620 likes | 1.1k Views
KARACİĞER TÜMÖRLERİNDE LOKOREJİONAL TEDAVİLER Prof Dr Saim Yılmaz Girişimsel Radyoloji Bölümü Memorial-Medstar Hastaneleri, Antalya. GR tedavilerin en sık yapıldığı organ. Prim. Tm ve met. sık En büyük organ Dual kan akımı GR işlemlere uygun Homojen parankim Tm.ler HA beslenme
E N D
KARACİĞER TÜMÖRLERİNDE LOKOREJİONAL TEDAVİLER ProfDr Saim Yılmaz Girişimsel Radyoloji Bölümü Memorial-Medstar Hastaneleri, Antalya
GR tedavilerin en sık yapıldığı organ • Prim. Tm ve met. sık • En büyük organ • Dual kan akımı • GR işlemlere uygun • Homojen parankim • Tm.ler HA beslenme • Hipervasküler (HCC)
HANGİ TEDAVİLER? • PERKÜTAN ABLASYONLAR • RF, Mikrodalga… • TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • IA-KT, TAKE, SIRT • KOMBİNE GİRİŞİMLER • YARDIMCI GİRİŞİMLER (PVE)
HANGİ TÜMÖRLER? • Primer karaciğer kanserleri • HepatoselülerKarsinom • Kolanjiokarsinom • Karaciğer metastazları • Kolorektal kanser • Meme kanseri • Nöroendokrin tümör • Diğerleri
HCC %80
Kolanjiokarsinom • İntrahepatik KK • Perkütanablasyon • Radyoembolizasyon • Kemoembolizasyon • Ekstrahepatikhiler KK • Perkütanablasyon ? • Bilyer drenaj/ Stent • Ekstrahepatikdistal KK • Bilyer drenaj/ Stent
KARACİĞER METASTAZLARI • Karaciğere sınırlı / ağırlıklı karaciğerde • Tümör / hasta cerrahiye uygun değil • Tümör agresif seyirli değil • Perkütanablasyon / Transarteryel tedavilere uygun • Kemoterapiye dirençli / Kemoterapiye yardımcı • Multidisipliner karar
PERKÜTAN ABLASYON • Alkol ablasyonu • Radyofrekans • Mikrodalga • Kriyoablasyon • İnterstisyel lazer • Geridönüşümsüzelektroporasyon (IRE) • HIFU (HighintensityFocusedUltrasound) • PerkütanBrakiterapi (Iridium 192)
PERKÜTAN ABLASYON • Alkol ablasyonu • Hücrelerde dehidratasyon, vaskülertromboz sonucu iskemi → Nekroz • KC de küçük, kapsüllü lezyonlarda daha etkili, • Küçük, <3cm HCC ideal ~RFA • Büyük lezyon ve metastazlarda uygun değil • Ucuz, komplikasyon düşük
PERKÜTAN ABLASYON • Radyofrekans • Alternatif akım, iyon hareketi, sürtünme, elektrod çevresinde ısı → Koagülasyonnekrozu • Etkinlik için doku iletkenliği • KC de en sık uygulanan, en fazla bilgi ve deneyim olan yöntem • Isı oluşumu daha yavaş ve kontrollü
PERKÜTAN ABLASYON • Radyofrekans TEK MULTIPLE ŞEMSİYE
Karaciğerde kolon kanseri metastazları, ultrason kılavuzluğunda radyofrekans
PERKÜTAN ABLASYON • Mikrodalga • Elektromanyetik dalgalar, su moleküllerinin osilasyonu, sürtünme, elektrod çevresinde ısı → Koagülasyonnekrozu • Doku iletkenliği önemli değil, AC ve kemikte etkili • KC de kullanımı artıyor • Isı oluşumu çok hızlı, daha agresivablasyon
Karaciğerde kolon kanseri metastazı, ultrason kılavuzluğunda mikrodalga * C
PERKÜTAN ABLASYON • Lazer • Yoğunlaştırılmış ışık enerjisi, elektrod çevresinde ısı → Koagülasyon nekrozu • MR kılavuzluğuna uygun • KC de kullanımı sınırlı • Sonuçları RF ve MW ya benzer, multiple fiber kullanımı
PERKÜTAN ABLASYON • Kriyoablasyon • Yüksek basınçlı argon gazının dekompresyonu (Joule-Thompson etkisi), -20-40 soğutma → kristalizasyon, dehidratasyon, tromboz →Koagülasyon nekrozu • Iceball US, BT ve MR da görülebilir, MR uyumlu. • Lokal anestezi yeterli • Destrüksiyon daha az, kritik lokalizasyonlarda daha iyi? • İğneleri ince (17 gauge) • Multiple iğnelerle geniş ablasyon Kriyoablasyon iğnesi Iceball
PERKÜTAN ABLASYON • Kriyoablasyon • Ablasyon süresi uzun, anestezi yok • Argon+Helyum gaz ekipmanı gerekli • Karaciğerde «cryoshock» • Trombositopeni, DIC, RDS, hipotansiyon, multiorganyetm (Kuppfer hücrelerinden aşırı sitokininsalınımı--> Septik şok benzeri tablo (sadece karaciğerde, geniş ablasyon?) • 5cm den büyük KC tmlerinde önerilmiyor • Hemoraji(donma-erime sonucu damar çatlamaları) • Seeding (HCC) (Trackablasyon yok) Kriyoablasyon iğnesi Iceball
TERMAL ABLASYON SORUNLAR • Heatsink etkisi: Isı damarda akan kan tarafından uzaklaştırılır → damar duvarına koruyucu etki, çevrede inkompletablasyon • Safra/idrar kanallarında akım yavaş, heatsink çok az →Ablasyon sorunsuz, safra kanallarında hasar. • Sinir dokusunda hasar →prostatta inkontinansimpotans. • Mide-barsak gibi organlarda hasar → (perforasyon, fistül), ablasyon sırasında uzaklaştırılmalı.
PERKÜTAN ABLASYON • Irreversibleelectroporation • Bu sakıncaları taşımadığı kabul edilen yeni bir yöntem. • Yüksek elektrik akımı (3000V, 50 Amp), hücre zarı geçirgenliğini artırılır (porasyon)→ Apopitoz • Kollajen dokuya minimal travma, damar/sinir, barsak gibi dokularda kalıcı hasar Ø • Heat-sink etkisi yok, damar çevresindeki tümörlerde etkili • Pankreas, prostat için • Karaciğerde ana safra kanallarına ve damarlara komşu kitleler
PERKÜTAN ABLASYON • Irreversibleelectroporation • Uygulama tekniği zor, çok sayıda iğne, tümör çevresine yerleşim, damar ve barsaklar?, 1-2cm aralıklı ve paralel. • Genel anestezi zorunlu • Hipertansiyon • Ablasyon süresi uzun • Büyük tümörler için uygun değil • Karaciğerde kullanım alanı sınırlı
PERKÜTAN ABLASYON • Görüntüleme kılavuzluğunda brakiterapi
PERKÜTAN ABLASYON • HIFU • Odaklanmış ses dalgaları, ısı → Koagülasyon nekrozu • Noninvaziv • Kemik yapılar engel (kostalar), • Solunumla yer değiştirme • Uzun süre • Karaciğerde popüler değil (Prostat, miyomlar)
Ablasyonda amaç = R0 / R1 rezeksiyon (mikroskopik / makroskopikrezidü yok) Tümör 1 cm sağlam doku Tümör + çevresinde 1cm lik normal doku
KOMPLET ABLASYON • Çapı büyük olmamalı (<3cm) • Önce küçültme (downsizing) • Çevresinde yeterli normal parankim olmalı • Sıvı-hava enjeksiyonu ile boşluk oluşturma • Büyük damar / safra kanallarına komşu olmamalı. • Geçici balon oklüzyonu, safrayı soğutma, IRE, brakiterapi • Mide, barsak, safra kesesi gibi organlara komşu olmamalı. • Sıvı enjeksiyonu ile uzaklaştırma • US ve BT de görülebilmeli. • İmaj füzyonu, Anatomik landmark, Hepatikarteryel BT,
45 yaşında, KC de 7cm çaplı soliter meme ca metastazı, IA-KT ile küçültme sonrası RFA Serum Radyofrekans iğnesi * A B C D
58 yaşında, 5cm çaplı hilerkolanjiokarsinom, safra kateterinden soğuk salin enjeksiyonuyla RFA * * * * RadyofrekansAblasyon A B C D E
54 yaşında, KC de tek kolon ca met Sıvı öncesi Sıvı sonrası
72 yaşında, KC de 3 kolon ca met A B C A B C
A B C A B C
PERKÜTAN ABLASYON • KC de en çok uygulanan girişimsel tedavi • En sık RFA, mikrodalga • İdeal teknikle uygulandığında ≈ cerrahi rezeksiyon • Minimal invaziv, mort-morb ↓, tekrarlanabilir, ucuz. • Diğer onkolojik tedavilere engel değil. • Sonuçlar uygulayan hekime bağımlı • Literatürde level I kanıt az • Buna rağmen uygulama yaygın
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • İntraarteryel kemoterapi • Embolizasyon • Kemoembolizasyon • Radyoembolizasyon • Kemosatürasyon • İntraarteryelradyonüklid tedaviler
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER, CONE BEAM CT Tümör besleyicilerinin doğru identifikasyonu
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • İntraarteryel kemoterapi • Tümör içinde daha yüksek ilaç konsantrasyonu • Aynı dozla daha fazla etki • Aynı etki için daha düşük doz • Daha az sistemik yan etki • Daha fazla lokal yan etki?
PerkütanHepatikarteryelPortİmplantasyonu Hepatik arter Port kateteri Port A B C • 1990-2005 arasında cerrahi / perkütanhepatikarteryelport yaygın olarak kullanıldı.
PerkütanHepatikarteryelPortİmplantasyonu 2.5 kat fazla yanıt, SK da anlamlı fark yok
PerkütanHepatikarteryelPortİmplantasyonu • AnrezektablKRM’da KT altında progresyon → HAI+sistemik KT yararlı • AnrezektablKRM’dafirstline tedavi olabilir. • Seçilmiş hastalarda KC met rezeksiyonundan sonra nüks met oranını azaltabilir.
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • Embolizasyon • Benignhipervasküler kitlelerde tam nekroz sağlayabilir. Bazı malignhipervasküler tümörlerde yararlı (HCC de ~TAKE) Malign tümörlerde nekroz için yetersiz (neovaskülarizasyon)
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • Embolizasyon • Kanser dokusunda nadiren nekroz oluşturabilir. • Onkolojide daha çok palyatif amaçlı kullanılır. • Kanama, ağrı
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • Kemoembolizasyon • Kemoterapötik madde + embolizasyon→ Yüksek doz IA KT ve embolizasyon • Klasik: Lipiodol-KT karışımı. • Yeni: KT yüklü tanecikler (Doxorübisin-irinotekan) • HCC, metastazlar (KRM) Hepatoselülerkarsinom Kateter
* A B C
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • Radyoembolizasyon (SIRT) • Beta ışını yayan Y90 yüklü tanecikler (Reçine, cam) → Selektifinternal RT+ embolizasyon ? • Embolizasyon etkisi az • Uygulama: Tüm KC, lobar, segmentar, süperselektif olarak besleyici artere.
TRANSARTERYEL GİRİŞİMLER • Radyoembolizasyon (SIRT) • Conebeam CT önemli ! • Lobar, GDA koilleme Ø • KT+SIRT > KT ? • Radyasyon segmentektomi • Lobar SIRT → diğer lob ↑ • SIRT < PVE • SIRT sonrası KT rezistansında ↓ • Metastazlar , kolanjioCa
İntrahepatikkolanjiokarsinom, SIRT sonrası metabolik tam yanıt
Kolon Ca metastazları, SIRT sonrası metabolikparsiyel yanıt A B C