450 likes | 817 Views
KOAH’ın Yükü ve Epidemiyolojisi. Ali Kocabaş Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi. KOAH Neden Gündemimizde?. Diğer nedenler bağlı ölümler azalırken, KOAH’a ikincil mortalite artıyor Sağlık hizmetlerinin kullanımı artıyor Maliyeti çok yüksek KOAH yaşam kalitesine çok etkili
E N D
KOAH’ın Yükü ve Epidemiyolojisi Ali Kocabaş Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi
KOAH Neden Gündemimizde? • Diğer nedenler bağlı ölümler azalırken, KOAH’a ikincil mortalite artıyor • Sağlık hizmetlerinin kullanımı artıyor • Maliyeti çok yüksek • KOAH yaşam kalitesine çok etkili • Prevalans tahmin ettigimizden çok daha fazla
KOAH’ın Tanımı GOLD 2006 • KOAH önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır • Akciğer dışı organlardaki bazı önemli etkileri hastalığın daha ağır seyretmesine katkıda bulunabilir • Hastalığın akciğerdeki etkisi hava akımı kısıtlılığıyla karakterizedir ve tam olarak geri dönüşümlü değildir • Hava akımı kısıtlılığı genellikle ilerleyicidir ve akciğerlerin zararlı partikül ya da gazlara anormal inflamatuar yanıtıyla ilişkilidir
Semptomlar Egzerzis toleransı Yaşam kalitesi ECOPD Prognoz Ek Hastalıklar Depresyon-anksiyete Kemik mineral dansitesinde kayıp& osteoporoz Miyokard enfarktüsü & anjina & KKY Metabolik sendrom Hava akımı Kısıtlanması Yapısal Değişiklikler (Amfizem) Mukosiliyer Disfonksiyon (Kr. Bronşit) KOAH’ın Sistemik Etkileri Havayolu İnflamasyonu Sistemik İnflamasyon Kilo kaybı İskelek kas disfonksiyonu Kardiyovaskuler hastalıklar Diğerleri Osteoporoz Depresyon Kanser Hava akımı Kısıtlanması Agusti AGN. Respir Med 2005
İngiltere’de yeni tanı konan KOAH’lı hastalarda saptanan ek hastalıklar • İngiltere Genel Pratik Araştırma Veri Tabanında yeni tanı konulan 2699 KOAH’lı hasta • KOAH’lı olmayan kohort ile karşılaştırıldığında KOAH’lı hastalar aşağıdaki hastalıklarla ilgi artmış riske sahiptirler: • Pnomoni (RR 16) • Osteoporoz (RR 3.1) • Solunumsal enfeksiyonlar (RR 2.2) • Miyokard enfarktüsü ve anjina (RR 1.7) • Kırık (RR 1.6) • Glokom (RR 1.1) Soriona et al. Chest 2005; 128: 2099-2107
KOAH’ın Yükü Nasıl Hesaplanır? • Mortalite • Morbidite • Prevalans • Maliyet • Yaşam Kalitesi
Küresel Mortalite (WHO 2007) 20022030 İskemik kalp hastalığı Serebrovaskuler has Alt solunum yolu enf HIV/AIDS KOAH Perinatal durumlar Diyare Tüberküloz Akciğer kanseri Trafik kazaları 4 5 PLoS Medicine Nov 2006
Amerika’da en çok ölüme neden olan altı hastalıktan sadece KOAH’a bağlı ölümde 1970’ten itibaren kararlı bir artış izleniyor Kalp hastalığı Kanser İnme Yıllara göre ölüm Kronik obstrüktif Akciğer hastalığı Kazalar Kaynak: Jemal A. et al. JAMA 2005 Yıllara göre ölüm
Türkiye’de Ulusal Düzeyde Ölüme Neden Olan İlk 10 Hastalığın Cinsiyete Göre % dağılımı (2000) UHY-ME Çalışması, 2000, Türkiye
KOAH’da Morbidite Geleneksel yöntemler • Hekime başvuru • Hastaneye yatış • Acil servise başvuru Yeni yaklaşımlar • DALY
KOAH’da Morbidite • Morbidite verileri büyük oranda mevcut sağlık sisteminder etkilenir ve sonuçlarnı yorumlarken dikkatli olunmalıdır • KOAH’la doğrudan ilişkili olmayan ek kronik hastalıklar, KOAH’da sağlık durumunu etkileyebilir ve tedaviyi olumsuz yönde etkileyebilir
Küresel DALY (WHO 2007) 20022030 1. Perinatal durumlar 2. Alt solunum yolu enf 3. HIV/AIDS 4. Unipolar depresif hast 5. Diyare 6. İskemik kalp hast 7. Serebrovaskuler hast 8. Trafik kazaları 9. Malarya 10.Tüberküloz 11.KOAH 7 11 PLoS Medicine Nov 2006
Türkiye Ulusal Düzeyde DALY (Sakatlığa Göre Düzeltilmiş Yaşam Yılı) Kaybına Neden Olan Temel Nedenler: UHY-ME Çalışması, 2000, Türkiye
KOAH’ın prevalansı • Solunumsal semptomlar • Doktor-tanılı hastalıklar • Spirometri
Revised 2006 Tanı için spirometri gereklidir • KOAH tanı ve değerlendirimi için spirometri altın standarttır • Post bronkodilatör FEVı/FVC < % 70 ve FEVı < % 80 beklenen tam olarak geri dönüşümlü olmayan hava akımı kısıtlanması varlığını gösterir GOLD 2006
KOAH neden yeterince teşhis edilmiyor? IBERPOC (İspanya) 40-69 yaş grubu n:4035 KOAH Prevalansı % 9,1 Tanı almamış olanlar % 78,2 NHANES III (ABD) 17 yaş üzeri n:16084 Düşük akc. fonk. %6,8 (FEV1/FVC<0,7,FEV1<0,8) Tanı almamış olanlar %63,3 Arch Intern Med 2000; 160: 1682-1689
KOAH neden yeterince teşhis edilmiyor? • Hekim, diğer sağlık personeli ve kamuoyunda KOAH bilinci eksikliği • Tanı ve hastalığın şiddetini değerlendirmede standart kriter yokluğu • Erken dönemde semptom yokluğu (Hafif-orta KOAH tanısında güçlük) • Spirometrenin tanısal test olarak yetersiz kullanımı • Spirometrenin yokluğu
Figure 1 Diagram depicting the decline of the lower limit of normal of the forced expiratory volume in 1 second (FEV1)/forced vital capacity (FVC) ratio with ageing, among white never-smoking women in the Third National Health and Nutrition Examination Survey.7 The dark shaded portion depicts elderly subjects who are "potentially overdiagnosed" and the light shaded portion depicts younger adults who are "potentially underdiagnosed" with obstructive lung disease. Mannino, D. M et al. Thorax 2007;62:237-241
Adana ilinde KOAH sınıflandırımı(BOLD-Türkiye Çalışması, 2004)
KOAH prevalansının ölçümünde iki uluslar arası işbirliği modeli • PLATINO: Latin Amerika’da beş ülke (Brezilya, Şili, Uruguay, Meksika, Venezuella) • BOLD: Tüm dünyada 18 ülke (Çin, Türkiye, Güney Afrika, Avusturya, Polonya, Norveç, İzlanda, Kanada, ABD, Filipinler, Hindistan, Estonya, Avustralya, İngiltere, Portekiz, İsviçre, Hollanda)
PLATINO ve BOLD’un bilimsel hedefleri • KOAH prevalans ve risk faktörlerinin yaş ve cinsiyete göre ölçümü • KOAH yükünü tahmin etmek yaşam kalitesi& aktivite kısıtlaması solunumsal semptomlar sağlık hizmetlerinin kullanımı
Beş Latin Amerika Ülkesinde 40+ yaş grubunda KOAH Prevalansı (PLATINO)
Finished: Austria, Canada, China, Germany, Iceland, Norway, Philippines, Poland, S. Africa, Turkey, USA In Progress: Australia, Sweden Under Discussion: Estonia, Portugal, Spain About to Start: India, Netherlands, UK BOLD Çalışmasının Yapıldığı Ülkeler
Adana İlinde 40+ yaş üstü yetişkinlerde KOAH Prevalansı (%)(BOLD-Türkiye Çalışması, 2004)
KOAH’ın Maliyeti • KOAH maliyeti oldukça yüksek bir hastalıktar • Doğrudan maliyet (tanı ve tedavi) • Dolaylı maliyet (sakatlığın, kaybedilen işlerin, erken ölümlerin, aile harcamalarının maliyeti) • ABD (2002) Doğrudan maliyet: 18 milyar $ Dolaylı maliyet: 14.1 milyar $ Bireysel maliyet (1992) KOAH’lı bir hastanın maliyeti: 8482 $ KOAH’lı olmayan bir hastanın maliyeti: 3513 $
Tüm Dünya’da KOAH’ın Yükü Niçin Artıyor? • Gelişmekte olan ülkelerde populasyonun yaş yapısındaki değişiklik (KOAH yaş aralığında yaşayan nüfusun giderek artması) • Gelişmekte olan ülkelerde ve kadınlarda risk faktörlerine (özellikle tütün) maruziyetin artması
Küresel Demografik Yapıda Değişim • 2002 de her 10 kişiden 1’i >60 yaş (629 milyon) • 2020’de her 5 kişiden 1’i > 60 yaş (2 milyar)
Sigara Dumanı Buhar/gazlar Çevresel tütün dumanı İç/dış ortam kirliliği Mesleki tozlar GENLER KOAH’da Risk Faktörleri Beslenme Sosyoekonomik durum Enfeksiyonlar
Risk Faktörlerinde Eğilimler • Gelişmiş ülkelerde 1940’lardan sonra kadınlar arasında sigara içme alışkanlığı yaygınlaşıyor ve erkeklerle eşitleşiyor • Gelişmekte olan ülkelerde kadınlar arasında sigara içme oranı henüz erkeklerden düşük • Gelişmiş ülkelerde 2. Dünya savaşına kadar kadınlara göre erkekler ağır mesleki maruziyete sahipken, bu durum günümüzde değişiyor • Gelişmekte olan ülkelerde kadınlar iç ortam kirliliğine yoğun maruziyet yaşıyorlar
ABD’de Cinsiyete göre Mortalite,1980-2000 Number Deaths x 1000 Year
Salzburg (Avusturya)’da 40+ yaş üstü yetişkinlerde KOAH Prevalansı (Sabit Oran) (BOLD Çalışması, 2006)
Bir Risk Faktörü olarakMesleki Maruziyet • ABD NHANES III çalışması (1988-1994) verileri mesleki maruziyete ikincil KOAH’ı belirlemek amacıyla analiz edildi • Mesleki nedenlere ikincil KOAH genel olarak tüm KOAH’lıların % 19.2 si olarak bulundu. • Hiç sigara içmeyenlerde saptanan KOAH’da ise bu oran % 31.2 olarak saptandı.
Bir Risk Faktörü olarak İç Ortam Hava Kirliliği Dünyada 3 milyar kişi kömür ve biomas kullanıyor
Sonuç • KOAH yaygın, yüksek maliyetli, önemli sosyal ve ekonomik yüke sahip bir hastalıktır • KOAH yeterince bilinmememekte, yeterince teşhis edilmememekte ve yeterince tedavi edilmemektedir • Sigara içme alışkanlığı eşitleştikçe, KOAH kadınlar arasında erkekler kadar yaygınlaşmıştır • KOAH sigara içenlerde, sigarayı bırakanlarda olduğu kadar hiç içmeyenlerde de yaygındır • Yaşam beklentisi ve tütün kullanımında artmaya parelel olarak KOAH’ın yükü tüm dünya ülkelerinde artmaktadır
Günümüzde KOAH Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır