Psychologia w zarządzaniu

1. Psychologia w zarządzaniu Wykład 1

2. Tematyka wykładu Studia dzienne Studia zaoczne Rola psychologii w procesach zarządzania (45 minut) Dopasowanie pracownika do pracy – kompetencje, preferencje, zainteresowania zawodowe Motywacja do pracy Stres w organizacji Procesy grupowe w organizacji Kierowanie i przywództwo Cechy sytuacji pracy a dobrostan pracowników – witaminowy model Warr’a Kolokwium zaliczeniowe Rola psychologii w procesach zarządzania; Dopasowanie pracownika do pracy – kompetencje, preferencje, zainteresowania zawodowe Motywacja do pracy; Stres w organizacji Procesy grupowe w organizacji; Kierowanie i przywództwo Cechy sytuacji pracy a dobrostan pracowników – witaminowy model Warr’a; kolokwium zaliczeniowe

3. Literatura: • Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna ekonomiczna • Bajcar, B., Borkowska, A., Czerw, A., Gąsiorowska, A. (2007). Kwestionariusz zainteresowań zawodowych – nowa metoda w doradztwie zawodowym, W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (329-356). Taszów: MODERATOR • Bańka, A. (2002). Psychologia pracy. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (283-320), Gdańsk: GWP • Bańka, A. (2002). Psychologia organizacji. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (321-350), Gdańsk: GWP • Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Warszawa: Difin • Kożusznik, B. (2011). Zachowania człowieka w organizacji. Warszawa: PWE • Nosal, C. (2007). Struktura preferencji zawodowych i metoda ich diagnozy. W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (173-196). Taszów: Moderator

4. Psychologia pracy i organizacji • Psychologia pracy • Przedmiotem zainteresowań jest psychika i zachowanie człowieka w konkretnych warunkach aktywności zawodowej • Pomaga lepiej przygotować ludzi do pracy, racjonalizować jej organizację i osiągać z niej zadowolenie • Skupienie na procesach indywidualnych • Psychologia organizacji/zarządzania • Przedmiotem zainteresownia jest analiza funkcji i procesów wpływających na klimat wewnątrz organizacji • Pomaga lepiej przygotować managerów/liderów do kierowania pracą zespołu • Skupienie na procesach grupowych

5. Psychologia pracy • Najważniejsze pytania - jak osiągnąć?: • Skuteczność indywidualnego działania pracownika • Wysokie wyniki przy minimalizacji kosztów (zmniejszony wysiłek, najłatwiejszy sposób, najkrótszy czas) • Bezpieczeństwo w pracy (fizyczne i psychologiczne) • Zadowolenie z pracy i poczucie jej wysokiej jakości (sukcesu) • Klasyczne ujęcia: • Przystosowanie człowieka do pracy • Psychologia stosunków międzyludzkich • Dostosowanie pracy do człowieka • Współczesne ujęcia: • Podejście interakcyjne/transakcyjne • Dopasowanie człowiek-praca

6. Dopasowanie człowieka do pracy • Predyspozycje • Cechy fizyczne • Zdolności – talenty • Cechy temperamentu i osobowości • Kompetencje zawodowe • Preferencje zawodowe • Zainteresowania zawodowe

7. Kompetencje • Rozumienie wąskie (wiedza i umiejętności) i szerokie • Na kompetencje (ujęcie szerokie) składają się następujące elementy (Spencer i inni, 1990; za: Armstrong, 2000, s. 244) • Motywy – ukierunkowanie zachowania • Cechy – psychologiczne predyspozycje do określonego sposobu zachowania (np. samokontrola, odporność na stres, itp.) • Samoocen a – postawy i wartości danej osoby • Wiedza merytoryczna – potwierdzona lub nie świadectwami, dyplomami, itp. • Umiejętności poznawcze i behawioralne – ukryte (np. sposób rozumowania) lub obserwowalne ( aktywne słuchanie)

8. Preferencje (Holland) • Wybór zawodu i drogi kariery zawodowej stanowi bardzo ważny aspekt rozwoju osobowości człowieka • 6 typów podstawowych preferencji zawodowych oraz analogiczne do nich typy środowisk zawodowych (rodzajów organizacji), w obrębie których dominują określone osobowości, style zachowania i rozwiązywania problemów oraz oferowane możliwości rozwoju. • Ludzie poszukują takich środowisk, które umożliwią im jak najwyższy poziom wykorzystania ich możliwościi preferencji (zdolności, kompetencji, postaw) oraz realizację określonych wartości i ról społecznych Badawcze (nauka) Realistyczne (technika) Konwenc-jonalne (biznes – operacje) Artystyczne (sztuka) Przedsiębiorcze (biznes - kontakt) Społeczne (usługi społeczne)

9. Zainteresowania zawodowe • Klasyczne teorie zainteresowań zawodowych – Parsonsa, Ginzberga, Roe, Supera, Predigera • Zainteresowania wyrażają się względnie stałym i częstym zorientowaniem uwagi dowolnej i mimowolnej podmiotu na określone kategorie obiektów, czynności, stanów lub sytuacji • Złożoność i niejednorodność pojęcia zainteresowań • Zainteresowania a preferencje i kompetencje

10. postrzegane umiejętności Czynniki związane z obrazem siebie Zainteresowania zawodowe zachowania preferencje emocje Czynniki środowiskowe Czynniki genetyczne Model uwarunkowań i przejawów zainteresowań(Bajcar, Borkowska, Czerw, Gąsiorowska, Nosal)

11. Rodzaje zainteresowań zawodowych Artystyczne Badawcze Handlowe Komunikacyjne Konwencjonalne Mechaniczne Opiekuńcze Perswazyjne Przedsiębiorcze Realistyczne Społeczne

12. Psychologia organizacji • Analiza wpływu wszystkich podsystemów organizacji na zachowania pracownicze • „Zachowania organizacyjne” – kluczowe pojęcie • System zachowań i działań związanych z wykorzystywaniem przez ludzi zadań pracy oraz osiąganiem celów organizacji • Ma zastosowanie głównie w procesie kierowania ludźmi • Elementy organizacji jako systemu społecznego • Role • Normy • Władza • Klimat organizacyjny • Dopasowanie człowiek-organizacja