POSLOVNA ETIKA II

1. POSLOVNA ETIKA II METOD POSLOVNE ETIKE

2. Oblici ljudskog saznanja o poslovnoj etici i komunikacijama Nauka. Zdrav razum. Religija. Ideologija. Umetnost.

3. Razlika između nauke i drugih sistema ideja, verovanja i prakse U odnosu na druge sisteme ideja, verovanja i prakse – zdrav razum, religiju, ideologiju, umetnost - nauka se razlikuje s obzirom na: viziju sveta ( tzv. naučni pogled na svet); pretpostavke od kojih polazi; metode koje koristi; istine do kojih dolazi; merila koja primenjuje; jezik kojim govori; norme kojih se pridržava; racionalnost koju brani; funkcije koje vrši; vrednosti koje afirmiše, i kulturu koju stvara. Prema tome, naučno saznanje se razlikuje od drugih oblika ljudskog saznanja po svom metodološkom izvođenju

4. Cilj i sadržaj naučnog mišljenja Svako razmišljanje nije isto što i naučno mišljenje. Naučno mišljenje je specifičan način razmišljanja – cilj mu je da bude istinoidno. Ono je rezultat naučnih analiza. Naučno mišljenje, odnosno naučna analiza jeste složena aktivnost koja mora da bude zasnovana na principima logike. To znači da se ono mora da temelji na naučnoj teoriji i da uključi postupke empirijske verifikacije – provere. Zbog toga, naučno mišljenje mora da uključi i poveže sledeće nivoe: Najopštiji nivo naučnog mišljenja; Nivo teorijske orijentacije,nivo opšte teorijske orijentacije – teorijske paradigme; Nivo empirijsko-metodoloških postupaka. I

5. Norme naučne misli Da bi neka misao bila naučno valjana i uvrštena u etiku kao nauku- nauku kao saznajni sistem ona mora da bude: Objektivna – odgovara činjenicama, Logična – proizvod logičkih zakona mišljenja, Sistematična – svaki podatak dobija svoje značenje. Sisatematičnost načina istraživanja i izlaganja, Proverljiva – drugi istraživači dolaze do istih ili sličnih rezultata ako ispituju iste činjenice, Merljiva – odnosi se na kvantitativna obeležja pojave, Precizna – tačno određivanje pojmova, Skladna – osobina velikog duha koji je sklad pretpostavio u stvarnosti.

6. Osnovne karakteristike nauke Iz opšte odredbe nauke – da se pod njom podrazumeva ljudsko saznanje o prirodi, čoveku i društvu koje relativno odgovara objektivnoj stvarnosti – proizlaze njene sledeće tri osnovne karakteristike: Prvo, da je ona čovekovo delo, rezultat njegove misaone i praktičke delatnosti; Drugo, da je to saznanje objektivno, jer korespondira s objektivnom stvarnošću, i Treće, da je naučno saznanje relativno, jer ta korespondencija nikada nije potpuna, već je uvek delimična i aproksimativna.

7. Temelji naučnog saznanja Sistem naučnog saznanja o prirodi, čoveku i društvu zasniva se na sledećim osnovnim metodološkim principima ili konstitutivnim postulatima: Objektivnosti, Pouzdanosti, Opštosti, Sistematičnosti, Preciznosti, Kritičnosti.

8. Nauka i njeni postulati OBJEKTIVNOST- naučno saznanje mora da bude: Nepristrasno – lišeno ličnih sukoba, emocija, predrasuda, pojedinačnih i grupnih interesa, Intersubjektivno proverljivo – svih naučnih iskaza, hipoteza i teorija – da ga provere nezavisni i kompetentni pojedinci. Uslovi za intersubjektivnu proverljivost: – komunikatibilnost – jasno i precizno kazano – termini i simboli razumljivi članovima naučne zajednice, javnost naučnog saznanja – javnost svih faza istraživanja, naučno znanje je hipotetičko, relativno – nema konačnih rešenja i istina

9. Nauka i njeni postulati 2. POUZDANOST- naučno saznanje u prilog svojoj osnovanosti mora da ima odgovarajuće empirijske dokaze. Ipak, bez slepe privrženosti činjenicama.

10. Nauka i njeni postulati 3.OPŠTOST – nauka je usmerena na otkrivanje opštih veza i odnosa među pojavama, procesima i predmetima u objektivnoj stvarnosti. Težnja da se dokuči unutrašnja suština pojava koje se ispituju i da se utvrde opšti i relativno stalni odnosi i veze koje se među njima uspostavljaju.

11. Nauka i njeni postulati Da bi to postigla nauka se služi: Apstrakcijom, Analizom, Sintezom. Znači, poslovna etika bogatu i beskonačno složenu stvarnost morala najpre rastavlja i raščlanjuje na njene prostije elemente, da bi, potom, proučavajući te elemente odvojeno, došla do onog što je u njima zajedničko, trajno i relativno nepromenljivo.

12. Nauka i njeni postulati Stepen opštosti naučnog saznanja različit je kod pojedinih naučnih disciplina. Opštost naučnog saznanja izražava se otkrivanjem: naučnih zakona, izgradnjom naučnih modela, i izgradnjom idealnih tipova

13. Nauka i njeni postulati Naučni zakoniizražavaju relativno konstantne, opšte i nužne odnose među pojavama, procesima i odnosima. Zavisno od karaktera i vrsta, odnosa koje izražavaju, zakoni mogu biti: deskriptivni, kauzalni (uzročni), funkcionalni, strukturalni i zakoni razvoja ili evolucije. Prema stepenu egzaktnosti naučni zakoni se dele na strogo egzaktne, koji postoje uglavnom u prirodnim naukama, i zakone verovatnoće i tendencijskih pravilnosti.

14. Nauka i njeni postulati Naučni modelipredstavljaju idealne znakovne sistema pomoću kojih se matematičkim proračunima,eksperimentom ili logičkom analizom otkrivaju unutrašnji skriveni odnosi pojave koje se istražuju. Kao i naučni zakoni i modeli, zavisno od osobine koja se uzima kao osnov za analizu dele se na: opisne i teorijske, induktivne i deduktivne, determinističke i epohastičke itd. Konstituisanju naučnih modela uglavnom teže prirodne i matematičke nauke, dok društvene nauke to ređe čine.

15. Nauka i njeni postulati Umesto formalizovanih naučnih modela, društvene i humanističke nauke, koje polaze od istorizma kao metodološke osnove, naučno razumevanje unutrašnje suštine društvenih i kulturnih pojava objašnjavaju pomoću idealnih tipova. To su apstraktni teorijski modeli koji se grade idealizacijom, tj. preuveličavanjem i prenaglašavanjem bitnih konstitutivnih osobina određene vrste pojava. Idealni tipovi, po mišljenju M. Vebera, njihovog teorijskog utemeljivača, imaju istu funkciju u načinom objašnjenju kao i naučni zakoni, jer su zakoni koje je postavila sociološka i ekonomska teorija najbolji primeri za idealne tipove.

16. Nauka i njeni postulati 4. SISTEMATIČNOST – izražava se u koherentnosti i konzistentnosti unutrašnjeg predmetnog, sadrđajnog, logičkog i metodološkog poretka konstitutivnih delova nauke, naučnih teorija, naučnih zakona, naučnoteorijskih pojmova i slično

17. Nauka i njeni postulati SISTEMATIČNOST - Postiže se: 1. uspostavljanjem teorijsko-pojmovnog poretka koji nalaže da svi osnovni pojmovi kojima se neposredno korespondira sa stvarnošću budu što konkretniji i što adekvatniji stvarnosti na koju se odnose 2. da se iz tih osnovnih pojmova mogu predmetnom sadržinskom i logičnom doslednošću izvesti složeniji, obuhvatniji, opštiji i apstraktniji pojmovi

18. Nauka i njeni postulati 3. ustanovljavanjem kriterijumaklasifikacije koji po suštinskim osobenostima grupišu srodne činioce predmeta nauke dosledno iskazujući njihovu srodnost, sličnosti, razlike, suprotnosti, itd., i 4. izgrađivanjem naučnog sistema u kome vlada unutrašnja saglasnost između njegovih osnovnih principa, odnosno postulata, i iskustvenih saznanja konstituisanih u naučnim iskazima, zakonima i teorijama.

19. Nauka i njeni postulati • 5. PRECIZNOST- je bitan preduslov objektivnosti i pouzdanosti naučnog saznanja. • Nalaže strogost i brižljivost u određivanju značenja pojedinih pojmova i pojmovnih konstrukcija i zahteva doslednost prilikom njihove upotrebe u naučnom istraživanju.

20. Nauka i njeni postulati • 6. KRITIČNOST – prema svim teorijama i fazama istraživanja. • Potrebno je stručno znanje i lična sposobnost za izricanje valjanih vrednosnih sudova o moralu, posebno poslovnom moralu i komunikacijama. • Ispitivanje valjanosti osnovnih moralnih teza. • Saznajna kritika je istovetna s teorijom o uslovima i granicama moći ljudske spoznaje morala.

21. Kategorijalno-pojmovni aparat nauke Kategorijalno-pojmovni aparat nauke čine: • Činjenice • Podaci • Informacije • Naučni stavovi • Naučni sudovi • Pojmovi • Definicije

22. Kategorijalno-pojmovniaparat nauke • Difuzije • Klasifikacije • Kategorije • Aksiomi • Postulati • Principi • Teoreme • Zakoni • Teorije

23. Konstitutivni elementi nauke Nauku kao istinito i metodski izvedeno znanje o stvarnosti određuju njena dva konstitutivna elementa: 1) Predmet istraživanja, 2) Metod istraživanja

24. Konstitutivni elementi nauke Predmet i metod su nerazdvojno povezani, i jedan bez drugog se ne mogu konstituisati. Svako saznanje o stvarnosti morala i komunikacija može imati naučni karakter i status samo ako je metodski izvedeno, odnosno ako zadovoljava osnovne metodološke zahteve. S druge strane, ispravan metod istraživanja na jednom određenom području može se izgraditi tek kada se uzmu u obzir specifičnosti proučavanog predmeta - poslovnog morala i poslovnih komunikacija.

25. 1. Predmet nauke U najopštijem smislu reči, predmet naukejeste objektivna stvarnost, tj. celokupnost pojava, procesa i odnosa koji čine tu stvarnost. Poslovni moral i poslovne komunikacije kao delovi objektivne stvarnosti Predmet nauke nije, kako se često misli, deo objektivne stvarnosti "po sebi", nezavisno od čoveka i njegove delatnosti. Predmet ma koje nauke uvek određuje "kompleks novih aktuelnih i međusobno srodnih problema koji nastaju u procesu praktične interakcije čoveka i objektivnog sveta".

26. 1. Predmet nauke Na konstituisanje predmeta nauke utiču: određeno filosofsko, odnosno ontološko shvatanje stvarnosti; saznajni ciljevi; metodološki postupci koji se primenjuju u procesu sticanja saznanja, i čovekove praktične potrebe za saznanjima određene vrste.