 '03 '04 M '04 N Dövize endeksli haric Dövize endeksli dahil Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 20

21. Özkaynaklar Milyar dolar Taktiflere oranı (%) 30 30 25 25 20 20 15 15 10 10 5 5 0 0 99 '00 '01 '02 '03 Özkaynaklar Özkaynaklar/t.aktifler * Cari yıl karı dahil Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 21

22. Özkaynak Karlılığı % 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 -60 -70 -80 -90 -100 99 '00 '01 '02 '03 Sektör 2001 ve sonrası YY ve enflasyon muhasebesine göre Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 22

23. Bankacılık ve Sermaye Piyasası (GSYİH’nın % desi) Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 23

24. Ekonomik sorunları makul bir sürede ve katlanabilir bir maliyetle çözmenin yolu finansal sektörün büyütülmesidir. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 24

25. Finansal Sektörün Büyümesini Olumsuz Etkileyen Faktörler • Belirsizlik ve yüksek risk yaratan makro ekonomik çevre • Yüksek para ikamesi • Vergiler nedeniyle yüksek aracılık maliyeti • Rekabeti zayıflatan düzenlemeler • Düzenlemeler arasında uyumsuzluk • Reform sürecinin ekonominin tüm alanlarına yayılmaması • Kayıtdışılık • Risklerle karşılaştırıldığında düşük kar • Sermaye kıtlığı • Tepki düzenlemeleri Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 25

26. Türkiye Bankalar Birliği banka sahipliği ve bankacılık mesleği ile asla bağdaşmayan, yasalara ve ilkelere aykırı davrananların cezalandırılmasını ve neden oldukları zararların karşılanmasını talep etmektedir. Düzenlemeler yapılırken, sahiplerin ve yöneticilerin risk yönetimi sorumluluğu ile kötü niyetli davranışlar ayrılmalıdır. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 26

27. Finansal sektörün büyümesi ve sağlıklı çalışması için tüm düzenlemeler istikrarlı, birbirleriyle, uluslararası düzenlemeler ile ve ekonomik realite ile uyumlu olmalıdır. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 27

28. Gündemdeki Önemli Düzenlemeler • Bankalar Kanunu, TMSF’nin yeniden yapılanması • Mevduat güvencesinin sınırlandırılması • Bilanço risklerinin azaltılması ve aktif kalitesinin iyileştirilmesi • İcra ve iflas yasası uygulaması • Tüketici Yasası • Aracılık maliyetinin düşürülmesi • Haksız rekabet ve kayıtdışılık ile mücadele • Müşteri sırrı ve ticari sır • Suç gelirleri yasası • Risk yönetiminin iyileştirilmesi • Kredi kartları yasası • Ortak projeler • Yeni TL • Basel II Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 28

29. Bankalarımıza Düşen Görevler • Banka sisteminin itibarının artırılması ve sisteme duyulan güvenin korunması • Bankacılık sisteminin büyütülmesi • Bankacılık mesleğinin saygınlığının korunması • Tasarrufların büyütülmesi ve verimli kullanılması • Kurallara ve temel bankacılık ilkelerine bağlılık • Risklerin doğru tespit edilmesi ve yönetilmesi • Sermayenin güçlendirilmesi • Haksız rekabetin önlenmesi • Tasarruf sahiplerinin, banka müşterilerinin, çalışanların ve sermayedarların haklarını korumak • Ekonomik büyümeye ve gelişmeye katkı sağlamak • Müşterilerinizi, özellikle tasarruf sahiplerini iyi anlayınız. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 29

30. Her alanda yeniden yapılanmanın kaçınılmaz olduğu bir ortamda finansal sektöre hassasiyetle yaklaşılmalıdır; daha etkin bir denetimi amaçlayan düzenlemeler girişimcilerin risk alma isteğini yok etmemelidir. Finansal sektöre sermaye tahsisi ekonomik olarak özendirilmeli, sermaye özenle korunmalıdır. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 30

31. Ekonomik kararların sağlıklı olarak alınabilmesi için makul vadelerin öngörülebilir, risklerin düşük ve yönetilebilir olduğu bir ortama gereksinim vardır. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 31

32. Beklentimiz • Uluslararası kredi notunun yükseltilmesi • İşleyen bir piyasa ekonomisi • Rekabetin korunması • Uluslararası rekabete uygun kurallar ve düzenlemeler • Etkin denetim • İstikrarlı bir faaliyet ortamı Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 32

33. Teşekkür ederim. Türkiye Bankalar Birliği 47. Genel Kurulu 33