Türkiye Sağlık Bilimleri Enstitü Müdürleri Toplantısı 25-27 Mayıs 2006, İzmir

1. Türkiye Sağlık Bilimleri Enstitü Müdürleri Toplantısı25-27 Mayıs 2006, İzmir “ Doktora Eğitiminde Dokuz Eylül Modeli ” Prof. Dr. Gül GÜNER

2. SUNUM AKIŞI • Giriş • DEÜ Doktora Eğitim Modeli - Süreç - Eğitim Programı - Uygulama Esasları • Sonuç

3. “Bugün bir toplumun kalkınmışlığının ne kadar teknoloji üretebildiği, ne kadar bilgi üretme ve sorun çözme yeteneğini geliştirdiği ile orantılı olduğu düşünüldüğünde, bilim ve teknoloji alanında üstünlüğü elde tutan toplumların, dünyadaki gelişmelere yön verdiği görülmektedir. Kalkınmış bir ülke, mutlu bir toplum olmak istiyorsak artık, bilim ve teknolojide yeni kapılar açan bilimsel araştırmalar yapmamız, buluşlar ortaya koymamız gerekiyor” (Prof. Dr. Emin ALICI, DEÜ Rektörü - Üniversitelerarası Kurul Başkanı)

4. DEÜ ’DE DOKTORA EĞİTİMİNİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ • Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), 2004-2005 akademik yılında • Rektörü Prof. Dr. Emin ALICI’nın başkanlığında • Lisansüstü eğitim veren tüm Enstitüleri (DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Eğitim Bilimleri, Fen Bilimleri, Güzel Sanatlar, Sağlık Bilimleri, Sosyal Bilimler Enstitüleri) ile gerçekleştirilen • “Ortak akıl” toplantıları

5. Dokuz Eylül Doktora Modeli • Dokuz Eylül Üniversitesi’nin “Doktora Modeli”, YÖK tarafından kabul edilerek 5 Nisan 2005 tarihinde resmi gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir • 2005- 2006 akademik yılı başında, doktora öğrencileri bu yeni yönetmelik doğrultusunda kabul edilmişlerdir.

6. Dokuz Eylül Doktora Modeli • SÜREÇ • EĞİTİM PROGRAMI • UYGULAMA ESASLARI

8. ÜLKEMİZDE BİLİMİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER • Bilim politikasının olmayışı • Türkiye’nin gündeminde bilimsel araştırma’nın olmayışı ve bu konuda özdeğerlendirmenin eksik oluşu • Araştırma kültürünün olmayışı • Araştırma vizyonu ve misyonunun olmayışı • Ölçülebilir hedeflerin olmayışı

9. ÜLKEMİZDE BİLİMİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER • Tam-zaman eşdeğer bilim insanı sayısının ve nüfusa oranının, gerek AB, gerekse ABD’den çok düşük oluşu • Araştırma projelerinin kabulü için net kriterlerin yetersiz oluşu • Araştırma projelerinin ürüne dönüşümlerinin denetlenmesindeki eksiklikler

10. DOKTORA EĞİTİMİ • AMAÇ: • Yetkin, güvenilir, bağımsız araştırma yeteneğine sahip, yüksek düzeyde bilimsellik sergileyen çağdaş bilim insanları yetiştirmek; • Doktora ünvanını alan kişiler, bir araştırma problemini çözerek anlamlı bir sonuç çıkarmış ve temel ya da uygulamalı bilimin gelişimine önemli katkı sağlamış olmalıdır.

11. DOKTORA’NINHEDEFLERİ • Çağdaş bilim insanları yetiştirmek • Etkin akademisyen kadrolar yetiştirmek • Mesleğinde yetkin olup, bilgi ve becerisini farklı alanlara uygulayabilen bireyler yetiştirmek

12. PhD Eğitimi Tüm Dünyada Aynı Standartta mıdır? • Bir üniversite, başka bir üniversitede doktorasını tamamlayan bir kişiyi post doktoral çalışmalar için aldığında ya da bir sanayi kuruluşu bir doktora mezununu istihdam ettiğinde, ne bekleyebilirler? • PhD ünvanının uluslararası nitelikte ve üniform olması için neler yapılabilir?

13. DOKTORA EĞİTİMİ İLE İLGİLİ MEVCUT SORUNLAR • Danışmanların yetersizliği (bazen) • Her öğretim üyesine rastgele danışmanlık verilmesi • Danışman’ın alabileceği lisansüstü öğrenci sayısında sınırlama olmaması ve bazı öğretim üyelerinin 18’e kadar varan sayıda lisansüstü öğrenciye aynı anda danışmanlık yapıyor olması • Danışmanlık kriterlerinin olmayışı • Danışmanlık eğitiminin mevcut olmaması • Danışmanın yürümekte olan projesinin olmayabilmesi

14. DOKTORA EĞİTİMİ İLE İLGİLİ MEVCUT SORUNLAR • Danışman konusunda öğrencinin görüşünün alınmaması • Doktora eğitiminde ders döneminin uzunluğuDers sayısının ve toplam kredi sayısının bazı programlarda çokluğ • Derslerin niteliğindeki sorunlar • Derslerin öğrencinin tez konusunun gereksinimlerine göre olmaması • Dördüncü yarıyıl sonuna kadar ders konmasıYeterliliğin beşinci yarıyıl sonuna kadar alınabilmesi • Tez konusunun altıncı yarıyıl sonuna kadar alınabilmesi

15. DOKTORA EĞİTİMİ İLE İLGİLİ MEVCUT SORUNLAR • Bazı öğrencilerin kadrosuzluk nedeniyle motive olamaması • Bazı öğrencilerin yabancı dil sorunları • Öğrenci seçiminde bilimsel araştırmaya yatkınlık özelliğinin değerlendirilmemesi • Eğitim ve araştırma ortamının her zaman yeterli olmayışı • Araştırma görevlisi kadrolarındaki öğrencilerin, “rutin” görevlerde kullanılmaları ve bu nedenle, teze ayırabildikleri zamanın “az” oluşu • Araştırmaya katkı yapabilecek bazı cihazların atıl duruyor olmaları • Merkezi araştırma laboratuvarlarının bulunmaması

16. DOKTORA EĞİTİMİNİN KALİTESİNİ ARTIRMAK • İÇİN NELER YAPILABİLİR?

17. DÜNYADAN ÖRNEKLER

18. KAROLİNSKA ENSTİTÜSÜ-STOKHOLM • Tüm departmanlarda yüksek lisans ve doktora var • Öğrenci önce tez danışmanı ile anlaşıyor • Eğitimin başlangıcında tezini almış oluyor • Formel ders yerine kurslar var: yüksek lisans için toplam 10 hafta (300 saat), doktora için toplam 20 hafta (600 saat)

19. KAROLİNSKA: DİPLOMALAR • Yüksek Lisans: İki yıl: 10 haftalık kurs ve en az iki yayını içeren bir tez • Doktora (Doctor of Medicine): Dört yıl: 20 haftalık kurs ve en az dört yayını içeren bir tez

20. KAROLİNSKA’DA VERİLEN DOKTORA DİPLOMASI • Medicine Doktor (Dr. Med.) (Tıp Bilimleri Doktoru) • Diploma’nın Üzerinde, Tezinin Başlığı ve bu tezi hangi departmanda gerçekleştirdiği belirtiliyor…

21. TOPLU DEĞERLENDİRME • Genelde iki değişik ekol göze çarpıyor: • Doktora Eğitiminin odak noktası araştırma (İngiltere, kıta Avrupası, Japonya, Avustralya) 2. Doktora eğitimi, ders ve araştırma süreçlerinden oluşuyor- ancak,ders sırasında öğrenci tez danışmanını seçmiş oluyor ve araştırmayı yürütüyor (ABD, Kanada, Almanya)

22. TÜM ÖRNEKLERDEORTAK NOKTA… • Doktora öğrencisi danışmanını seçiyor, danışmanı ile anlaşıyor ve danışmanının araştırma alanında çalışıyor • Araştırma projesi bulunmayan bir öğretim üyesinin doktora öğrencisinin de bulunma şansı olmuyor • Tez, yayın / yayınlar ile birlikte yürüyor

23. DOKUZ EYLÜL DOKTORA EĞİTİM MODELİ

24. DEÜ MODELİNİNÜÇ ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ • 1. Doktora eğitiminin odak noktası: TEZ • 2. Projesi Onaylanmış Olan Öğretim Üyesi Danışmanlık Yapıyor • 3. Tez savunması öncesinde genişletilmiş SCI kapsamında ”yayın” koşulu

25. Öğrenci Kabul Koşulları: 50 LES ya da 50 TUS + 60 ÜDS (KPDS) veya 70 Yabancı Diller Okulu

26. Kontenjanların Belirlenmesi • Kontenjanlar, mevcut proje/tez konusu sayısına göre belirleniyor • Web sitesinde aday danışmanlar ve tez konuları duyuruluyor • Öğrenci adayları danışman adayları ile giriş sınavı öncesinde görüşüyor

27. Danışmanlık Adaylığı Koşulları: • Projesi (konusu) olmak ve etik kurul onayı almış olmak • Önceden yönettiği doktora tezlerini genişletilmiş SCI kapsamında yayımlattırmış olmak • Başvuru ile birlikte en çok beşten fazla lisansüstü öğrencisi bulunmak • Profesör, doçent ya da en az üç yıl deneyimli yardımcı doçent olmak

28. Doktora Giriş Sınavı: Eski sistem + FARKLILIKLAR • Anabilim dalı danışman adayları anabilim dalı jürisinde bulunuyor • Sınav sonucunda kazanan öğrenciler ve danışmanları birlikte duyuruluyor- öğrencinin tezi geniş çerçevede belli

29. 1. Yarıyıl • Öğrenci projenin çerçevesinde tezini netleştiriyor • Özellikle Bilim ve Araştırma Kültürü derslerini alıyor • Birinci yarıyıl sonuna kadar tez izleme komitesi

30. 2. Yarıyıl • İlk dört hafta içinde, öğrenci “Tez İzleme Komitesi” önünde Tez Önerisini savunuyor • Teze ve derslere devam

31. 3. ve 4. Yarıyıllar • Teze ve derslere devam • 4. Yarıyıl sonunda yeterlilik (60 ÜDS gerekli -ek süre yok)

32. 5.6.7.8. Yarıyıllar • Teze devam • Kongreler, bilimsel toplantılara katılım • En erken 6. yarıyıl sonunda: TEZ SAVUNMASI

33. Tez Sınavına Girebilme Koşulları • Yeterliliğini almış olmak • Danışman tarafından kabul edilmiş tezini Enstitüye teslim etmek • Genişletilmiş SCI kapsamında yayımlanmış makaleyi teslim etmek • Doktora eğitimi boyunca (yeterlilik öncesinde ve sonrasında) katıldığı konferansları belgelemek

34. DERSLERİN DÜZENLENMESİ

35. Toplam Ders: • En az yirmibir ve en çok otuz kredi • Tamamlama süresi: dört yarıyıl • Dersler haftalık bloklar şeklinde düzenlenir • Haftalık bloklarda 15 saat teorik • (ya da 30 saat uygulama) 1 krediye karşılık gelir

36. DÖRT GRUP DERS: • GRUP 1: Bilim ve Araştırma Kültürü Dersleri • GRUP 2: SBE Dersleri (Entegre, Probleme Dayalı, ya da Projeye Dayalı) • GRUP 3: Anabilim Dalına Özgü Dersler • GRUP 4:Seçmeli ve/veya Teze Özgü Dersler

37. GRUP 1: Bilim ve Araştırma Kültürü • Dersleri (7 kredi) • Bilim Tarihi ve Felsefe(1 K) • 2. Bilimde Yaratıcılık, Buluşçuluk ve Girişimcilik (1K) • 3. Sağlıkta Araştırma Teknikleri ve Analiz Yöntemleri • (3K) • 4. Sağlık Alanında Bilgiye Ulaşma ve Kanıta Dayalı Tıp • (1K) • 5. Deneysel Araştırma Projelerinin Hazırlanması ve • Değerlendirilmesi • (1K)

38. 6. Deneysel Araştırma Verilerinin Kaydı ve Sunumu (1K) 7. Bir Araştırmayı Yayına Dönüştürme Süreci (1K) 8. Bilim, Araştırma ve Yayın Etiği (1K) 9. Tıbbi Etik (1 K) 10. Gelişim ve Öğrenme DEÜ Ortak Kredisiz 11. Öğretimde Planlama ve Değerlendirme DEÜ Ortak Kredisiz

39. GRUP 2: SBE Dersleri (Entegre, Probleme Dayalı, ya da Projeye Dayalı) 1. Hücre (3 kredi / 3 hafta) 2. Temel Laboratuar İlkeleri ve Yöntemleri 1 (2 kredi /1 hafta) 3. Temel Laboratuar İlkeleri ve Yöntemleri 2 (2 kredi / 2 hafta) 4. Deney Hayvanları ve İleri Uygulama Yöntemleri (1 kredi/ 1 hafta) 5. …………………

40. GRUP 3: Anabilim Dalına Özgü Dersler Grup 2 de listelenen derslerden ve / veya İlgili Anabilim Dalının Öğretim Programlarında yer alan derslerden toplam en az 10 kredilik dersin alınması zorunludur.

41. GRUP 4: • Seçmeli ve/veya Teze Özgü Dersler • SBE, Anabilim Dalı, DEÜ ve diğer Üniversite Enstitülerinin programlarında yer alan derslerden en az 4 kredilik dersin alınması zorunludur • SBE’nin düzenleyeceği kredili “Blok dersler” den de seçilebilir (Ortak yoğunlaştırılmış kurs)

42. TOPLAM DERS KREDİSİ (21-30) • GRUP 1 : 7 • GRUP 2 • GRUP 3 10 • GRUP 4: 4 • TOPLAM: 21 ( + 9 )

43. DERSLERİN BLOK OLARAK YAPILANDIRILMASI • Öğrencinin yoğunlaşmasınna olanak veriyor • Kurs niteliğinde olup, başka katılımcılara da olanak veriyor • Konunun uzmanlarını yurt-içi ve yurt-dışından davet etmek mümkün oluyor

44. BLOK DERS HAFTALIK PROGRAMI

45. BİRİNCİ HAFTA

46. İKİNCİHAFTA ( varsa )

47. ÜÇÜNCÜ HAFTA ( varsa )

48. DEÜ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ 2005-2006 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILIYENİ DOKTORA PROGRAMI AKADEMİK TAKVİMİVE SBE TARAFINDAN KOORDİNE EDİLEN ORTAK BLOK DERSLER (26.09.2005- 16.06.2006)