Þarf að kenna foreldrum uppeldi?

Þarf að kenna foreldrum uppeldi? Foreldrafærni Ráðstefna ASÍ um málefni barna Hvert viljum við stefna? Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Foreldrar og uppeldi • Þarf að kenna foreldrum? • Vilja foreldra láta kenna sér? • Af hverju þarf að kenna foreldrum? • Hvað á að kenna foreldrum? • Hver á að kenna foreldrum? • Hvernig á að kenna foreldrum? • Hvar á að kenna foreldrum Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Já! Þarf að kenna uppeldi? Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Af hverju ekki? • Uppeldi er mikilvægt starf • Krefst fjölþættrar færni • Er til langs tíma • Fylgir mikil ábyrgð • Hefur víðtæk áhrif • Ekki kennt í skólum • Eldri þekking úreldist • Sífellt breyttar aðstæður • Ný vandamál og hættur • (viðfangsefni og áskoranir) Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Þekkt áhrif uppeldis á börn • Atlæti og uppeldisaðferðir hafa veruleg áhrif á þroskaframvindu og horfur barna • Sumar gerðir uppeldis tengjast góðri útkomu meira en aðrar • Áhættuþættir fyrir þróun tilfinninga- og hegðunarerfiðleika hjá börnum • Átök eða upplausn í fjölskyldum • Streita eða geðrænir erfiðleikar foreldra • Ónóg jákvæð tengsl foreldra og barns • Óheppilegar uppeldisaðferðir Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Fræðsla og þjálfun foreldra sem byggir á atferlis-, félagsnáms- og hugrænum kenningum skila árangri Gagnreynd foreldraþjálfun er árangursrík leið til að minnka tíðni tilfinninga- og hegðunar-erfiðleika barna Draga úr þróun erfiðrar hegðunar hjá börnum Taka á erfiðri hegðun barna og sporna gegn þróun alvarlegra og langvinnra erfiðleika eða raskana Markviss þjálfun leiðbeinenda nauðsynleg Rannsóknir hafa sýnt að Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Forvarnargildi • „Tilfinningalegur sparnaður“ • Lægri tíðni tilfinninga- og hegðunarvanda • Færri börn vanrækt eða beitt harðindum • Betri geðheilsa fjölskyldna • Fjárhagslegur sparnaður • Færri börn þurfa sérúrræði í skóla • Færri börn í geðheilbrigðisþjónustu • Færri unglingar á glapstigum Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Hvað skal kenna foreldrum? • Hvaða uppeldishættir er vitað að tengist góðri útkomu • Hvaða aðferðir þurfi að varast, sem eru gagnslausar eða varasamar • Hverjir áhættuþættir í fjölskyldum eru • Sem hægt væri að leita aðstoðar við • Að tengsl eru milli þess sem gert er nú og framtíðar Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Óheppilegt í uppeldi • Neikvæðar, óstöðugar eða hörkulegar aðferðir, t.d. við ögun • Skortur ásamkvæmni • T.d. um hvað má og hvað ekki • Óhófleg undanlátsemi eða afskiptaleysi • Skortur á leiðsögn og eftirliti • Slæmar fyrirmyndir • Skortur á jákvæðri svörun og samveru Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Heppilegt í uppeldi • Jákvæð nálgun • Meiri áhersla á umbun fyrir æskilega hegðun en refsingu fyrir óæskilega hegðun • Samkvæmni • Milli foreldra og frá degi til dags • Raunhæfar væntingar og kröfur • Skýr skilaboð um boð, bönn og afleiðingar • Hvatning, kennsla, leiðsögn og fyrirmynd • Jákvæðar samverustundir Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Vilja foreldrar fræðslu? • Árið 2002: Könnun meðal foreldra um þörf og framboð á uppeldisfræðslu • Skortur á uppeldisfræðslu í ung- og smábarnavernd • Aga- og hegðunarvandamál að verða algengari • Þátt tóku 475 foreldar barna, 18 mán. og 5 ára • 85% sögðu þörf á fræðslu mikla eða mjög mikla • 90% sögðu ekki næga fræðslu í boði • Ákveðið að sinna betur í Heilsugæslu • Auka fræðsluefni og bjóða upp á uppeldisnámskeið Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Uppeldi sem virkar • Áhersluatriði • Skipulag, setja markmið, hafa framtíðarsýn • Taka eftir æskilegri hegðun og gefa jákvæða svörun • athygli, hrós, samvera • Gott fordæmi • Fastar venjur og reglur • Kenna færni sem nýtist til framtíðar • róa sig, deila með öðrum, kurteisi • Efla „foreldrafærni“ • reiðistjórnun, takast á við neikvæðar hugsanir, hunsa væl og suð Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Hvað er í boði? • Uppeldisnámskeið fyrir foreldra sem byggja á reynsluprófuðum aðferðum • Uppeldi sem virkar • Fyrir foreldra barna 3 mánaða til 6 ára • Leikskólastarfsfólk og verðandi dagforeldra • S.O.S (u.þ.b. 2-11 ára) • PMT (u.þ.b. 4-12 ára) • Námskeið fyrir sérstaka hópa t.d. foreldra barna með ADHD (BUGL og MHB) • Í skólum (PBS og SMT) Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Þurfa allir foreldrar fræðslu? • Mismunandi magn og útfærsla • Samræmt efni byggt á gagnreyndum aðferðum • Fræðsluefni, bæklingar, bækur, myndbönd • Fyrirlestrar, hópnámskeið • Upprifjun eða símenntun • Námskeið fyrir litla hópa • Einstaklingsfræðsla / ráðgjöf • Þjálfun og æfing Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Fræðsla til foreldra? • Á vegum hverra og hvar? • Heilsugæslan • Heilsugæslustöðvar • Miðlæg þjónusta (MHB) • Fjölskyldu- /skólaþjónusta sveitarfélaga • t.d. Þjónustumiðstöðvar Rvk. • Stéttarfélög • Vinnustaðir Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Niðurstaða – JÁ TAKK! • Tryggja öllum foreldrum haldgóða fræðslu um árangursríkar uppeldisaðferðir • Hjálpa foreldrum að átta sig á mikilvægi góðra uppeldishátta frá upphafi • Fyrirbyggja hegðunarerfiðleika og þróun andfélagslegrar hegðunar • Spara fyrir samfélagið Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur

Þarf að kenna foreldrum uppeldi?