METODI NA KOMUNIKACIJA

1. METODI NA KOMUNIKACIJA INTERVJU Komunikaciski ve{tini Проф. Мирјана Шошолчева

2. METODI na Z.N. • multidisciplinarnost • povrzanost so pedagogija, psihologija, medicina i dr. • INTERVJU • METODOT NA OPSERVACIJA

3. Za {to }e zboruvame • [to e intervju • Vidovi intervju • Komunikacijata - del od sekoe intervju vo procesot na zdravstvena nega (PZN) • Zaklu~ok

4. Зошто предавање за медицинско интервју и комуникациски вештини? • Dokazite koi se vo prilog na potkrepa na vaжноста на комуникациските вештини покажуваат: • 69 % од интервјуата биле прекинати од здр. р. во првите 18 секунди од интервјуто • 77 % od vremeto bilo neadekvatno potroшeno za dobivawe odgvori • Кога пациентите биле прашувани да дискутираат за нивната болест и третман веднаш по напуштањето на собата за интервју, тие можеле коректно да идентифицираат само 50% од критичните информации

5. [to e intervju? Intervju e RAZGOVOR SO POSTAVENA CEL Zo{to i kade e potrebno intervju vo rabotata na medicinskite sestri? • priem na bolen • zemawe na sestrinska anamneza • vo site sledni etapi na nega • pri zavr{nata evaluacija na negata

6. Цели на медицинско интервју • Собирање на податоци • Поднесување на извештај • Едуцирање, поддршка и моптивација

7. INTERVJU • potreba pri sekojdnevnata komunikacija • toa e sredstvo, metod i tehnika. neophodni vo klini~kata praktika na sestrata • toa e razgovor so postavena cel • “razgovor pome|u dvajca” • razgovor koj se naso~uva kon celta • se bazira na stru~no-metodolo{ki pravila koi se dol`at na: - pozitivno iskustvo i - teorija na intervjuto

8. INTERVJU • medicinskata sestra i bolniot ne se vo psiholo{ka ramnopravnost • Bolniot se nao|a vo podredena i zavisna polo`ba • Medicinskata sestra ima znaewe, mo}, avtoritet, edukacija

9. Komunikacijata - del od sekoe intervju • Za da se realizira edno intervju, treba da se realizira soodvetna komunikacija so klientot/bolniot. • Pretstavuvawe na m.sestra pred bolniot [to e komunikacija, od {to se sostoi procesot na komunikacija? • Filtri na komunikacijata • Kakvi nivoa na komunikacija postojat • Faktori koi vlijaat na komunikacijata • Na~ini na predavawe na informacijata

10. [to e komunikacija • Komunikacija e predavawe na informacijata od edna li~nost na druga. Vo sekoe intervju postoi komunikacija pome|u m.sestra/ klient ili m.sestra/dr.~len od personalot. • Pri ovoj proces neobhodno e da postoi i obratna vrska Informacija 1 lice 2 lice Komunikaciski kanal- telefon, direktna kom. Slu{atel Primatel na informacija Govornik Ispra}a~ na informacija Povratna vrska

11. Filtri na komunikacijata • Filtri se nekakvi pregradi/pre~ki koi imaat vlijanie vo procesot na komunikacija • Vlijaat na koli~estvoto i kvalitetot na komunikacijata • Nadvore{ni filtri : bu~ava, zvuk od avion • Vnatre{ni filtri : ne se vidlivi i voo~livi (gluvo lice, nemo lice, ne go znae jazikot na koj se zboruva, vo bessoznanie ili lo{a psihi~ka sostojba )

12. Kakvi nivoa na komunikacija postojat? • Vertikalno nivo na komunikacija • od povisoko kon ponisko nivo: informacijata se dvi`i (glavna medicinska sestra- odelenska sestra) • Od ponisko kon povisoko nivo: informacijata se dvi`i od ponisko kon povisoko nivo (oddelenska sestra - glavna sestra) • Horizontalno nivo na komunikacija • Komunikacijata e me|u lica so ist status (odlenska sestra-so druga odelenska sestra) • Dijagonalno nivo na komunikacija • Oddelenska sestra so odgovoren na kujna - razli~na struktura, ne se pot~ineti hiererhiski eden na drug • Mre`na komunikacija • Neformalni grupi, komunikacijata e slobodna i spontana

13. Faktori koi vlijaat na komunikacijata • Razli~na kompetentnost na u~esnicite vo komunikacija (medicinska sestra- klient so osnovno obrazovanie) • Sposobnost za slu{awe - ne sekoj ima trpenie za da go islu{a sogovornikot • Verba vo kompetentnosta na sogovornikot - kakov e stavot na slu{atelot kon izvorot na informacijata. Dali klientot steknal doverba kon m.s., lekarot, institucijata itn. • Semantika- kakvi zborovi se koristat vo komunikacijata (pr. latinski izrazi) • Informaciska prezasitenost - za kratko vreme mnogu informacii koi pacientot ne mo`e da gi analizira i prifati za kratko vreme • Nedostatok na vreme vo procesot na komunikacija

14. Na~ini na predavawe na informacijata • Verbalen na~in na komunikacija • so zboruvawe, pri {to zborovite pretstavuvaat kodovi na soodvetnata informacija • Neverbalen na~in na komunikacija • statikata, • mimikata, • gestovite, • rastojanieto me|u sogovornicite

15. Na~ini na predavawe na informacijata • Neverbalen na~in - statika • Oddale~enost na sogovornici • Javna distanca 3,5-7 metri :Oficijalni sredbi, govori • Socijalna distanca 1,5-3,5 metri: Edukacija, rabota vo grupa • Li~na distanca 0,5-1,5 metri: Mo`e da se realizira fizi~ki kontakt: bliski prijateli, ~lenovi na semejstvo • Intimna distanca pomalku od 45 cm.: gradski transport, lift, rabota so pacienti - barame informirana soglasnost!!!

16. Na~ini na predavawe na informacijata • Neverbalen na~in nakomunikacija-mimika, gestovi • Gi izrazuva vnatre{nite ~uvstva na sogovornikot • Signalizira dali komunikacijata e prijatna, neprijatna, naporna i sl. • NASMEVKA vo komunikacija so bolen, empatski odnos

17. Na~inot na komunikacija ima isklu~itelno zna~ewe vo realizirawe na intervju so klient/pacient • M.sestra sekoga{ treba maksimalno da gi planira i obezbedi maksimalnite uslovi za realizirawe na intervju • Od stepenot na poznavawe i primena na ve{tinite na komunikacija }e zavisi i uspehot na realizacijata na intervju me|u m.sestra i klientot.

18. SPORED ZACRTANATA CELIntervjuto mo`e da bide: • INFORMATIVNO • ZDRAVSTVENO-VOSPITNO

19. INFORMATIVNO INTERVJU: • se izveduva razmena na informacii • (davawe i zemawe informacii) • sobirawe na podatoci • za postignuvawe na celta se odbira na~in na sobirawe na podatocite (pismeno, usmeno, diktafon) • po pat na intervju se postignuva promena vo uveruvaweto, stavovite, odnesuvaweto 

20. ZDRAVSTVENO-VOSPITNO INTERVJU: • Cel: da se za~uva ili podobri zdravjeto • Korisnikot sam izvlekuva korisni odgovori • po~ituvawe na re{enietona korisnikot na ZN, ako do nego do{ol sam Korisnicite se: • zadovolni od takvo re{enie • samostojno odlu~uvawe (samopo~it)

21. ZDRAVSTVENO-VOSPITNO INTERVJUINFLUENTIVNO (TERAPISKO INTERVJU) • Intervjuerot promenuva kaj intervjuiranoto lice: • znaewa, stavovi i odnesuvawe • Sekoga{ se zapo~nuva so informativno, a se zavr{uva so influentivno intervju • Se sozadava pozitiven transfer pome|u sestrata i bolniot

22. OBLICI I VIDOVI NA INTERVJU • otvoreno, nestrukturirano (sloboden razgovor) • poluotvoreno intervju (pra{awa od otvoren i zatvoren tip) • intervju od zatvoren tip (anketa so odnapred podgotveni pra{awa

23. Odbirawe na vidot na intervjuto: • spored namenata zo{to e potrebno • spored zacrtanata cel • na~inot na vodewe na intervjuto; • informativnoto mo`e da bide otvoren ili poluotvoren tip • zdravstveno vospitnoto bara poznavawe na metodologija na transfer na znaewe

24. Standardizirano intervju • Odnapred e postaventa celta, se znae planot, nema otstapuvawe od planiraniot raspored na pra{awa • Prednosti: • neizostavno se dobivaat odgovori • nema mo`nost za zaboravawe na pra{awe • nikoga{ ne se otstapuva od planot

25. Slobodno intervju • Redosledot na pra{awata i pravecot na intervjuto se prilagodeni sprema odgovorite, sostojbata i raspolo`enieto na bolniot (spontano pomalku kontrolirano) • Mo`no e: • Otkrivawe na specifi~ni problemi

26. Sekoe intervju ima po~etok, tek i kraj • Po~etok - najva`en del: • doa|awe do pravi informacii • doverbakaj bolniot, namalena emocionalna napnatost • se pretstavuvaat i medicinskata sestra i bolniot • pove}e na~ini na oslovuvawe • po zapoznavawe, bolniot se zapoznava so celta • vo po~etokot atmosferata e napnata • pozitiven halo-efekt (vpe~atok za bolniot) • qubezen, pristoen, profesionalen odnos (refleksija na odnesuvawe) - med. sestra ne smee da ja izgubi kontrolata na svoeto odnesuvawe

27. Преглед на податоците • Преглед на информациите • Запишување на време и датум • Што е следно? Претставете се и објаснете ја вашата улога Покажете интерес Барајте дозвола Како се претставувате?

28. Tek na intervjuto • med.sestra sobira podatoci (verbalna i neverbalna, emocionalna komunikacija) • verbalna komunikacija: otvoreni, zatvoreni, sugestivni, provokativni pra{awa, parafrazirawe, koristewe na refleksija • Emocionalna komunikacija: registrirawe na celokupnoto odnesuvawe

29. Tehniki za vodewe na intervju • Direktna tehnika: provokativni pra{awa • Indirektna tehnika (parafrazirawe so ve{tina) - jaka emocionalna atmosfera • Postavuvawe na pra{awa: • otvoreni(pottiknuvaat iskreni odgovori, da se izbegnuva pra{aweto “zo{to”), mo`e dolgo da trae • zatvoreni (baraat brzi i kratki odgovori, precizni) pasivno odnesuvawe, ne stimuliraat komunikacija • sugestivni(ne sekoga{ adekvatni odgovori) • provokativni(se sledi emocionalnoto odnesuvawe)

30. Upotreba na frazi (najop{irni odgovori) • Tehnika na refleksija (povtoruvawe na klu~ni zborovi ili idei) • Parafrazirawe i refleksija (bolniot bara direkten sovet od med. sestra • Mesto na vodewe na intervjuto • Motiviranost na intervjuiraniot • Bele`ewe na podatocite

31. Kraj na intervjuto • Najava na krajot • Vadewe na zaklu~ok • Mo`nost na bolniot da ka`e u{te ne{to • Dogovarawe za idna sredba

32. Крајот на интервјуто ги зацврстува фактите и ја псотавува основата за менаџирање на проблемот • “Дали имате уште нешто да ми кажете или да ме прашате?” – незавршена работа • Адекватен крај наведува на добар контакт Секогаш дајте му го последниот збор на пац.

33. PRAVILA ZA VODEWE I ORGANIZIRAWE NA INTERVJU: • neophodno e da se zapazi formata i smisolot na intervjuto • dajte va`nost na intervjuto • ne pravete intervju vo pomin (toa e dobro samo za da se vospostavi kontakt) • zaka`ete vo odreden ~as • na odredeno mesto

34. 2. INFORMACIJA za sogovornikot • pred razgovorot dobi informacija za imeto (toa sozdava sigurnost) • imeto trba da se zapomni • ve{tina na zemawe na informacijata za imeto - ne sum siguren/a kako vi be{e imeto • imeto treba to~no da se izgovara • gre{ka vo izgovarawe na imeto - zna~i nepo~ituvawe na sogovornikot

35. 3. OBEZBEDUVAWE NA soodvetno VREME I MIR za razgovorot • vo domot na korisnikot • vo bolni~ka soba • posebna prostorija za intervju • isklu~ete mobilen telefon • nikoj da ne vleguva • dol`inata na intervjuto ne se predviduva • nikoga{ ne go zavr{uvajte razgovorot do kraj • odberete soodveten na~in da go prekinete • ako imate rabota odnapred ka`ete kolku }e trae razgovorot

36. Креирање на атмосфера на доверба и личен контакт

37. 4. Primete go sogovornikot so po~it- stanete i pozdravete se - gledajte go vo o~i - ne sednuvaj pred sogovornikot da sedne - ne postavuvaj bariera 5. Dajte mu vreme na sogovornikot da se spremi za intervju: - po~nete go razgovorot so obi~ni temi koi ne ve zasegaat nitu vas nitu nego

38. 6. Nau~ite da slu{ate- pu{ti go sogovornikot da zboruva - vnimatelno slu{aj - povremeno veli: DA - ne prekinuvaj i ne zboruvaj premnogu • 7. Ve{to postavuvaj pra{awa - ne navaluvaj vo razgovorot - zabele`i gi osetlivite mesta na sogovornikot - vo opu{tena sostojba postavi osetlivi pra{awa - gradete doverba vo razgovorot - doverbata e sprotivna na nesigurnosta

39. 8. Nezgodni pra{awa - dozvoli da ne odgovori - ostavi vreme sam da zboruva za toa - sorabotkata so sog. e neophodna 9. Usmeruvawe na razgovorot - pr. sogovornikot e preop{iren - nemoj agresivno da go prekinuva{ - usmeri go: toa {to go ka`avte e mnogu va`no , no dali bi mi ka`ale.... - sogovornikot ne smee da se po~uvstvuva navreden ili zasramen

40. 10. Po~ituvaj gi emociite na sogovornikot • izlivi na ~uvstva (ventil na sigurnost) • ostavete go na mira da gi iska`e ~uvstvata • ako ne se smiruva-pomognete mu (ponudite osve`uvawe, kafe, ~aj...) • koristete ja va{ata emocionalna -(inteligencija)-gi razbirate podobro emociite na drugite • ako ne mo`e da se smiri - ponudete odlagawe na intervjuto

41. 11. Neguvajte ja i poka`ete ja empatijata • lesna dostapnost na MS do pacientot • so~uvstvo pri nevoqa na sogovornikot • so~uvstvoto ve prati koga ne ste na rab. - pretstavuva profesionalen rizik • ~uvawe na va{ite sopstveni ~uvstva -neposredno razbirawe na emociite na pac. no so dozirano li~no anga`irawe • neophodno za za{tita na va{eto zdravje • profesionalizam pred s#, li~nite ~uvstva da se stavat pod kontrola

42. 12. Otkrij koj mo`e da pomogne • ~lenovi na semejstvo, prijateli • oslonec (materijalen ili duhoven) • informacii za lekovi, socijalna pomo{ ili sli~no • soveti, na sogovornikot ili okolinata • ne smee da se ~uvstvuva otfrlen • dajte informacija za na~inot na pomo{, povrzete go sogovornikot so relevantni li~nost i slu`bi

43. 13. Ne mo`e s# da re{ite vie:- ako vedna{ re{ite s# sogovornikot nema da ve sfati seriozno - ne se nafa}ajte na s# za obvrski koi mo`e sam da gi zavr{i sogovornikot - toa ja zgolemuva samodoverbata na sog. • 14.Ako ste go zavr{ile intervjuto - ostvete mo`nost za ponatamo{ni kontakti • 15. Evidentirawe na intervjuto: - samo bele{ki - vedna{ po intervjuto sredete gi informaciite