Aðferðafræði og menntarannsóknir 50.00.04 http://starfsfolk.khi.is/meyvant/menntarannsoknir.htm

1. Aðferðafræði og menntarannsóknir 50.00.04http://starfsfolk.khi.is/meyvant/menntarannsoknir.htm -Inngangur- MÞ-SRJ-JE 9. janúar 2008, Kennaraháskóla Íslands

2. Umræðan um menntamál „Inside the black box“ – Úr svari nemanda: • „Þeir sem aðhyllast atferlishyggju (behaviorism) telja að allir geti skilið og lært nokkurn veginn á sama hátt með skipulegri öflun og miðlun þekkingar. • Þeir sem fylgja hugsmíðihyggju (constructivism) telja að svo sé ekki heldur byggi einstaklingar upp þekkinguna og hún sé háð túlkunum og samhengi og þar með einstaklingsmiðuð. • Síðarnefnda stefnan hæfir mun betur nútímaskólastarfi og þeim kröfum sem það gerir til náms og kennslu. Ég held að input-output líkanið sé úrelt.“

3. Atferlishyggja studd af vissuhyggju (pósitívisma) • Til er endanleg þekking og einn veruleiki “þarna úti” sem allir geta skilið og lært á sama hátt…þessa þekkingu má öðlast kerfisbundið með skipulegri upplýsingaöflun og upplýsingamiðlun. Input Output

4. Hugsmíðihyggja studd af póstmódernisma o.fl. • Einstaklingar og samfélög byggja upp „persónu-aðstæðubundna“ sýn á veruleikann sem er háð túlkun, samhengi og merkingu. Ekki um að ræða “einn veruleika, heldur marga”.

5. Umræðan um menntamál Ath: • „Síðarnefnda stefnan hæfir mun betur nútímaskólastarfi og þeim kröfum sem það gerir til náms og kennslu. Ég held að input-output líkanið sé úrelt “. • Á hverju byggir þú þetta? Hvar eru gögnin? Sbr. titil viðtalsins við Gerði G. Óskarsdóttur (sjá lesefni) • Nýtum við niðurstöður rannsókna til að styðja skoðanir okkar, ákvarðanir og stefnumótun? Hvernig má nálgast slíkar rannsóknaniðurstöður? Hvernig vitum við hvað gagnast okkur þar og hvað ekki?

6. Umræðan um menntamál • Hvernig öflum við bestrar vitneskju um og skýrum: • Gildi samræmdra prófa? • Kosti eða vandamál einstaklingsmiðaðs náms? • Meint vandamál sem sem fylgja skóla án aðgreiningar (inclusion)? • Stöðu íslenska skólakerfisins í samanburði við önnur skólakerfi? • Gengi Íslendinga í PISA? • Gildi frjálsra leikja í námi og uppeldi barna?

7. Um námskeiðið • Námskeiðið Aðferðafræði og menntarannsóknir hefur þann megintilgang að byggja upp færni til að svara slíkum spurningum með skipulögðum hætti... • Markmið að nemendur • kynnist rannsóknum í uppeldis- og menntunarfræðum og öðlist innsýn í aðferðafræði og viðfangsefni • Skilji helstu hugtök þekkingarfræði og vísindaheimspeki • þekki helstu aðferðir menntarannsókna • rýni í rannsóknir og nýti sér niðurstöður þeirra • tileinki sér rannsakandi hugarfar og gagnrýna hugsun • geti unnið af nákvæmni og fræðilegri ögun

8. Viðfangsefni og vinnulag • Tölfræði og hugtök tengd henni, töflureiknir (Excel) • Lestur rannsóknagreina og annarra skyldra texta • Eigindlegar (kvalítatívar) og megindlegar (kvantítatívar) rannsóknir. • Blönduð aðferðafræði (Mixed methodology) _______________ • Fyrirlestrar á miðvikudögum kl. 9.30 – 10.00 (sjá nánar í áætlun) • Verkefnatímar miðvikudaga kl. 10.20 – 11.50. Fyrirkomulag verkefnatíma getur verið breytilegt frá einum tíma til annars.

9. Námsmat • Lokapróf í maí (50%) • Einstaklingsverkefni með áherslu á hugtök og aðferðir úr lesefni (15%). Lokaskiladagur 4. febrúar. Hlutaskil í lok 2. og 3. viku (Lokið/ólokið), 19/1 og 26/1 • Einstaklingsverkefni með tengingu við skrif um rannsóknir (10%). Skiladagur 16. mars. • Hópverkefni (3−4 saman) sem tengist rannsókn á vettvangi/heimaskóla (25%). Skil með kynningu í lok námskeiðs. • Engin mætingaskylda

10. Lesefni • McMillan, J.H. (2004). Educational Research. Fundamentals for the consumer. Boston: Pearson Education, Inc. • Leshefti: Aðferðafræði og menntarannsóknir 50.00.04 - 51.00.04 (fæst í Bóksölu KHÍ) • Tölfræðivefur Amalíu Björnsdóttur: http://vefir.khi.is/tolfraedi/textar/Default.htm • Ítarefni

11. Nokkur inngangsatriði Rannsóknir hjálpa okkur að leita svara við spurningum eins og: • Hvernig ættum við að koma til móts við þarfir bráðgerra barna? • Hvaða áhrif hefur það að fjölga eða fækka nemendum í bekk? • Hefur blöndun fatlaðra og ófatlaðra áhrif á námsárangur/námsframvindu? • Myndi samþætting námsgreina hafa áhrif á námsárangur... til hins betra...eða verra?

12. Átta-ára-rannsóknin (30-skóla-rannsóknin) Rannsókn framkvæmd í Bandaríkjunum á 4. áratug 20. aldar: • Nemendur í 30 unglingaskólum fylgdu sérstakri námskrá sem fól ekki í sér hefðbundna námsgreinaskiptingu, heldur samþættingu námsþátta og opnari markmið en hefðbundnir skólar. • Þótti sérlega vönduð rannsókn og margir hafa haft hana sem fyrirmynd. • Nemendur þeirra 6 unglingaskóla sem gengu lengst í breytingum á námskrám náðu sérlega góðum árangri á næsta skólastigi (College).

13. Hvað felur menntarannsókn í sér? Rannsókn þarf að uppfylla ströng skilyrði um verklag svo niðurstöður hennar teljist trúverðugar… • Við gagnasöfnun • Við úrvinnslu og greiningu gagnanna • Við túlkun gagnanna Menntarannsókn sem “Science” eða “Scientific inquiry”: • Stundum talað um “hard science” (eðlisvísindi og önnur s.n. raunvísindi) og “soft science” (mennta- og félagsvísindi). • Það fyrra “easy-to-do science” en það síðara “hard-to-do science” David C. Berliner 2002

14. Menntarannsóknir: “Hard-to-do science” Tvær meginhefðir þekktar í menntarannsóknum • Megindleg / Kvantítatív rannsóknarhefð (Quantitative) • Eigindleg / Kvalítatív rannsóknarhefð (Qualitative) • Berliner telur hæpið greina síknt og heilagt þarna á milli, snúa sér heldur að blöndun þessara hefða > Mixed Methodology. • Af hverju? Viðfangsefnin eru flókin og mikið af óvissuþáttum > Menntarannsóknir “The hardest science of all"

15. Hlutverk menntarannsókna fer eftir því hvernig niðurstöður eru nýttar • Grunnrannsóknir (Basic research): Til að sannprófa eða betrumbæta kenningar, t.d. kenningar um samband milli fyrirbæra • Hagnýtar rannsóknir (Applied research): Til að styðja við starf og ákvarðanir um þróun menntamála • Starfendarannsóknir (Action research):Kennarar meta eigin aðstæður, lýsa, túlka og skýra ferli eða atburði á vinnustöðum • Mat á skólastarfi (Evaluation research): Mat á ýmsum þáttum skóla, sbr. sjálfsmat skóla

16. Að lesa skrif um menntarannsóknir • Megintilgangur námskeiðsins og lesefnis þess er að gera þátttakendur færa um að lesa og skilja greinar og skýrslur um menntarannsóknir • Rannsóknargrein felur í sér lýsingu á rannsókn, framkvæmd hennar og niðurstöðum • Þar er að finna svör við spurningunum: Hvað var rannsakað? Hvernig var það rannsakað? Hvers vegna? Hvað kom í ljós?

17. Dæmigerð uppsetning rannsóknargreinar • Titill og höfundur/höfundar • Útdráttur (Abstract) • Inngangur (Introduction) • “Review of Literature” • Rannsóknarspurningar, Research problem • Aðferð (Method and design) • Niðurstöður (Results) • Umræða (Discussion) • Samantekt (Conclusions) • Heimildir (References)

18. Svanborg R. Jónsdóttir • Grunnskólakennari 1978 – kenndi í grunnskóla til 2006 • MA nám frá HÍ 2005– rannsókn á tilurð nýsköpunarmenntar í íslenskum grunnskólum. • Doktorsnám við KHÍ 2006 – þátttaka í menntarannsóknum meðfram yfirstandandi doktorsrannsókn sem fjallar um nýsköpunarmennt.

19. Rannsóknalæsi • geta lesið og metið menntarannsóknir sér til gagns í starfi • geta sjálf framkvæmt rannsóknir sér (og öðrum) til gagns í starfi

20. Endanlegt markmið menntarannsókna • Að hjálpa öðrum til að auka gæði lífs síns (McMillan:bls 2) • Að auka gæði skólastarfs – bæta skólastarf með því að læra af reynslu annarra og/eða af eigin reynslu. • Endanlegt markmið skólastarfs er að auka gæði lífsins

21. Menntarannsóknir • Eru kerfisbundnar athuganir á vandamálum í skólastarfi og til að leita svara við spurningum um menntamál.

22. Vísindaleg nálgun í rannsóknum Leitast við að: • sýna óhlutdrægni • hafa stjórn á persónulegri hlutdrægni • sýna nákvæmni • hafa einfaldleika í framsetningu og útskýringum • draga ályktanir gætilega • leita staðfestinga • vera opin(n) fyrir nákvæmri skoðun • vera rökrétt – hvort sem aðleiðsla eða afleiðsla er notuð til að finna merkingu.

23. Undirbúningur fyrir 16. janúar Kynntu þér lesefnið og reyndu að átta þig á eftirfarandi: • Tilgangur þess að nota tölfræði og hvað er lýsandi tölfræði (Descriptive statistics) • Hvað er átt við með miðsækni (Central tendency)? • Hvað er átt við þegar talað er um dreifingu gagna (Distribution of data), t.d. normaldreifingu? • Töflur og mismunandi myndrit, heiti þeirra og tilgangur

24. Undirbúningur fyrir 16. janúar • Hvað er breyta (Variable) í tölfræði og finndu sem flest dæmi um ólíkar breytur sem gætu komið fyrir í menntarannsóknum • Kvarðar (Scales) til að mæla breytur og mismunandi eiginleikar slíkra kvarða • Vegið meðaltal (t.d. 20 nemendur > meðaleinkunn 4,5 og 10 nemendur > meðaleinkunn 8,5)

25. Undirbúningur fyrir 16. janúar • Tvö lítil talnasöfn: A: 4, 5, 6, 7, 8 og B: 2, 4, 6, 8, 10 • Finndu meðaltöl beggja • Hvorum megin er dreifingin meiri? Reiknaðu staðalfrávik hvors um sig • Hvert er miðgildi safns B? • Athugaðu eftirfarandi: 1, 2, 2, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7, 7, 7, 7, 8, 9, 10. Búðu til breytu og kvarða sem myndu hæfa þessu talnasafni. Settu inn í Excel og finndu meðaltal, miðgildi, staðalfrávik og prófaðu að setja upp myndrit. • http://vefir.khi.is/tolfraedi/textar/Default.htm