190 likes | 382 Views
Hvernig greinum við áreynsluastma ?. Gunnar Jónasson læknir Barnaspítala Hringsins. Tilgátur um áreynsluastma. Líkamlegt erfiði. Vökvatap. Hitatap. Aukin loftskipti. Kæling. Osmolaritet. Æðasamdráttur. Cl÷ , Ca++ , Na+ Innflæði. Hitun. Losun boðefna. Hyperemia/bjúgur.
E N D
Hvernig greinum við áreynsluastma ? Gunnar Jónasson læknir Barnaspítala Hringsins
Tilgátur um áreynsluastma Líkamlegt erfiði Vökvatap Hitatap Aukin loftskipti Kæling Osmolaritet Æðasamdráttur Cl÷ , Ca++ , Na+ Innflæði Hitun Losun boðefna Hyperemia/bjúgur Áreynsluastmi
Áreynsluastmi • Á öllum aldri - oft atópia og önnur merki um aukið berkjunæmi • Hvæsandi öndun og fall í FEV1 eftir áreynslu • Astmalyf virka • Greint með áreynsluastmaprófi og öndunarmælingu
Áreynsluastmapróf • Hlaupabretti • Halli 5,5 -10 % • Hraði aukinn • 6-8 min. áreynsla • Submax HR (95% af hámarki) síðustu 4 mín • FEV1 • Fyrir hlaup • 0-3-6-15 mín e. hlaup
Áreynsluastmapróf Næmni (sensitivity) er háð: 1. Líkamlegu álagi 2. Hita- og rakastigi
Álag á áreynsluprófi N = 20 Aldur: 9-17 9 vs. 20 > 10% fall í FEV1 220 – 15 x 0.85 =174 220 – 15 x 0.95 = 195 Carlsen KH et al. Respir Med 2000
Áreynslupróf með og án kuldaáreiti N = 32 Meðalaldur 10.1 Hlaup við herb.hita Hlaup við - 20 gráður Hlaup Salbutamol Carlsen KH et al. Respir Med 1998.
Áreynsluastmi - mismunagreining • Raddbandaröskun (VCD) • Áreynslutengdur stridor (laryngochalasi) • Áreynslutengd oföndun • Hvæsandi öndun af öðrum orsökum • Lélegt þol
Stridor við áreynslu : VDC Stress / andleg vanlíðan í keppni Sýkingar Aðskotahlutur eða annað sem veldur þrengslum Laryngomalacia Ofnæmislost við áreynslu Vélindabakflæði Annað
Raddbandaröskun (VCD) • Oftar ungar konur, stundum með offituvandamál og geðröskun • Stridor eða hvæsandi öndun við áreynslu • Astmalyf virka ekki • Greint með því að skoða hreyfingu raddbanda og hugsanlega með öndunarprófi.
Bjúgmyndun í barka Björnsdóttir US Ann Allergy Asthma Immunol 2000
Áreynslutengdur stridor Frá Dr. Kjell Brøndby National Hospital Oslo.
Áreynslutengdur stridor Frá Dr. Kjell Brøndby National Hospital Oslo
Áreynslutengdur stridor Frá Dr. Kjell Brøndby National Hospital Oslo
Bjúgmyndun í barka við áreynslu - laryngochalasi - Vélindabakflæði í kok og barka ? Einkenna verður vart í sjálfu prófinu (ekki eftir áreynslu) Einkenni í innöndun
Áreynsluastmapróf N = 224 Skólaaldur ISAAC rannsókn Sensitivity: Hlutfall “alvöru” veikra sem greinast með prófinu (true positive) 41% Specificity: Hlutfall alvöru frískra sem hafa eðlilegt próf (true negetive) 87% Nystad W, ISAAC 1999, Noway