Download
1 / 42
930 likes | 1.97k Views
فصل اول: درآمدی بر دانش MIS. سیستم های اطلاعاتی در مدیریت تألیف:دکتر سید محمد محمودی. ارائه دهندگان: حدیث یوسفوند سمیه سپهوند. سوال. تفاوت MIS با سیستم های اطلاعاتی چیست؟. مفهوم MIS از سه واژه ی مهم و کلیدی سیستم،اطلاعات و مدیریت تشکیل شده است. MIS.
E N D
فصل اول: درآمدی بر دانشMIS سیستم های اطلاعاتی در مدیریتتألیف:دکتر سید محمد محمودی ارائه دهندگان: حدیث یوسفوند سمیه سپهوند
سوال • تفاوت MISبا سیستم های اطلاعاتی چیست؟
مفهوم MISاز سه واژه ی مهم و کلیدی سیستم،اطلاعات و مدیریت تشکیل شده است. MIS
MISچیست؟ • MISنخست برای کاربردهای سازمانی و مدیریتی،پیش بینی و طراحی شده بود که عنوان سیستم های اطلاعات مدیریت برای آن انتخاب شد. • هدف اساسیMISدر آغاز،پیدایش،ارائه شناخت ها،راه حل ها و تدوین اصول و فنون علمی لازم برای متخصصان رشته مدیریت،مدیران،تصمیم گیران جامعه،در جهت طراحی،ایجاد و مدیریت سیستم های اطلاعاتی اتوماتیک در سازمان ها و مدیریت بود،اما خیلی سریع از قلمرو علم مدیریت پا فراترنهاد و در بسیاری از رشته ها و علوم دانشگاهی دیگر نفوذ کرده و تدریس شد.
ابهامات مفهومیMIS • صاحب نظران و متخصصان بر سر انتخاب عنوانMIS با یکدیگر اختلاف نظر دارند. • گروه زیادی از نویسندگان ،MISرا به منزله نوعی سیستم اطلاعاتی کاربردیتلقی کرده • تنها درصد کمی از آنان MIS را به عنوان دانش سیستم های اطلاعاتیمعرفی می کنند.
سه نوع برداشت مختلف از مفهومMIS: MIS(سیستم های اطلاعات مدیریت):management information systems • گرایش علمی مستقلی که مانند علوم دیگر،شناخت های لازم را برای طراحی،ایجاد و به کارگیری سیستم های اطلاعاتی کاربردی تهیه و ارائه می کند. • دانش MISتنها در مدیریت کاربرد ندارد ،بلکه در هر زمینه ای که نیاز به اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی باشد، به عنوان تأمین کننده شناخت های نظری و عملی استفاده می شود. • مفهوم MIS،به عنوان دانش ،برای اولین بار به منظور کاربردهای سازمانی و مدیریتی انتخاب و متداول شد،بنابراین همچنان نام اصلی خود را حفظ کرده است اما امروزه در همه زمینه ها استفاده می شود.
برداشت دوم MIS(سیستم های اطلاعات مدیریتی)managerial information systems • نوعی سیستم اطلاعاتی کاربردی در مدیریت که تعریف و اهداف آن به طور کامل مشخص و روشن بوده و با تعریف اول تفاوت عمده ای دارد. • سیستم اطلاعات مدیریتی،مجموعه ای از سخت افزارها،نرم افزار ها،منابع مختلف و فناوری وابسته که به منظور جمع آوری،ذخیره سازی،پردازش،تولید و تبادل اطلاعات مورد نیاز سازمان به طور اتوماتیک،سازماندهی و یکپارچه شده اند.
برداشت سوم MIS(مدیریت سیستم های اطلاعاتی)managing information systems • به مفهوم «مدیریت سیستم » مجموعه ای از متدها و شیوه های مدیریتی خاص اطلاق می شود که به منظور نگهداری ،هدایت و کنترل سیستم های اطلاعاتی خودکار در سازمان ها و مدیریت مورد استفاده قرار می گیرد.
در بعضی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه عنوانMISبه مفهوم دانش سیستم های اطلاعاتی چندان رایج نیست و به جای آن از نام سیستم های اطلاعاتی استفاده می کنند. مزایای عنوان سیستم های اطلاعاتی: • بسیار ساده و گویا • کلی و عمومی • زمینه کاربردی خاصی را مشخص نمی کند. • بنابراین بدون هیچ ابهامی به عنوان دانش سیستم های اطلاعاتی در تمام رشته های علمی به جای MIS استفاده می شود. در این کتاب برای نشان دادن دانشMIS ،عنوان سیستم های اطلاعاتی در مدیریت انتخاب شده است..
سیر پیدایش و تکوین سیستم های اطلاعاتی و دانش MIS دوران اول:کشف ماده،انرژی و اطلاعات • انسان با جهان بینی و توان ذهنی و فکری بالقوه و فطری خود ،توانست در نخستین لحظات زندگی خود بر روی زمین مادهو صور مختلف آن را کشف کند که این آغاز هستی شناسی و مقدمه بروز و شکل گیری ادراک در انسان است. • نیاز، کنجکاوی و اتفاقات طبیعی سه عامل بسیار مهم کشف عالم هستی و قوانین حاکم بر جهان هستند. • شناخت آدمیان با ساخت نخستین مصنوعات دستی مثل سنگ چخماق شکل گرفت و پیچیده تر شدو انسان حرارت را که مصداق انرژی بود کشف کرد. • اطلاعات خمیر مایه و عنصر اساسی شناخت های انسانی است.
دوران دوم:پیدایش سیستم های اطلاعاتی • آدمیان نخستین اطلاعات،آموزه ها و معلومات خود را به صورت سینه به سینه به دیگران انتقال می دادند. • غارنشینان عقاید،آمال،حوادث و رویدادهای روزمره خود را به صورت نقاشی بر روی دیواره های غارها به تصویر می کشیدند. • اختراع خط تصویری • در بخش جنوبی بین النهرین سومریان متمدن کارهای مربوط به دارایی ها و معاملات را با وسواس فراوان به صورت دفتر کل بر روی لوح های گلی ثبت و مدیریت می کردند.
دوران سوم:توسعه اطلاع رسانی و ارتباطات • سیستم های اطلاعاتی در ابتدا برای ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات ایجاد شدند. • به تدریج نسل جدیدی از سیستم های اطلاعاتی طراحی شد که بیشتر برای اطلاع رسانی مورد استفاده قرار می گرفتند. • در سوریه و مصرقدیم کتابخانه های بزرگی از لوح های گلی وجود داشت که در آنها داستان ها،دعاها،ضرب المثل ها ،آواز ها و کلیه مسائلی که به نوعی با زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم ارتباط داشت ،ثبت شده و در دسترس عموم قرار می گرفت.
دوران چهارم:شکل گیری مبانی مفهومی اطلاعات • یونانیان دوران باستان برای نخستین بار با تأسیس آکادمی همه جویبارهای پراکنده دانش را به هم پیوند داده و نخستین دانشگاه و مکتب فکری و علمی جهان ایجاد شد. • فلسفه یا علم العلوم به عنوان مادر و سرچشمه تمامی علوم بشری در یونان متولد شد منشأ گسترش علوم مختلف شد. • برای نخستین بار ارسطو تعریف دقیقی از اطلاعات ارائه کرد که کامل ترین و جامع ترین تعریف در محافل علمی محسوب می شود.ارسطو برای اطلاعات دو بعد را تعیین کرد:
دوران پنجم:از الگوریتم تا انفورماتیک • زمانی که اهمیت اطلاعات و شناخت برای بشر مشخص شد، پردازش اطلاعات نیز مورد توجه قرار گرفت. • نخستین دانشمندی که به صورت اصولی و علمی روش بدیعی را برای اجرای فرایند پردازش اطلاعات ارائه کرد ،ریاضی دان معروف ایرانی محمدبن موسی خوارزمی بود که علم جبر را پایه گذاری کرد. • روش خوارزمی که برای حل مسائل پیچیده مورد استفاده قرار می گرفت چندی بعد به زبان لاتین به الگوریتم معروف شد.که ترجمه لاتین لفظ عربی الخوارزمی است.
ادامه دوران پنجم • قرن نوزدهم به عنوان عصر شکل گیری روش های کدگذاری اطلاعات به حساب می آید. • در منطق باینری تنها دو ارزش مقداری برای موجودیت های منطقی در نظر گرفته می شود.چنانچه یک واقعیت صحیح باشد آن را معادل 1 و اگر غلط باشد معادل0 قلمداد میکنند. • منطق بولی یا باینری بهترین مدل برای کدبندی و ترجمه یک الگوریتم به زبان ماشین(کامپیوتر) است.در این منطق پدیده ای را که به طور کلی دارای حالت های دوگانه مختلفی مثل و،یا،آری،نه هستند کدبندی می کنیم.
ادامه دوران پنجم • در سال1910 منطق سمبولیک توسط وایت هد و راسل تعریف شد که مبنای عملکرد و برنامه نویسی کامپیوترو هوش مصنوعی است. • در سال 1937 طرح ساخت ماشین مفهومی که عملکرد آن مبتنی بر مدل های الگوریتمی و بولی بود منتشر شد. • با ابداع الگوریتم، زبان ها و برنامه های کامپیوتری چون،اسمبلر،کامپایلرو بعدها فورتون و غیره با سنتز و همگرایی نظریه ها،روش های پردازش اطلاعات و فناوری ساخت کامپیوترها،دانش جدیدی به منظور پردازش اتوماتیک اطلاعات به نام انفورماتیک در سال 1962 پا به عرصه نهاد که معادل علوم کامپیوتر محسوب می شود.
دوران ششم:ابداع ماشین های اتوماتیک • نخستین ابزار محاسبه و پردازش اطلاعات به نام چرتکه برای محاسبات دخل و خرج در معاملات اختراع شد. • قرن هفدهم عصر ماشین های حساب مکانیکی می باشد. • پس از ساخت ماشین های حساب ساده مکانیکی،طراحی ماشین های برنامه ریزی شده مطرح شد.نخستین ابداع در این زمینه مربوط به ماشین بافندگی خودکار توس ژاکار فرانسوی می باشد. • در سال1873 چالز بابیچ با الهام از مدل ژاکار،طرحی از یک ماشین حساب برنامه ریزی شده دارای واحد محاسبه،فرمان،حافظه و برنامه ای که با کارت های پانچ تنظیم می شد ارائه کرد.
ادامه دوران ششم • برای نخستین بار در سال 1943 شرکت IBMبا همکاری استادان دانشگاه هاروارد ماشین حسابگر الکترومغناطیسی عظیمی به نام مارک 1 را ساخت که در این ماشین از کارت های پانچ برای ثبت اطلاعات استفاده می شد. • سرانجام در سال 1946 نخستین کامپیوتر جهان به معنی واقعی خود به نام انیاکENIACدر آمریکا طراحی و ساخته شد. • در سال 1947 فون نیومان نسل جدیدتری به نام ادواکEDVACساخته شد که بسیار پیشرفته تر از انیاک بود. • با پیشرفت فناوری،وزن و حجم کامپیوترها روز به روز کمتر شد و همچنین افزایش حجم حافظه،سرعت،دقت،و توان بالای پردازش اطلاعات و ارزان شدن قیمت آنها را در پی داشت. • بنابراین با تولید سخت افزارها و نرم افزارها و گسترش دانش انفورماتیک نخستین پایه های فناوری اطلاعات شالوده گذاری شد.
دوران هفتم:پیدایش علوم اطلاعات و ارتباطات • فناوری اطلاعات و ارتباطات با هم آمیخته اند،اما فناوری اطلاعات بر فناوری ارتباطات مقدم است،پس ابتدا باید اطلاعاتی تولید شود تا بتوانیم آن را مبادله کنیم. • پس از فناوری اطلاعات،نوبت به ظهور فناوری ارتباطات می رسد.
ادامه دوران هفتم • مدل شانون که مدل فیزیکی ارتباطات بود با مدل های ارتباطات انسانی و اجتماعی تلفیق و حاصل آن سیستم عمومی ارتباطات و یا به عبارتی مدل جامع ارتباطاتشد که در کلیه زمینه های اجتماعی،اقتصادی،زیست شناسی،زبان شناسی و تشکیلاتی مطرح و مورد استفاده قرار گرفت.
MIS:ظهور یک پارادایم علمی جدید • علوم اطلاعات و ارتباطات که ازعلوم سیستم ها و یا عبارتی از علوم میان رشته ای و چند تخصصی محسوب می شود،با به هم پیوستن چندین شاخه علمی نوین،مانند سیبرنتیک ، انفورماتیک ، فناوری اطلاعات و ارتباطات،دانشMISو چند رسانه ای ها به تدریج شکل گرفت ودر پایان نیمه دوم قرن بیستم به تکامل خود نزدیک شد. • یکی از ارکان و پایه های مهم و اساسی علوم اطلاعات و ارتباطات دانش سیستم های اطلاعاتی است که ضرورت آن پس از پیدایش و توسعه کامپیوترها و انفورماتیک ،بارها احساس و مورد تأکید قرار گرفت. • در سال 1965 برای نخستین بار مفهوم MISبه معنی دانش سیستم های اطلاعاتی کاربردی مبتنی بر کامپیوتر پایه گذاری شد.
جایگاه MISدر علوم سیستم ها علوم سیستم ها دینامیک سیستم ها نظریه سیستمی بیوتیک تجزیه و تحلیل سیستم ها باز مهندسی سیستم ها علوم شناختی علوم اطلاعات و ارتباطات سیبرنتیک انفورماتیک ICT MIS
خصوصیات مهم دانش MIS • MISآمیزه ای از سه مفهوم علمی بسیار مهم سیستم ،اطلاعات و مدیریت است که هر کدام به تنهایی دانش مستقل و گسترده به حساب می آید. • دانش سیستم ها :از راه جست و جوی قوانین،روش ها و الگوهای مشترک کلیه سیستم ها، مدل های جامعMIS را ارائه می دهد. • دانش اطلاعات : مبانی اطلاعات و چگونگی تأمین آن را معرفی و مشخص کرده و فرایندهای عملی پردازش اطلاعات را تعریف می کند.مشخص می کند که چه نوع فناوری و ابزاری مناسب طراحی کدام یک از سیستم های اطلاعاتی اند. • دانش مدیریت :تعیین می کند که چه نوع سیستم اطلاعاتی برای تحقق کدام یک از اهداف سازمانی مناسب تر است.دانش مدیریت ،کلیه روش ها و الگوهای مقتضی را برای مدیریت و هدایت سیستم های اطلاعاتی نیز تهیه می کند.
MIS الگوی تعاملی MIS
خصوصیات مهم دانش MIS • MISو سیستم های اطلاعاتی به مفهوم مدرن و جدید خود از دانش کامپیوتر تفکیک ناپذیر است.دانش MISبسیار فراتر از کامپیوتر و سیستم های کامپیوتری است. • کامپیوتر یکی از ارکان اساسی MISمحسوب می شود • MISاز فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت گسترده بهره مند می شود اما MISمعادلICTنیست. • MISبه منزله یک پارادایم علمی جدید،دانش ارتباطات نیز محسوب می شود. اطلاعات مهم ترین عنصر حیاتی ارتباطات است.
سیر تحولات دانش MIS 1- تغییردیدگاهها:از داده پردازی تا تصمیم سازی • بیشتر سیستم های اطلاعاتی این دوران مبتنی بر پردازش داده ها بودند (DBIS)که برای محاسبه،پرداخت و دستمزد کارکنان طراحی شده است.این سیستم ها را سیستم پردازش الکترونیکی داده ها یاEDPSمی نامیدند. که بعد ها تبدیل به سیستم پردازش داده ها یا DPS شد.و امروزه تحول یافته آنها به نام سیستم های اطلاعات حسابداریAIS است. • به خاطر اینکه بیشتر شرکت ها با حجم انبوهی از داده ها روبرو شدند و پردازش آنها بسیار مشکل بود سیستم های اطلاعات مدیریت منابع انسانی برای نخستین بار ابداع شدکه مبتنی بر پردازش اطلاعات اند.(IBIS)
با پیچیدگی سازمان ها و نیاز به اطلاعات پردازش شده ، سرعت ،دقت و قدرت پردازش آنها بهبود پیدا کرد و برای نخستین بار کامپیوترها و سیستم های اطلاعات به منزله سیستم های پشتیبان تصمیم (DSS)مورد توجه قرار گرفتند. • سیستم های پشتیبان تصمیم برای کمک به مدیران در حل مسائل نیمه ساختاریافته،تصمیم سازی و تصمیم گیری،مدل سازی و شبیه سازی طراحی شدند مانند سیستم های هشدار دهنده،سیستم های خبره
2-توسعه سیستم ها و کاربردهای جدید • MISتمایل شدیدی به طرف سیستم های هوشمند،به ویژه سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر دانش(KBIS) پیدا کردکه بر پایه تجربه، شناخت و الگوهای استدلالی انسان،مدل سازی می شوند. • سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر دانش به صورت بالقوه و کامل،هوشمند نشده و نمی توانند به طور مستقیم تصمیم گرفته و انتخاب کنند. • با توجه به کاستی ها و نارسایی ها پروژه بسیار جدید طراحی سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر یادگیری(LBIS)طراحی شد. • سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر یادگیری به سیستم هایی گفته می شود که در حل مسائل پیچیده مورد استفاده قرار می گیرد.این نوع سیستم ها یاد می گیرند که چگونه در مقابل شرایط پیچیده از خود واکنش معقول نشان دهند. و همزمان خود را کنترل و تنظیم کرده و به پیش بینی آینده بپردازند.
LBIS سیر تحول سیستم های اطلاعاتی
3- تحول رویکردها و روش ها • بیشتر بنیانگذاران اولیه MISابزارگرا بودند تا تحلیل گرا • قبل از سالهای 1980 رویکرد تمرکز در رابطه با طراحی و به کارگیری سیستم های اطلاعاتی وجود داشت و اعتقاد داشتند کامپیوتر باعث تمرکز می شود اما با توسعه کامپیوترهای شخصی رویکرد تمرکززدایی فرهنگ عمومی شد . • در سال های 1990 بهترین سیستم اطلاعاتی سیستمی است که تلفیقی از تمرکز و عدم تمرکز باشد بنابراین رویکرد اتمیزه،تکه تکه و سلولی تبدیل به رویکرد ارگانیکی و سیستمی شد. • توسعه روش های فازی و اکتشافی به جای روش های کلاسیک و الگوریتمی و به عنوان مکمل آنها مورد استفاده قرار می گیرد.
MIS= feed back سازمان یا سیستم تصمیم گیری کنش محیط یا وضعیت آتی واکنش Feed back ساختار مدل سیبرنتیکی
ضعف های مدل سیبرنتیکی: • این مدل بسیار ماشینی بوده،بیش از حد مکانیزه است و سازمان ترکیبی از نظم و بی نظمی است. • فقط به دنبال جمع آوری اطلاعات موجود است ،نه تولید اطلاعات • شباهت بسیار زیادی به مدل رفلکسی و یا شرطی پاولوف که مبتنی بر مکانیسم تحریک و پاسخ است دارد. اگر تحریکی وجود نداشته باشد لزوما پاسخی وجود ندارد. • فقط به بازخورها می پردازد و توجهی به اطلاعات بایگانی و تاریخی ندارد.پس بسیار محدود و مقطع نگر است.
تجزیه و تحلیل و تولید اطلاعات اطلاعات داده رجوع کنش محیط وضعیت آتی سازمان یا سیستم تصمیم گیری وضعیت موجود سیستم ذخیره سازی یا بایگانی وضعیت گذشته استناد واکنش Feed forward Feed back مدل ارگانیکی یا سیستمی MIS
مقایسه مدل های سیبرنتیکی و ارگانیکی • مدل سایبرنتیکی بیشتر به تجزیه رویدادها به زنجیره های علی و خطی تأکید می ورزد و واقعیت های جهان را نتیجه برخورد و تعامل عناصر و رویدادهای احتمالی می داند. • مدل ارگانیکی به عنوان سیستم باز عمل می کند،قوانین بازی همانند قوانین سیستم های زنده وبیولوژیکی اند و از پویایی بسیار بالاتری برخوردار هستند.
اهمیت و کاربرد تفکر سیستمی درMIS • سازمان در تفکر سیستمی به منزله یک سیستم جامع و یکپارچه در نظر گرفته می شود.(توجه به مجموعه ای از عوامل) • تفکر سیستمی بهترین روش برای الگوبرداری و مدلسازی جهت طراحی و ایجاد مدلها در سیستم های اطلاعاتی و کامپیوتری است. • تفکر سیستمی کارآمدترین روش برای حل مسائل پیچیده است. • تفکر سیستمی به عنوان روشی برای اندیشیدن و عمل کردن نقش بسیار مؤثر در افزایش توان منطقی ،ذهنی و فکری و تقویت ادراک درست درانسان دارد.
