360 likes | 819 Views
Risicofactoren en voeding bij kanker. Dr. Dieuwertje Kok , medisch bioloog , WUR Humane Voeding Prof. Dr. Ben Witteman, MDL-arts, Ziekenhuis Gelderse Vallei. Patient 1 risicofactoren voor kanker. 68 jaar oude man.
E N D
Risicofactoren en voedingbijkanker Dr.DieuwertjeKok, medischbioloog, WUR Humane Voeding Prof.Dr. Ben Witteman, MDL-arts, ZiekenhuisGelderseVallei
Patient 1risicofactorenvoorkanker • 68 jaaroude man. • Maaktzichzorgen! In de familieveelkanker (vaderprostaat(78) en longkanker (56); moederdarmkanker (73); Broerprostaatklachten (72); Neef met darmkanker (68) • Zelfwatmeerbuikklachten en kanmoeilijkeruitplassen. Altijdwatobstipatiegehad, nietveranderd. Rookt, drinkt 4 bier per dag. Komtweinigbuiten. Is vaakgestressd • Wilgezondergaanleven. Graagleefwijze- en risicoadviezen?
Discussie • Watzijnrisicofactorenvoorprostaatkanker? • Watzijnrisicofactorenvoordarmkanker? • Zijnerverschillendeadviezenvoorvrouwen en mannen? • Waarkanpatiëntbetrouwbareinformatievinden? • Welkelife-style is haalbaar en het bestevoordeze man. Hoe kunt u hem hierinbegeleiden (praktisch)
Stand van zaken Vraag: Hoeveelprocent van allekanker diagnoses is tewijtenaanvoeding en leefstijl? Bron: Parkin et al. British Journal of Cancer 105; S2 (2011) en WCRF rapport (2007)
Stand van zaken ~30% Bron: Parkin et al. British Journal of Cancer 105; S2 (2011) en WCRF rapport (2007)
World Cancer Research Fund • Samenvattenstudies naar effecten van voeding op kankerrisico • Systematischliteratuur-overzicht • Meta-analyses • 17 locatieskanker • Aanbevelingen
De resultaten Mond Slokdarm Borst Dikkedarm Dikkedarm Pancreas Dikkedarm Borst Endometrium Nier Slokdarm Mond Slokdarm Long Maag
Prostaatkanker • Leeftijd • Ras • Positievefamiliegeschiedenisén • Aantalgenetischevarianten WCRF rapport 2007
Darmkanker WCRF rapport 2007 en Update 2010
Aanbevelingen Voorkom overgewicht Beweeg tenminste 30 minuten per dag Vermijd energierijke voeding en dranken Eet voornamelijk plantaardig voedsel Beperk inname van rood vlees en bewerkt vlees Beperk inname van alcohol Beperk inname van zout (en gezoute producten) Gebruik geen supplementen ter preventie van kanker
Patient 2ondervoedingbijkanker • 48 jarigevrouw met ovariumcarcinoom. • Krijgtchemotherapie. Valtzwaar! • Heeftweinigeetlust. 8 kg afgevallen (> 10%) • Voeltzichzwakkerworden en moetvolgende week weer…
Discussie • Watzijn de gevolgen van het gewichtsverlies op welzijn en complicatiekans? • Is het mogelijk de eetlustteverbeteren of de misselijkheidteverminderen? • Is bijvoeding (drinkvoeding) zinvol? Hoe werktdit in de praktijk? • Wanneer is ereenindicatievoorvoeding per maagsonde of jejunumsonde of PEG. • Is bijvoeding in de palliatieve setting zinvol/noodzakelijk?
kankercachexie Kakos & Hexis = slechtetoestand /slechteconditie • Kenmerken van cachexie: • Ongewenstgewichtsverlies, anorexie, snelleverzadiging, smaakveranderingen • anemie, oedeem en vermoeidheid • Gevolgen van cachexie: • negatieveinvloed op de therapierespons • vermindering van de kwaliteit van leven • vermindering van de overleving • Prevalentie: 9-84% • Ingewikkeldproces, werkingnognietvolledigachterhaald
bijvoeding • Smaakmakers / ambiance / bewegen • Drinkvoeding • Neus-maagsonde • Neus– jejunumsonde • PEG • PEJ
Patient 3voeding NA kanker • Patiente van 37 jaar. Borstkankergehad (nietgenetischbepaald). Behandeld met resectie en chemotherapie. Gaatgoed, geenaanwijzingvoorrecidief. • Wordt steeds dikkerterwijlzenietveeleet. Bijlich. onderzoekbehoudensobesitasgeenafwijkingen. • Wilwetenwaaromzezodikwordt? Willeefwijze- en voedingsadviezenomaftevallen en recidiefkankertevoorkomen.
Discussie • Van chemotherapie word je altijd dik. • Het veranderde eet- en leefgedrag na kanker is psychologisch bepaald. • Eet- en leefgedrag adviezen aan postkankerpatienten worden zeer gewaardeerd en vrijwel altijd opgevolgd. • Gezond leven na kanker kan de kans op recidiefkanker verkleinen.
Het onderzoek Risicofactor Overleving Therapie
Het probleem Gewichtstoename tijdens en na therapie - Vocht - Verliesspiermassa - Toenamevetmassa 1 jaarna diagnose +2kg 5 jaarna diagnose >5kg (29%) Winkels et al., NedTijdschrOncol 2012;9:256-61
Het probleem Costa et al, 2002, Sao Paulo Med. J. vol.120no.4
Het probleem Demark-Wahnefried W et al. JCO 2001;19:2381-2389
Sarcopenische obesitas Inflammatie Metabole ontregeling Eiwitafbraak
De oorzaak? • Vervroegd in de overgang • Verandering in eetpatroon • Verandering in geur/smaakperceptie • Verandering in lichamelijkeactiviteit • …
De oorzaak? 300 borstkankerpatiënten 300 vriendinnenzonderborstkanker Smaak en geurveranderingen Ervaringenpatiënten Hoeveelheidspier / vet
De oplossing Adviezen: afhankelijk van patiënt en tijdstip 5-jaars overlevingborstkanker is 85% Nederlandse Kanker Registratie (www.cijfersoverkanker.nl)
Aanbevelingen WCRF Voorkom overgewicht Beweeg tenminste 30 minuten per dag Vermijd energierijke voeding en dranken Eet voornamelijk plantaardig voedsel Beperk inname van rood vlees en bewerkt vlees Beperk inname van alcohol Beperk inname van zout (en gezoute producten) Gebruik geen supplementen ter preventie van kanker
Meer informatie Voedingenkankerinfo.nl
Meer onderzoek “Werkverschaffing: Natuurlijk vermeldt elke onderzoeker in zijn onderzoek dat verder onderzoek noodzakelijk is.”