Dr Ahmet Emin Erbaycu Dr Erhan Eser Dr Tuncay Göksel AKAYAK Çalışma Grubu

1. Akciğer kanserine özel yaşam kalitesi ölçekleri Türkçe sürümlerinin klinik kullanımdaki psikometrik (geçerlilik ve güvenilirlik) özelliklerinin ortaya konması: Çok merkezli proje (AKAYAK-1) ön sonuçları Dr Ahmet Emin Erbaycu Dr Erhan Eser Dr Tuncay Göksel AKAYAK Çalışma Grubu

2. Herhangi bir çıkar çatışması yoktur.

3. Giriş ve Amaç • Akciğer kanserinde yaşam kalitesi ölçek skorları, sağkalımı öngören güçlü ve bağımsız bir prognostik faktördür. • Bu çalışmada akciğer kanserine özel olarak uluslar arası düzeyde geliştirilmiş olan yaşam kalitesi değerlendirme ölçeklerinin Türkçe sürümlerinin klinik uygulamadaki psikometrik özelliklerinin (geçerlilik ve güvenirliklerinin) gösterilmesi amaçlanmaktadır.

4. Guzelant A, Goksel T, Ozkok S, Tasbakan S, Aysan T, Bottomley A. The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-C30: an examination into the cultural validity and reliability of the Turkish version of the EORTC QLQ-C30. Eur J Cancer Care 2004; 13: 135–44. EORTC QLQ-C30 v.2.0 Türkçe versiyonu • Geçerlilik ve güvenilirlik • Karnofsky PS ile korelasyonu • Türk akciğer kanserli hastalarda geçerli ve güvenilir bir enstrümandır ve klinik çalışmalarda kullanılabilir.

5. Fatma Ataman, Necla Songür, Semra Ay, Şule Kaya, Andrew Bottomley. EORTC QLQ-C30 ve QLQ-LC13-Türkçe Versiyonu’nun Akciğer Kanserli Hastalarda Uygulanması: QLQ-LC13 Trans-kültürel Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi. • 38 akciğer kanserli hasta • EORTC QLQ-C30 ve QLQ-LC13-Türkçe versiyonu • Modülün, geçerlilik-güvenilirliği ve kültürümüze uygulanılabilirliği ortaya konuldu. Dr. Medet KORKMAZ, Dr. Çiçek Fadıloğlu • LCSS • 90 akciğer kanserli hasta • “Akciğer Kanseri Semptom Skalası”nın yapısal geçerliliği, iç güvenilirliği ve uygulanabilirliği kanıtlandı.

6. Gereç ve Yöntem • (01) Ege Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D.: Tuncay Göksel, Burcu Barışık • (02) S.S. İzmir Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: Ahmet Erbaycu, Kader Kıyar Gürsul • (03) S.S. İzmir Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: Ufuk Yılmaz, Mesut Subak • (04) Atatürk Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: 2. servis: Hülya Bayız, Adem Koyuncu • (05) Atatürk Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: 7. servis: Ülkü Y. Turay, Nilgün Y. Demir • (06) Atatürk Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: 1. servis: Arzu Ertürk • (07) Atatürk Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: 4. servis: Sibel Alpar, Mine Önal • (08) Atatürk Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: 6. servis: Ayşe Naz Özcan • (09) Yedikule Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: Sedat Altın, Leven Dalar • (10) Yedikule Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: Pınar Yıldız, Engin Aynacı • (11) Yedikule Göğüs Hast. ve Cerrahisi Eğt. Ar. Hastanesi: Erdoğan Çetinkaya, Guler Ozgul • (12) Pamukkale Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D.: Sevin Başer, Bedriye Atay Yayla • (13) Atatürk Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D.: Leyla Sağlam ve Nazlı Kelercioğlu • (14) Celal Bayar Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D.: Pınar Çelik, Aysen Yanik • (15) Gazi Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D: Ahmet S. Yurdakul, Gülçin Tekşut • (16) Trakya Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D.: Osman Hatipoğlu, Ebru Çakır Ediz • (17) Osmangazi Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D.: Muzaffer Metintaş

7. Hasta Seçimi • Ağustos-2010 ve Aralık-2011, • Primer akciğer kanseri tanısı alan, • KHDAK veya KHAK • İnoperabl (Evre IIIB ve IV) olgular • Birinci basamak KT, radikal RT ya da KT+RT planlanan (Evre IV olup KT planlanan olguların palyatif RT alacak ya da almış olması çalışmaya engel değildir) • Çalışmaya girmeyi ve kontrollere gelmeyi kabul eden • Okuma yazma bilen ve test formlarını okuyup doldurabilen

8. Kişisel ve Hastalık Bilgi Formu • Kişisel bilgiler • Sosyoekonomik bilgiler • Performans durumu (ECOG, Karnofsky) • Semptomatoloji • Hastalık ile ilgili bilgiler (evreleme, tip tayini) • Tedavi bilgileri (RT, KT, cerrahi,) • Kemoterapi ile ilgili bilgiler (advers olaylar, Common Terminology Criteria for Adverse Events v3.0, CTCAE) • Yanıt değerlendirmesi (RECIST kriterleri) • Hastanın akıbeti

9. Yaşam Kalitesi Anket Bataryası • EORTC QLQ - C30 v.3.0 • EORTC QLQ - LC13 • LCSS • EQ - 5D • FACT - L

10. Sadece KT planlanan hastalarda • 1- Akciğer kanseri teşhisi anında • 2- Hasta 3. kür kemoterapiye geldiğinde • 3- Hasta 5. kür kemoterapiye geldiğinde Ardışık KT+RT planlanan hastalarda • 1- Akciğer kanseri teşhisi anında • 2- Neoadjuvan KT bitip RT planlaması sırasında • 3- Radyoterapi bitiminden 3-4 hafta sonra

11. Eş zamanlı KT+RT planlanan hastalarda • 1- Akciğer kanseri teşhisi anında • 2- KT+RT bitiminden 3-4 hafta sonra Sadece radikal RT planlanan hastalarda • 1- Akciğer kanseri teşhisi anında • 2- Radyoterapi bitiminden 3-4 hafta sonra

12. Bulgular • 225 hasta - 3 merkez • Yaş: 61.5 (35-86) yıl • Cinsiyet: %93.3 Erkek • Eğitim: %70.7 (5 yıl eğitim) • Medeni durum: %88 evli • Sosyal sınıf: %7.7 işsiz • Sosyal Güvence: %89.7 • Sigara: %18.7 (halen içiyor) • Eşlik eden hastalık varlığı: %33.8

13. EQ5D skoru • Skor yükseldikçe (iyileştikçe) Karnofsky skoru yükseliyor (başlangıç değerlendirme, 3.kürde ve 5. kürde). (Kruskal Wallis Test: P=0,000) • Yaş yükseldikçe azalıyor (Anova: p=0,013) • Başlangıç değerlendirmede (P=0,000), 3.kürde (P=0,006) ve 5.kürde (P=0,000) ECOG düzeyi arttıkça EQ5D skoru düşüyor (kötüleşiyor). • Komorbidite ile EQ5D skoru arasında ilişki YOK (Başlangıç, 3.kür ve 5.kürde P>0.05) • Özellikle squamoz kanserlerde kür ilerledikçe YAŞAM KALiTeSİ KÖTÜLEŞİYOR (Tukey B test: P=0,002)

14. EORTC LC 13 • Ardışık 3 ölçüm (Başlangıç, 3.kür ve 5.kürde) birbirinden farksız. (Tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi: p>0.05) • Güvenilirlik (Cronbach's Alpha) Başlangıç 0,762 3.kürde 0,734 5.kürde 0,788 • Yaş ile LC13 arasında ilişki YOK • Başlangıç değerlendirmede ve 3. Kür döneminde de tümör tipi ile LC13 skoru arasında ilişki YOK

15. EORTC LC 13 • Başlangıç değerlendirmede ECOG “0” grubu ile ECOG “2,3,4” grubu LC13 skoru açısında farklı. ECOG yükseldikçe LC13 skoru da yükseliyor (Tukey B test) • 3. ve 5. kür döneminde ECOG ile LC13 ilişkisi YOK. • Başlangıç ve 5.kürde Karnofsky skoru düştükçe LC13 skoru artıyor. • Komorbidite ile LC13 ilişkisi başlangıç ve 5.kürde izlenmedi. 3. kürde komorbidite varlığında LC13 skoru artıyor (p=0.019).

17. LCSSTanımlayıcı ve Güvenilirlik Analizleri (başlangıç değerlendirme) • Türkçe sürümde de LCSS orijinal yapısının korunduğu izlendi. Major semptomlar ve genel sorular boyutlarının her biri ve ölçeğin bütünü için İÇ TUTARLILIKLAR tatmin edici bulundu (sırasıyla Cronbach Alpha değerleri: 0,82, 0,87 ve 0,89). • LCSS skoru yaş ve cinsiyetten etkilenmedi. • Başlangıç değerlendirmede Karnofsky skoru ile LCSS skoru ilişkili bulundu (Kruskal Wallis ANOVA : p<0.0001) • LCSS Türkçe sürümünün yapı geçerliliği açıklayıcı faktör analizi ile ortaya kondu. Faktör çözümlemesi için örnek büyüklüğü yeterli idi (KMO>0.8). • LCSS Türkçe sürümünün değişken klinik duruma duyarlı olduğu belirlendi.

18. EORTC QLQ C30 Genel yaşam kalitesindeki zaman içindeki değişimin, sağkalımı anlamlı düzeyde belirlediği, genel iyilik hali puanı arttıkça ölüm riskinin azaldığı görülmüştür.

19. ÖLÇEKLER ARASI KARŞILAŞTIRMALAR (EQ-5D, LCSS, EORTC LC-13, EQ5D-VAS) • EQ5D-VAS, EQ5D ve LC13 skorları arasında anlamlı korelasyonlar var. LCSS çalışmıyor!!!

20. Sonuç • EQ-5D: yaş ve performans ile ilişkili • EORTC LC-13: performans ile ilişkili, güvenilirliği mevcut. • LCSS: Türkçe sürümünün yapı geçerliliği ve iç tutarlılığı mevcut ve Türkçe sürümü değişken klinik duruma duyarlı. • EORTC QLQ C30: sağkalım ile belirgin şekilde ilişkili. • EQ5D-VAS, EQ5D ve LC13 skorları arasında anlamlı korelasyonlar var. Akciğer kanserinde kullanılan yaşam kalitesi ölçekleri Türkçe Sürüm’leri hastalar tarafından anlaşılmakta ve skorlar genel sağlık durumlarını yansıtmaktadır.